Dagblaðið Vísir - DV - 02.01.1997, Side 14

14
FIMMTUDAGUR 2. JANÚAR 1997
Frjálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoöarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjóm, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI11,
blaöaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI14,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
GRÆN númer. Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plótugerö: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuöi 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., Helgarblaö 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Ekkert að frétta
Reykjavíkurborg ákvað á liðnu ári að losa um eignir
og minnka þátttöku sína í atvinnulífinu. Minna fór fyr-
ir slíku hjá ríkisstjóminni, sem ætlaði þó að selja íjórð-
ung í Sementsverksmiðjunni og kanna verðgildi eigna
Áburðarverksmiðjunnar. Um símann er flest á huldu.
Svokallaðir félagshyggjuflokkar standa að minnkun
borgarafskipta af atvinnulífínu og svokölluð hægristjóm
stendur að óbreyttum ríkisafskiptum af atvinnulífinu.
Þetta sýnir, að hugtök í stjómmálum geta verið dálítið
misvísandi og byrgt mönnum sýn á stöðu mála.
Forsætisráðherra okkar hefur lýst aðdáun sinni á
Margréti Thatcher, fyrrum forsætisráðherra Bretlands.
Sú aðdáun nær hvorki til róttækra skoðana frúarinnar
á þjóðmálum, né markvissra tiirauna hennar til að nota
embætti sitt til að framkvæma þessar skoðanir.
Thatcher minnti á de Gaulle Frakklandsforseta. Hún
vildi í senn breyta umhverfi sínu og hafa frumkvæði í
því. Fólk getur haft skiptar skoðanir á því, hvort heppi-
legt sé, að ráðamenn þjóða séu svo athafnasamir. En
ljóst er, að íslenzk þjóðmál em ekki í slíkum farvegi.
Okkar ríkisstjóm vill ekki einu sinni ræða hugsan-
lega þáttöku okkar í Evrópusambandinu. Hún vill ekki
frumkvæði, heldur viðbrögð við gerðum annarra. Þegar
samið er í Evrópu um afnám vegabréfaskoðunar, sem
yki skoðun íslenzkra vegabréfa, vill hún fá að vera með.
Þannig erum við alltaf að bregðast við frumkvæði
annarra. Við verðum fyrir hertu heilbrigðiseftirliti á ís-
lenzkum fiski á landamærum evrópskra ríkja og semj-
um því um að fá að taka þetta eftirlit að okkur á upp-
runastaðnum. Við breytum líka sláturhúsum að evr-
ópskri kröfu.
Meðan við höfðum tækifærið vildum við ekki vera
eins og Lúxemborgarar, sem taka þátt í stjóm Evrópu-
sambandsins. Við viljum hins vegar hafa her manns við
að þýða evrópskar reglugerðir á íslenzku. Við viljum
laga okkur að breyttum aðstæðum í umhverfi okkar.
Frumkvæðisleysið í sölu ríkisfyrirtækja og málefnum
Evrópu em greinar af sama meiði kyrrstöðustefnu. Aðr-
ar greinar hennar em kvótakerfið í sjávarútvegi og rík-
isrekstur landbúnaðar. í öllum þessum tilvikum vill rík-
isstjómin óbreytt ástand, sé þess nokkur kostur.
Forsætisráðherra og ríkisstjóm hafa ekki fundið
þessa stefnu upp. Hún er ekkert eyland utan veruleika
þjóðarinnar. Kyrrstöðusteftian er í samræmi við þjóðar-
vilja, sem er ekki gefinn fýrir breytingar og vill til dæm-
is hverja þjóðarsáttina á fætur annarri í kjaramálum.
Öll nýbreytni í atvinnulífinu er eins konar fiskeldi eða
loðdýrarækt og snýst að minnsta kosti um landbúnað og
sjávarútveg. Stóriðja kemur öll að utan og lifir eigin lífi
utan íslenzks veruleika. Ríkisvaldið og símafyrirtæki þess
leggja steina í götu athaftia í tölvuupplýsingum.
Um allt þetta er eins konar þjóðarsátt íhaldssams
meirihluta þjóðarinnar, sem vill ekki láta trufla kyrr-
stöðu sína. Hann vill mikil ríkisafskipti, mikið skipulag
að ofan, mikið af reglugerðum, mikið af réttlæti, mikla
dreifingu auðsins. Hann vill frið um það, sem fyrir er.
