Dagblaðið Vísir - DV - 15.09.1997, Qupperneq 14

14
MÁNUDAGUR 15. SEPTEMBER 1997
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritsýórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMi: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1800 kr. m. vsk. Lausasöluverð 160 kr. m. vsk., Helgarblað 220 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Mikilvægi leikskólanna
Kjaradeila leikskólakennara og viðsemjenda þeirra
hefur nokkuð fallið í skuggann af kjaradeilu grunnskóla-
kennara. Því hafa menn tæpast áttað sig á alvöru máls-
ins. Félag íslenskra leikskólakennara hefur boðað verk-
fall 22. september. Það styttist því mjög í aðgerðir og
ástand sem gæti haft veruleg áhrif á gang þjóðlífsins ná-
ist ekki samkomulag fyrir þann tíma.
Leikskólakennurum er falin mikil ábyrgð þar sem
þeim er treyst fyrir fræðslu og að hluta til uppeldi
yngstu kynslóðarinnar. Nær 15 þúsund böm em á leik-
skólum sveitarfélaganna. Gæsla þessa flölda barna gerir
foreldrum þeirra kleift að stunda störf sín og vita um
leið af bami eða bömum sínum á ömggum stað þar sem
þörfum þeirra er sinnt.
Öll samfélagsuppbygging hefur gjörbreyst á undan-
gengnum árum og áratugum. Áður var annað foreldrið
heima og sinnti heimilisstörfum og bamauppeldi. Nú er
staðan allt önnur. Konur hafa leitað út á vinnumarkað-
inn og bæði kyn vinna flest störf samfélagsins hlið við
hlið. Um leið hefur starf leikskólanna sífellt orðið þýð-
ingarmeira. Þar fer saman fræðslu- og uppeldishlutverk
sem að sumu leyti hefur færst af heimilum inn í leik-
skólana og síðan hinn þátturinn, gæsla bamanna. Sú
gæsla er undirstaða þess að foreldrar ungra bama geti
sinnt hinum flölbreyttu störfum sínum í samfélaginu.
Komi til verkfalls leikskólakennara má búast við
neyðarástandi. Ekki er á það að treysta að koma böm-
um til ættingja. Annar kostur er að taka böm með í
vinnu eða að koma upp gæslu fyrir böm á vinnustöðum.
Á því em þó verulegir vankantar. Það setur hefðbundið
vinnuferli úr skorðum ef samhliða á að gæta bams. Þá
em sumir vinnustaðir alls engir samastaðir bama sé lit-
ið til öryggismála. Fjöldi foreldra hefði því vart annan
kost en að taka sér frí frá vinnu með tilheyrandi vanda
einstaklinga og fyrirtækja.
Vandi viðsemjenda leikskólakennaranna er sá sami
og gagnvart grunnskólakennurum. Kröfúr um launa-
hækkun em umtalsverðar mældar í prósentum og þýða
talsverð viðbótarútgjöld fyrir sveitarfélögin. Auk beinna
launahækkana er deilt um launaskalann sjálfan og meiri
dreifingu á honum en nú er. Leikskólakennarar vilja
meiri möguleika á launahækkun með meiri starfs-
reynslu og aukinni ábyrgð.
Sveitarfélagin hafa með tilboðum sínum viðurkennt
að hækka þurfi byrjunarlaun leikskólakennara vem-
lega. Fram til þessa hafa leikskólakennarar ekki talið
þau tilboð aðgengileg. Deiluaðilar hittust hjá sáttasemj-
ara í gær. Þar ætluðu leikskólakennarar að leggja fram
gagntilboð sitt.
Það er krafa samfélagsins að deiluaðilar nái ásættan-
legri niðurstöðu áður en til verkfalls kemur. Komi til
þess setur það deiluna í hnút sem erfiðara er að leysa.
Foreldrar greiða kostnað við leikskóla að hluta á móti
sveitarfélaginu. Þeir ætlast til fagmennsku og góðrar
þjónustu af leikskólunum og verða því að vera tilbúnir
til þess að bera sinn hluta kostnaðarhækkunar vegna
bættra kjara leikskólakennaranna.
Bæta þarf kjör leikskólakennara án þess að setja aðra
kjarasamninga í uppnám. Stéttin hefur, líkt og grunn-
skólakennarar, verið vanmetin í launum með tilliti til
ábyrgðar og mikilvægis. Leiðrétting fæst þó fremur í
þrepum en einu stökki. Því verða aðilar að mætast.
