Dagblaðið Vísir - DV - 16.12.1996, Blaðsíða 18

18
I enning
MÁNUDAGUR 16. DESEMBER 1996
Tilvistarheppni TOIIlclS Fr3HCk SpÍl"
Margrét Lóa Jónsdóttir var að gefa út sína fimmtu Ijóðabók
og kallar hana Tilvistarheppni. Ansi seint að gefa út bók svona
viku fyrir jól, en Margrét Lóa sagði að bókin hefði verið tilbú-
in og heimtað út!
„Ég hef verið á Spáni í ár að læra heim-
speki, bókmenntir og listasögu; nú er ég
komin heim og varð að gefa þessa bók út í
ár. Ljóðabækur taka hvort sem er aldrei
beinan þátt í jólahasarnum.“
- En af hverju voru ljóðin svona æst í
að komast á þrykk?
„Af því að ég er með sögu í smíðum
og ljóðin mega ekki trufla mig.“
Margrét Lóa ætlar að koma fram í
Leikhúskjallaranum sunnudags-
kvöldið 22. desember ásamt friðu liði
__ 'úngra skáldsagnahöfunda og Ijóðskálda. Sú
’uppákoma verður auglýst nánar þegar nær dregur.
ar á Jómfrúnni

Svíinn Tomas Franck hefur verið áberandi í djasslífi
Kaupmannahafnar síðan hann fluttist þangað snemma á síð-
asta áratug. Hann er kraftmikill tenórblásari, þekkir bók-
menntimar og helstu risa hljóðfærisins út og inn og er á
heimavelli í öllum kimum bíboppsins, enda alinn upp á
djammsessíónum beggja vegna sundsins. Á Jómfrúnni í
Lækjargötu léku með honum þeir Kjartan Valdimarsson á
einhvers konar rafþíanó, Þórður Högnason á kontrabassa og
Einar Valur Scheving á trommur.
Dagskráin var að mestu vel þekktar blaðsíður í bókinni
en auk þeirra fluttu þeir þijú lög eftir Franck, ólík mjög. Það
fyrsta, sem hefur enn ekki hlotið nafn þremur árum eftir
frumflutning, minnti undirritaðan á disk Stefáns S. Stefáns-
sonar, lýrískar línur yfir lýdíska hljóma í frjálslegu og hægu
tempói - fallegt lag. „Blues in the Basement“, óður
til Soffíukjallarans í Kristjánshöfn, var hraður blús
af hefðbundnu tagi. Þriðja lag hans, sem hann
nefndi „Fahrenheit 451“, var af enn öðrum toga og
nýlegri - í sexskiptu tempói
- og spunnið yfir uppsveiflu
svo bassinn glóðhitnaði í
höndunum á Þórði undan
fjórðupörtunum.
Um spilamennsku meist-______________________
arans þarf vart að fjölyrða
en það er samt svo að jafnvel þótt fyrir fram sé vit-
að á hverju er von kemur svona virtúósítet manni
ævinlega í opna skjöldu. Það er einfaldlega ekki á

Opið uni helgar kl. 11-17
Qpið VIRKA DAGA kL 1218
É^..í iólapakkann hjá mc
^^pabba, krökkunum os
pai
ómmu og afa
mommu,
og *
—------o - - Gottverð
7C
frá kr. 189,-
Thailenskar nœlur kr. 450,- geisladiskar kr. 399,-
dömuskór kr. 990,- kasmírtreflar kr. 600,- *
gullhúðuð armbönd kr. 900,- peysur kr. 1200,-
jakkaföt nr. 48-54 á kr. 4900,- stakir jakkar kr. 3200,-
herraskór kr. 990,- reiðhjólahjálmar kr. 600,-
kertajólaenglar sem snúast kr. 550,- Kertagalleríið
Flóru er með tilboð þar sem þú kaupir fjóra eins
hluti og fœrð þann fimmta frían. Inniskór kr. 500,-
Kertajólaseríur kr. 490,- borðklukkur kr. 1500,- og
borðspeglar kr. 1500,- Lion King inniskór kr. 650,-
jólakjólar kr. 1200,- bílabraut kr. 999,- Blur húfur
kr. 990,- tölvuúr kr 600,- og úrval af leikföngum
frá kr. 189,- handklœðasett kr. 500,- barnasnyrtisett
kr. 100,- drengjav 500,- útiljósaseríur kr. 425,-
jólaskraut (6 kúlur og toppur) kr. 690,-
innlljósaseríur kr. 125,- korktöflur á vegg kr. 400,-
U«v , *
MSÁ..Í jólamatinn Gott verð
“haíidaöllum rTm^rm
-k
Mikil gæði
Lambakjöt, svínakjöt, hangikjöt, síld, reyktur og
grafinn lax, humar. rœkjur, kartöflur, laufabrauð,
jólakökur, tertur, ný og kœst skata, hákarl,
saltfiskur, harðfiskur og margt, margt fleira.