Þetta hefur jákvæðar hliðar, til dæmis höfum við náð
að láta verðfestu leysa verðbólgu af hólmi. Þetta hefur
neikvæðar hliðar, til dæmis er enn verið að hækka opin-
ber gjöld skattborgaranna um þessi áramót. Þetta eru
allt einkenni þjóðfélags í lygnum polli kyrrstöðunnar.
í grundvallaratriðum var ekkert að frétta af þjóðinni
á liðnu ári og ekki er við neinum fréttum að búast af
henni á þessu ári. Fólk fæðist bara, lifir og deyr.
Jónas Kristjánsson
„Þetta gæti oröiö spennandi, sérstaklega ef þau laun sem greidd eru í Danmörku fylgja meö í pakkanum," seg-
ir Páll m.a. í greininni.
Krafa náttúrufræðinga
- gegnsætt launakerfi
Félag íslenskra
náttúrufræðinga
hefur vísað deilu
sinni við ríkið til
ríkissáttasemjara.
Ástæðan var að
ekki fengust efnis-
legar viðræður við
sámninganefnd
ríkisins um kröfur
félagsins. Það er
ekki nýtt.
Á undanfornum
árum hefur ríkið
verið ófært um að
hefja kjaraviðræð-
ur fyrr en samið
hefur verið á al-
mennum vinnu-
markaði. Það eru
hagsmunir stéttar-
félaga að samningar gangi hratt
fyrir sig. Náttúrufræðingar hafa
slæma reynslu af því þegar ríkinu
hefur tekist að draga viðræður á
langinn, eins og iðulega hefur
gerst á undanfornum árum. Það
hefur þýtt að fé-
lagsmenn hafa
ekki notið um-
saminna launa-
hækkana nema
hluta samnings-
tímans.
Gagnslaus
viðræðuáætl-
un
Umdeildum
breytingum á lög-
um um stéttarfé-
lög og vinnudeilur sl. vor var ætl-
að að koma í veg fyrir þannig
vinnubrögð. Ákvæðin um við-
ræðuáætlun áttu að tryggja að við-
ræður hæfust í tíma. Viðræðuá-
ætlunin, sem félagið og samninga-
nefnd ríkisins gerðu, hafði þau
einu áhrif að nefndin sá sig til-
neydda til að mæta á fundi en
lengra náði það ekki. Nýju lögin
breyttu engu um það að samninga-
nefhd ríkisins var ekki tilbúin að
hefja raunverulegar viðræður,
hafði annaðhvort ekki umboð til
þess eða þor.
Nefndin mætti á samn-
ingafundi með ólund og
óundirbúin að fást við
þau efhi sem til umræðu
voru og forðaðist að láta
þvæla sér út í alvöru
viðræður eða undirbún-
ingsvinnu af nokkru
tagi. Sú reynsla sem
fengist hefur af nýju lög-
unum sýnir að viðræðu-
áætlanir eru gagnslaus-
ar. Þetta þarf engum að
koma á óvart, það verð-
ur enginn neyddur með
lögum til að sýna samn-
ingsvilja.
Danskt launakerfi -
dönsk laun?
Þó samninganefnd ríkisins hafi
verið ófær um að hefja efnislegar
umræður mætti hún að einu leyti
óvenjulega vel undirbúin. Nefndin
fékk þýðingarfyrirtæki í bænum
til að snara fyrir sig úr dönsku
hugleiðingum frá danska fjármála-
ráðuneytinu um launakerfi og
gerði þær að sínum. Á samninga-
fundum hefur samninganefnd rík-
isins síðan verið að reyta brot og
samantektir úr þessum þýðingum
í okkur.
Félagið lýsti sig strax reiðubúið
til að ræða danska kerfið en þá
reyndist samninganefnd ríkisins
ekki einu sinni fær um að ræða
það sem hún kynnti sem sína eig-
in hugmyndir. Félagið er tilbúið
að ræða allar hugmyndir um
launakerfi þar á meðal það
danska. Þetta gæti orðið spenn-
andi, sérstaklega ef þau laun sem
greidd eru í Danmörku fylgja með
í pakkanum
Launakrafan
í kröfugerð félagsins er ekki
krafist danskra launa og vantar
þar mikið upp á. Ástæðan er að
við teljum það ærið verk sem við
höfum ætlað okkur i næstu samn-
ingum.