Það er mikið í húfi og vandi þeirra sem að koma ær-
inn. Skjótrar úrlausnar er þörf.
Jónas Haraldsson
Undirmálslausn er móðgun viö tónlistarfólk okkar, segir greinarhöfundur m.a.
Tónlistarhús
- niðursetningur og hjáleiga
Hér um daginn hlustaði ég á
áhugavert samtal milli mennta-
málaráðherrans okkar og Ævars
Kjartanssonar fréttamanns um
tónlistarhúsið okkar. Af því sam-
tali mátti ráöa að skipuð hefði ver-
ið nefhd á vegum menntamála-
ráðuneytisins til aö vega nokkra
valkosti um staðarval, byggingu
og framkvæmd. Lét ráðherrann í
það skina að búast mætti við að
hafist yrði handa á þessu kjör-
tímabili.
Vantar okkur annan Hriflu-
Jónas?
Svo mikið hefur verið rætt og
ritað á liðnum áratug eða lengur
um þetta hús að enginn sem les
eða hlustar deplar auga, hvað þá
að nokkur láti sér í alvöru detta
í hug að hafist verði handa. Þó
fólst í þessu samtali nokkur
vonarglæta fyrir tónlistarunn-
endur og tónlistar- iðkendur í
landinu en sú glæta gæti vel
orðið mýrarljós.
Rétt er að minna á að fyrir
rúmum áratug var gerð teikn-
ing af tónlistarhúsi. Á þeirri
teikningu er gert ráð fyrir
myndarlegu húsi sem sett niður
á góðum stað gæti orðiö borgar-
prýði. Nokkrir staðir voru
nefndir til en það var auðvitað
hægt að finna þeim öllum eitthvað
til foráttu og það var óspart gert,
því satt að segja var enginn vilji
fyrir hendi af hálfu ráðamanna aö
byggja tónlistarhús.
Augljóst var að húsið yrði dýrt.
Talað var um 3 milljarða og væri
það áætlun, vissu menn að hún
mundi aldrei standast frekar en
áætlanir um ráðhúsið og Perluna
sem einmitt var verið að byggja á
sama tíma. Svo voru líka efnahags-
þrengingar. Það vildi gleymast í
umræðunni að ýmsar af merkustu
byggingum landsins voru einmitt
byggðar á krepputimum. Vantar
okkur annan Hriflu-Jónas?
Sú hóflega bjartsýni sem kom
fram í samtali menntamálaráð-
herra og Ævars Kjartanssonar
gæti vakið nokkum ugg í bijósti
tónlistarunnenda. Hófleg bjartsýni
er sjaldan undanfari stórra afreka.
Simfóníuhljóm-
sveit íslands er og
hefur verið óska-
bam íslenskrar
tónlistar og ís-
lenskra tónlist-
amnnenda. Bamið
hefur dafnað vel
og veitt foreldmm
sínum ómældar
ánægjustvmdir svo
sem byrjar góðum
börnum. Þó hefur
bamið verið niður-
setningur frá upp-
hafi. Að vísu ekki
niðursetningur á
kotbæ eöa hjá kot-
ungum en niður-
setningur samt,
Kjallarinn
Arni Björnsson
læknir
„Sú hóflega bjartsýni sem kom
fram í samtali menntamálaráö•
herra og Ævars Kjartanssonar
gæti vakið nokkurn ugg í brjósti
tónlistarunnenda. Hófleg bjart-
sýni er sjaldan undanfari stórra
afreka.u
Sögu. Þá hefur komið
fram sú hugmynd að
hola Eskihlíðina innan
og yrði þá tónlistarhúsið
eins konar kjallari
Perlunnar. Genginu,
sem er að ljúka Hval-
fjarðargöngunum, ætti
ekki að verða skota-
skuld úr því að hola inn-
an smáhól. Loks hefur
verið uppi sú hugmynd
að sameina ráðstefnu-
hús og tónlistarhús og
virðist sem hún eigi
mestu fylgi að fagna. Eft-
ir og upp úr stendur að
tónlistarhúsið má helst
ekki kosta það sem það
þarf að kosta til þess að
verða fullkomið. Það
má ekki verða höfuð-
ból heldur annað-
hvort hjáleiga eða
kot. í besta falli þol-
anlegt sambýli.