i ..og þetta er aðeins sýnishorn
af vöruúrvalinu. Einnig antikvara
og antikhúsgögn á frábæru verði
Komdu í Kolaportið
Jólahús ogjólabílar
-þar sem allt fæst ----- ---------
íjólapakkann ókeypi.
og jólamatinn jjfe
ágóðuverði * da9a-kKrS
*
KCMLAPORTIÐ ~k
-iíka|35S3BB5BEEP3flBLfeBJ^[tii ioia
Djass
Ársæll Másson
hverjum degi sem
tækifæri gefst til að
heyra og sjá svona
tæknigaldra og músí-
kundur og þvi er það
mikils virði að fá
tækifæri til að heyra
í svona snillingum
hér heima. Auk þess
stóðu okkar menn vel
fyrir sínu; það eina
sem ég get fett fingur
út í er hljóðfæri
Kjartans, sem hljóm-
aði ekki vel í mínum
eyrum, þótt hann
færi vel með og spil-
aði skemmtilega.
Ég vil að lokum
minna djassgeggjara
á að fylgjast vel með
því sem um er að vera því miðað við mætinguna þessa
kvöldstund þá naga sig örugglega margir í handarbökin yfir
að hafa ekki verið á staðnum. Merkisatburðir í djassgeiran-
um fá minni athygli en meðalpopptónleikar innlendra
hljómsveita og samtök djassgeggjara hafa ekki mikið fé til
að spandera í auglýsingar svo vissara er að hafa augun opin.
Fögui bók - mikill fengur
Nýlega kom út bókin Sígild tón-
list - tónskáldin miklu og meistara-
verk þeirra. Fyrir henni er skrif-
aður maður að nafni John Stanley,
en inngangsorð ritar enginn annar
en sir Georg Solti. Þýðingu vann
Friðjón Axfjörð Ámason en fagleg
ráðgjöf var í höndum Jóns Hlöðvers
Áskelssonar.
Þörfin fyrir aðgengilegt og
skemmtilega skrifað rit þar sem far-
ið væri yfir vestræna tónlistarsögu
í stuttu máli var orðin brýn hér á
landi. Þó að eldra fólk hafi getað
skemmt sér yfir bókum á erlendum
tungumálum þá er það ekki nóg.
Mörg börn og unglingar stunda tón-
listamám og ekkert rit sambærilegt
viö þetta hefur áður staðiö þeim til
boða. Ef einhverjir era í efa um
fróðleiksfýsn bams síns á þessu
sviði þá er þessi bók besta kveikjan
að slíku sem undirrituö hefur séð á
íslensku. Ekki má þó skilja þessi
ummæli svo að bókin sé fremur fyr-
ir böm en fullorðna. Framsetning
efiiisins er einmitt með þeim hætti
að allir geta notið ríkulega.
Uppbyggingin er aðgengileg.
Stuttir kaflar rekja mannkyns- og
menningarsögu, en að megninu til
er bókin byggð á stuttmn
skemmtilegum köflum um
flest helstu tónskáld sög-
unnar og verk þeirra.
Þessi æviágrip era skrifúð
með það fyrir augum að
gera fólkið nálægara og
persónulegra en við eigum
að venjast í sögubókum.
Ekki er þó dvalið of lengi
við æviatriði heldur er_
töluverðu plássi varið
í umræðu um verk
skáldanna. Hverri um-
fjöllun fylgir verkalisti
og ábending um góða
upptöku á a.m.k. einu
þeirra. Upptökumar
eru valdar af ritstjórum tímaritsins
Gramophone sem hafa breska lista-
menn í hávegum. Þetta er kannski
veikasti hlekkur bókarinnar. Það
sem gerir bókina hins vegar
ómissandi á hveiju heimili er það
hversu vandlega er fléttað saman
við textann stórglæsilegu myndefiii.
Hver opna er sem listaverk og sum-
ar nánast opinberanir fyrir okkur,
þessa listsveltu ábúendur Atlants-
hafsskeija.
Bókin Sígild tónlist er ekki sagn-
fræðirit. Þar er ekki bent
á heimildir fyrir því sem
haldið er fram og ná-
kvæmni er ekki alltaf mik-
il í stuttum söguköflum. Á
einstaka stað er hreinlega
farið rangt með staðreynd-
ir. Þetta verður þó að telj-
ast léttvægt í ljósi þess
hversu margt er afburða-
_ vel gert. Höfundurinn
_ , r a hafði með sér flokk
Bokmenntir sej*a*ingaogþaðer
ekki sist vinna þeirra
við útlitshönnun og
myndaval sem gerir
útslagið. Þýðingin er
ágætlega unnin, þó
Sigfríður Bjömsdóttir
stundum bcri hún keim af upphafs-
málinu og strandi einstaka sinnum
á skerjum hugtaka sem í sumum til-
fellum hefði verið betra að reyna
ekki að þýða.
