Dagblaðið Vísir - DV - 08.11.1996, Blaðsíða 6

6
FÖSTUDAGUR 8. NÓVEMBER 1996
Neytendur
Athugull neytandi taldi sig blekktan en:
Kýrkjöt er líka
nautakjöt
- samkvæmt núgildandi reglugerð um verðmerkingar
Framleiöendur hafa ekki viljað kalla nautgripahakk kýrhakk því nafnið virkar fráhrindandi á viðskiptavinina. Flestir
eru hins vegar að borða kýrkjöt þegar þeir borða nautahakk eða hamborgara. DV-mynd
„Eru engin takmörk fyrir þvi
hvemig vara er prettuö inn á fólk?
Með stóru letri er selt NAUTABUFF
en innihaldið er kýrkjöt. Ég kvarta
alls ekki yfir kýrkjöti, því í flestum
tilfellum er það ljúffengara en
nautakjöt, en ég vil ekki kaupa kýr-
kjöt í karlkyns dulargervi," sagði
Jóhanna G. Halldórsdóttir sem
hafði samband við neytendasíðuna.
Jóhanna hafði farið í Bónus og
keypt sér nautabuff en þegar hún
las innihaldslýsinguna stóð að í
nautabuffinu væri kýrkjöt. Það
sama var reyndar upp á teningnum
í Hagkaupi, þar var selt nautabuff
með innihaldslýsingunni nautgripa-
kjöt (kýrkjöt). Jóhanna orti eftirfar-
andi vísu af þessu tilefni:
Kynskipti eru komin í graut,
og kynferðið í klessu.
Naut varð kýr og kýr varð naut,
kúnst að botna i þessu.
Villandi merking
Við höfðum samband við Jón Ás-
geir Jóhannesson í Bónusi sem sam-
sinnti því að merkingin væri villandi
og sagðist héðan í frá láta merkja
þessa vöru sem nautgripabuff. Jón Ás-
geir vísaði að öðru leyti á Jón Björns-
son, framkvæmdastjóra Ferskra kjöt-
vara, þar sem kjötið væri frá þeim
komið. Sá samsinnti því einnig að
merkingin væri villandi en fullyrti að
hún væri ekki röng.
„Mig er búið að langa til að gera
svona könnun mjög lengi. Ég var far-
in að veita því athygli að hjálma-
notkun á meðal fullorðinna hefur
aukist töluvert og könnunin styður
það. Ég er bara
nokkuð ánægö
með niðurstöð-
una miðað við
þann litla áróð-
ur sem hefur
verið í gangi til
fullorðinna ein-
staklinga varö-
andi hjálma-
notkun og
einnig þegar ég
ber útkomuna
saman við önn-
ur lönd,“ sagði
Herdís
Storgaard hjá Slysavamafélaginu
sem í samvinnu við Fjólu Guðjóns-
dóttur hjá „Betri borg fyrir börn“
stóð fyrir könnun á útbúnaði hjól-
reiðamanna í byrjun október. Af
þeim 118 einstaklingum sem teknir
voru í könnuninni reyndust 35%
nota hjálma.
Könnunin fór fram á gatnamótum
Snorrabrautar og Miklubrautar frá
kl. 7.45-8.25 og var fyrst og fremst
verið aö kanna útbúnað eldri hjól-
reiðamanna. Úttekt á útbúnaði yngri
aldurshópa verður gerð siöar í þess-
um mánuði. Einnig var kannað
hvort ljósabúnaður væri fullnægj-
Kýr eru naut
„Mér finnst gott að fá þessa
spurningu því við höfum verið i
vandræðum með þetta. Samkvæmt
andi en svo reyndist ekki vera nema
i þremur tilfellum af 118. Hjá hinum
vantaði annaðhvort fram- eða aftur-
lukt. „Ef þú kaupir íjallahjól í dag
eru þau yfirleitt bara með glitmerkj-
um. Sam-
kvæmt umferð-
arlögunum er
það nóg að
sumri til en
ekki að vetrar-
lagi. Þá þarf að
vera með lugt
bæði aö firam-
an og aftan,
hvíta að fram-
an og rauða að
aftan. Það þarf
því að kaupa
íjósabúnaðinn
sérstaklega,"
sagði Herdís.