Félagið vill m.a. bijótast út úr
því tvöfalda launakerfi sem er hér
á- landi. Kerfið byggist á lágum
launatöxtum og yfirborgunum af
ýmsu tagi, bílapeningum og fleiru.
í skjóli þess hefur þrifist rakalaus
mismunun, þ.á m. margmældur
launamunur karla og kvenna. Til
viðbótar tvöfoldu launakerfi koma
tekjur af mikilli yfirvinnu þar sem
dagvinnan ein dugar fæstum til
framfærslu. Ljóst er að draga mun
úr yfirvinnu á næstu árum og
nægir að benda á vinnutímatil-
skipun ESB í því sambandi. Þegar
taxtar eru lágir verður krafa um
hófleg lágmarkslaun há mæld í
prósentum. Þannig verður krafa
um 100 þúsund króna lágmarks-
laun að kröfu um 100% hækkun
hjá láglaunahópunum.
Meginkrafa Félags íslenskra
náttúrufræðinga er að lágmarks-
laun eftir 18 mánaða starf verði
143.000 krónur á mánuði. Gert er
ráð fyrir að yfirborganir gangi inn
í þessa hækkun. í prósentum er
krafan há miðað við taxtalaunin
eða tæplega 60%. Ef yfirborganirn-
ar í ýmsu formi eru teknar með
verður hækkunin 15 til 20 prósent
að meðaltali. Þessi taxtahækkun
er nauðsynleg til að mæta fyrirsjá-
anlegum samdrætti í yfirvinnu.
Fyrir flesta félagsmenn mun þessi
breyting ekki hafa veruleg áhrif á
útborguð laun. Þetta er krafa um
að hreinsa til í launakerfmu og
gera þaö gegnsætt, rétta hlut
þeirra sem ekki hafa notið yfir-
borgana og bæta fyrir skerta yfir-
vinnu. Páll Halldórsson
Kjallarinn
Páll Halldórsson
formaöur kjararáös FÍN
„Þegar taxtar eru lágir verður
krafa um hófleg lágmarkslaun há
mæld í prósentum. Þannig verður
krafa um 100 þúsund króna lág-
markslaun að kröfu um 100%
hækkun hjá láglaunahópum
Skoðanir annarra
Þjóðaratkvæðagreiðslur
„Hvað mælir á móti því, að landsmenn taki
ákvörðun um meginstefnu í grundvallarmálum í
þjóðaratkvæðagreiðslu? Stjórnmálaflokkamir hafa
sennilega allir lýst því yfir, aö hugsanlega aðild að
Evrópusambandinu ætti að leggja undir þjóðarat-
kvæði. Er ekki að verða augljóst, að stjómmálaflokk-
amir hafa ekki burði til að taka á þeim deilumálum,
sem era uppi varðandi fiskveiðistjómun? Hvað mæl-
ir á móti því að leggja það mál undir þjóðarat-
kvæði?“
Úr Reykjavíkurbréfi Mbl. 29. des.
Fækkun sveitarfélaga
„Að óbreyttri sveitarstjómarskipan er það (hins
vegar) borin von að sveitarfélögin geti ráðið við auk-
in verkefni án þess að þeim fækki verulega frá því
sem nú er. Tilraun var gerð á síðasta kjörtímabili til
að þvinga fram samrunaferli sveitarfélaga. Þótt
nokkur árangur hafi náðst var hann yfir heildina
ófullnægjandi. Ekki síst var það vegna mótstöðu
íbúa sveitarfélaga vítt og breitt um landið, sem vildu
halda í eldri skipan ... Líta má svo á að frumkvæðið
sé nú hjá sveitarfélögunum."
Úr forystugrein 51. tbl. Helgarpóstsins.
„Kúnstugt bú“
„Ég hvarf af þingi árið 1971 og það er einmitt þá
sem verðmyndunartímabilum búvara er fjölgað úr
einu í fjögur á ári. Búvörusamningurinn studdist
alltaf við méðalbú í landinu, og var það komið í fast
horf. Ég var algjörlega orðinn mótfallinn þessu,
sannfærður um að það yrði að hætta við meðalbúið.
... Að mínu viti átti aða stefna að þvi að búa til það
sem ég kallaði kúnstugt bú sem væri vel rekið en
það fengi sjálft að reikna sér eðlilegan fjármagns-
kostnað."
Jónas Pétursson, fyrrv. alþm., í Mbl. 28. des.