Þegar á heildina er litið verður
ekki annað sagt en að þetta sé fögur
bók og mikill fengur fyrir allt tón-
listaráhugafólk.
John Stanley: Sígild tónlist
Þýðing: Friðjón Axfjörð Árnason
Bókaútgáfan Staka 1996
Kvennakúguii
Blæjan er athyglisvert innlegg í
bókmenntaflóruna sem býðst böm-
um og unglingum fyrir þessi jól.
Sagan segir frá Sefiku og fjölskyldu
hennai’ sem á heima í Kasmír á
Indlandi. Þau era múslímar og lífs-
baráttan er hörð þó að þau séu ekki
fátæk á eigin mælikvarða.
Sefíka er níunda og yngsta dóttir-
in en á eftir henni koma tveir bræð-
ur sem björguðu andliti móður
þeirra út á við. Það er nefnilega
ekki virðingarvert að fæða bara af
sér dætur því það er dýrt að gifta
þær og þær hafa engum skyldum að
gegna við foreldrana eftir giftingu.
Sefika áttar sig á því með árunum
að það er ekki eftirsóknarvert að
vera stelpa. Hana langar að læra að
lesa en kemst að því ________________________
að það svarar ekki B r._________ - ■
kostnaði því hennar PQKITIOilÍITII"
hlutverk í lífinu er ________________________
að giftast og fæða
manni sínum syni.
Uppreisnar- og
Oddný Árnadóttir
frelsisþrá hennar vaknar þegar hún
kynnist lítiUega fólki sem hefur
önnur trúarbrögð og siði en hennar
eigið fólk. Sikhar era mun frjáls-
lyndari en múslímar og þeir leyfa
dætram sínum að læra. Sefika gerir
sér grein fyrir því að í foreldrahús-
um fær frelsisþrá hennar aldrei út-
rás þannig að þegar faðir hennar
ákveður að gifta hana gleðst hún
yfir því þótt hún sé bara fjórtán ára.
Myndin sem höfundur dregur
upp af lífi Sefiku er raunsönn og
átakanleg. Óskorað vald karlanna
og kúgun kvennanna er áberandi.
Höfundur kemur þessu vel til skila
með því til dæmis að láta Sefiku ef-
ast um réttmæti þeirra ákvarðana
sem faðir hennar tekur. Hún sér að
hann ber hagsmuni þeirra systra
ekki fyrir bijósti heldur reynir
hann að losna við þær á sem hag-
kvæmastan hátt, meðal annars með
því að gifta þær tvær og tvær í einu
því eitt brúðkaup er ódýrara en tvö.
_____________ Mannsefnið er
aukaatriði.
Kúgunin kemur
líka vel fram í sam-
skiptum foreldr-
anna. Faðirinn
skellir skollaeyrum
við aðvöranum lækna um fleiri
barneignir eiginkonunnar því hún á
að fæða honum syni hvort sem hún
lifir það af eða ekki. Hún sjálf hefur
ekkert um málið að segja.
En því miður tekst höfundi ekki
að skapa nógu mikla dýpt í persónu
Sefiku til að lesandi geti lifað sig
inn í kjör hennar og hugsanir. Fjar-
lægð sögumanns er alltof mikil til
þess. Sögumiðjan er hjá henni en
sögumaður horfir of mikið á atburð-
ina ofan frá og talar of fullorðins-
lega. Einnig finnur höfundur sig
knúinn til að færa sjónarhomið
stundum til föðurins til að gera les-
andanum betur grein fyrir þeirri
takmörkuðu virðingu sem
múslímskir karlar bera fyrir kon-
um en það veldur því að Sefika
verður enn veigaminni persóna.
Aðrar persónur era lítt áberandi
sem helgast kannski af kvennafjöld
fjölskyldunnar. Konur eiga ekki að
hafa skoðanir og því síður að tjá sig
um þær.
Það er ekki á hverjum degi sem
út kemur bók á íslandi sem lýsir
reynsluheimi unglinga í Austur-
löndum og fyrir það eitt finnst mér
þessi bók allrar athygli verð. Hin
ólíku sjónarmið og lífsskilyrði kom-
ast vel til skila og það er fyrst og
fremst tilgangur sögunnar, að ég
held.
Inger Brattström: Blæjan
Þýöandi Vilborg Dagbjartsdóttir
Mál og menning 1996