Hún sagðist einnig hafa veitt því
athygli hvemig fólk hjólar. „Það
virðist frekar brjóta umferðarregl-
umar af því að það er á hjóli þó þetta
sama fólk keyri líka bíl. Fólk virðist
ekki líta á hjól sem farartæki og
leyfa sér því meira,“ sagði Herdís.
Hún sagði að jafnframt hefði það ver-
ið áberandi að fullorðna fólkið var
með nýja, vel með fama hjálma sem
sátu rétt á höfðinu. „Þessu er nefni-
lega oft akkúrat öfugt farið með
bömin, hjálmarnir em oft illa famir
og í ólagi og sitja mjög skakkt á höfð-
inu og veita því enga vörn.“ -ingo
opinberri skilgreiningu er kýr nefn-
ilega naut. Ný reglugerð tekur von-
andi gildi 1. janúar en hingað til
hefur nautakjöt verið skilgreint sem
ungkálfar, alikálfar, ungneyti, ung-
kýr, kýr og bolar. Nautakjöt er
þannig kjöt af fullorðnum nautgrip-
um, eldri en 12 mánaða, án nánara
tillits til aldurs eða kynferðis,"
sagði Jón.
Hann sagði neytendur þó oftast
sjá ungnautakjöt og kýrkjöt í versl-
unum, allt annað væri flokkað und-
ir kálfakjöt sem sjaldan væri á
boðstólum. „Ungnautakjötið, sem
yfirleitt er dýrara kjötið, er hins
vegar 12-30 mánaða gamall naut-
gripur (naut, uxi eða kviga), sama
hvort kynið er og kýrkjöt era gripir
30 mánaða og eldri, bæði kynin. Ef
ung kýr er yngri en 30 mánaða og
hefur aldrei borið kálfi flokkast hún
undir ungneyti (ungnaut, kvígur og
geldneyti)," sagði Jón.
Ekki dulargervi
„Það er því ekki verið að selja
neitt þama í dulargervi. Við höf-
um alltaf farið eftir þessari skil-
greiningu að kýr væri naut vegna
þess að það hefúr ekki verið nein
kynskipting. Ég er hins vegar sam-
mála þvi að nafnið sé villandi.
Samkvæmt nýju reglugerðinni
Nú þegar orðið er svona kalt í
veðri harðnar á dalnum hjá smá-
fuglunum og þeir eiga erfiðara með
að afla sér fæðu. Starfsmaður Dýra-
vemdunarfélags Reykjavikur hafði
samband og bað okkur að minna
fólk á að gefa smáfuglunum.
Hann benti á fuglablönduna frá
Kötlu, sem bæði fæst í matvöm-
verslunum og á bensínstöðvum, og
kom svo með tillögu um það hvem-
ætti nautabuffið að heita naut-
gripabuff og við munum því breyta
naftiinu hér með en þetta er samt
sem áður skilgreint sem nau-
takjöt," sagði Jón.
Hann segir Ferskar kjötvörur
vera þær einu sem merki kýrkjöt í
innihaldslýsingu þó það sé skylt
samkvæmt reglugerð. „Allir aðrir
merkja nautakjöt eða hreinlega
sleppa allri innihaldslýsingu og
skrifa bara „blandað hakk“ og þá
kvartar fólk ekki. Við reynum hins
vegar að vera með eins itarlegar
innihaldslýsingar og við getum og
fáum þ.a.l. yfir okkur kvartanir."
Eldgömul belja
Framleiðendur hafa ekki viljað
kalla nautgripahakk kýrhakk því
nafnið virkar fráhrindandi á við-
skiptavinina. Það er eins og fólk
haldi að kýrkjöt sé af eldgamalli
belju en að nautakjöt sé af ungum
nautum og tryggi því nýtt og safa-
ríkt kjöt. Fæstir vita að þeir era oft-
ast að borða kýrkjöt þegar þeir
borða nautahakk og t.d. hamborg-
ara. í framhaldi af því má líka neftia
að í sumum skinkutegundum er
hvorki tangur né tetur af svínakjöti
heldur eingöngu folaldakjöt.
-ingo
ig við getum blandað saman tólg
(nauta/kinda/hamsa) og hveitiklíði,
búið til litla köggla og sett þá í plast-
dollu. Dolluna er siðan hægt að
hengja upp í tré þar sem kettimir
ná ekki til. Til að þetta tolli saman
þarf að vera meira af klíði en tólg og
ef viö viljum dekra við fuglana má
setja þurrkaða ávexti (t.d. rúsínur)
út í blönduna.
-ingo
Hjálmanotkun fulloröinna hjólreiðamanna:
Hjálmarnir vel með
farnir og sátu rétt
- öfugt við hjálma barnanna
Dýraverndunarfélag Reykjavíkur:
Munið eftir smáfuglunum
DV
Efnalaugar:
1,6% hækkun
í september sl. hafði hreinsun á
fatnaði hækkað að meðaltali um
1,6% frá því á sama tíma í fyrra.
Þetta kom í ljós í verðkönnun
Samkeppnisstofnunar en hún
kannaði hvað það kostar að láta
hreinsa nokkrar algengar gerðir
fatnaðar og gluggatjöld. Kannað
var verð hjá 27 efnalaugum á höf-
uðborgarsvæðinu.
Um mitt ár 1993 ákvað Sam-
keppnisráð að fella úr gildi opin-
berar ákvarðanir á verði í ýmsum
þjónustugeirum, þ. á m. fata-
hreinsunum, en fram að þeim tíma
var sama verð hjá öllum efhalaug-
unum. Frá því að þessar breyting-
ar áttu sér stað hafa níu algengir
þjónustuliðir í efnalaugum hækk-
að að meðaltali um rúm 4%.
Villandi
auglýsing
í júlí tóku að birtast í sjónvarpi
auglýsingar frá Myllunni á nýrri
brauðtegund sem nefhist heimil-
isbrauð. í auglýsingimni var m.a.
vitnað í óskilgreinda bragðkönn-
un og fúllyrt að 87% þeirra sem
þátt tóku í könnuninni hefðu val-
ið heimilisbrauðið.
Samkeppnisstofnun óskaði eftir
Járn og kalk í vökvaformi.
upplýsingum um könnunina og í
svari framleiðendans kom fram
aö i henni hefðu heimilisbrauðin
eingöngu verið borin saman við
tvær aðrar brauðtegundir Myll-
unnar. Fullyrðingin var því talin
villandi þar sem hún gæfi of mik-
ið til kynna og óskaði Samkeppn-
isstofnun eftir því við framleið-
andann að auglýsingin yrði ekki
birt oftar óbreytt. Framkvæmda-
stjóm Myllunnar brá skjótt og vel
við og breytti auglýsingunni.
Gott fyrir börnin
Innflutningur og dreifing ehf.
hefur nú hafið innflutning á jám-
og kalkmixtúram í vökvaformi
sem henta þeim sem erfitt eiga
með aö gleypa töflur. Mixtúrumar,
Feroglobin B12 (jám) og Osteocare
(kalk), era sagðar henta börnum
sérlega vel en þær hafa verið
bragðbættar og því auðvelt að fá
böm til að taka þær inn reglulega.
íslenskar leiöbeiningar fylgja og
hægt er að nálgast vörumar í flest-
um lyfjaverslunum. Leiðbeinandi
smásöluverð er 695 kr.
Ekki stóran bíl
„Ég hringdi á bíl hjá Hreyfli og
fékk sendan gamlan skijóð fyrir
fimm manns, eða litla rútu. Bíll-
inn var upphækkaður svo ég átti
erfitt með að komast upp í hann
og svo var hann hrár að innan og
óvistlegur. Ég ætlaði að láta fara
þægilega um mig í flnum fólksbíl
en fékk þessa afgreiöslu," sagði
mjög svekkt, fullorðin kona sem
hafði samband við neytendasíð-
una. Hún tók þó fram að stóri bíll-
inn hefði kostað það sama og
venjulegm- fólksbíll.
Sæmundur Sigurlaugsson, fram-
kvæmdastjóri Hreyfils, sagðist
skilja afstöðu konunnar mjög vel
en sagði jafnframt að úrvalið af
bílunum hefði aukist í gegnum
árin til að koma til móts við óskir
viðskiptavinanna. Þvi væri viss-
ara fyrir þá sem ekki vildu hitta á
stóran bil að taka það fram þegar
þeir pöntuðu bil því stóru bílamir
biðu á stöðinni likt og hinir eftir
að röðin kæmi að þeim. -ingo