þar sem þroskaskilyrði hafa verið
takmörkuð af ýmsum ástæðum.
Leitað að hjáleigu
Það mun hafa verið sjaldgæft
áður fyrr að niðursetningar yrðu
húsbændur á höfuðbólum. Hjáleig-
ur vora taldar hæfa þeim betur
þegar þeir uxu úr grasi.
í umræddu útvarpsviðtali kom
það fram hjá menntamálaráðherra
að tónlistarhús mætti ekki vera of
dýrt, ofrausn gæti stuölað að fjár-
lagahalla en slíkan halla era ráða-
menn þjóðarinnar ekki hallir und-
ir, sérlega ef rekja má hann til
mannúöar-, menntunar eða menn-
ingarmála.
Því er nú leitað að hjáleigu fyr-
ir óskabamið. Rætt er um að
tengja tónlistarhús á einhvem
hátt við ferðaþjónustu og hefur í
þvi sambandi verið minnst á að
byggja það í tengslum við Hótel
Undirmálslausn
er móðgun
Því miður virðast
áhugamenn um tón-
listarhús, lærðir sem
leikir, vera orðnir svo
vígamóðir aö þeir era
tilbúnir að sætta sig við lausnir
sem ekki uppfylla þau skilyrði sem
hágæðatónlistarflutningur krefst.
Því er nú lag til að bjóða undir-
málslausn en undirmálslausn er
móðgun við tónlistarfólkið okkar
sem nú er stærsti hópur lista-
manna sem við höfum nokkra
sinni átt, mælanlegan á alþjóða-
mælikvarða.
Vera má að hægt sé að byggja
þokkalega aðstöðu fyrir tónlistar-
flutning í samvinnu við eöa í sam-
býli við einhverja aðra starfsemi
og vera má að það sé betri kostur
fyrir óskabamið en halda áfram
að vera niðursetningur. En ef ís-
lenska þjóðin, sem vill kaUa sig
menningarþjóð, telur sig ekki þess
umkomna að reisa viðunandi þak
yfir höfuð drottningar listanna
skulum við ekki hafa hátt um
menninguna.
Árni Bjönisson
Skoðanir annarra
Kópavogur - Reykjavík
„Það er nöturleg staðreynd að á þremur árum hafi
sú breyting orðið á að nú er dýrara að búa í Reykja-
vík en í Kópavogi. Það er skrýtin stjómlist að kenna
öðrum um. Hún skilar borgarbúum ekki áfram.
Markmiðið á að vera að gera Reykjavík að fyrirmynd-
arborg á heimsmælikvarða. Umheimurinn keppir inn
unga fólkið okkar. Mikilvægt svar okkar er friðsamt
og skemmtilegt borgarsamfélag með gnægð atvinnu-
tækifæra og ekki síst lága skatta. Við sjálfstæðismenn
höfum lýst yfir aö R-lista skattamir verði lagðir af ef
við hljótum meirihluta í borgarstjóm á næsta ári.“
Ámi Sigfússon í Mbl. 12. sept.
Umbjóðendur og ævintýramenn
„Nú era uppi miklar ráðagerðir um samrana
stjómmálaafla til að skapa ööravísi vigstöðu í kom-
andi sveitarstjómarkosningum. Um það er gott eitt
að segja. En til lítils er barist ef samstaðan á að
verða til þess að ala á flokkadráttum og keppa aö því
einu að ná einhvers konar meirihlutavöldum og
missa svo allt út í stjómleysi og pólitískt ragl, eins
og lýsandi dæmi era um. Hagsmunir pólitískra æv-
intýramanna og hagsmunir umbjóðenda þeirra fara
ekki saman.“ OÓ í Degi-Tímanum 12. sept.
Stofnun eða fyrirtæki
„Það er umhugsunarefni hvemig menningarstofh-
anir eins og leikhús, ópera og sinfóníuhljómsveit
hafa verið að breytast. Árum saman var það við-
kvæði að alltaf væri hægt að fara með hallann til
hins opinbera. Leikfélag Reykjavíkur virðist enn
þeirrar skoöunar. Mikilvægt er að hugsunarhættin-
um verði breytt þannig að forráðamenn hugsi vun
þau sem fyrirtæki þar sem endar nái saman og leita
verði ýmissa tekjuleiða. Uppselt er á eina áskriftar-
röð sinfóníunnar. Fyrirtæki myndi íhuga fleiri tón-
leika, stofnun ýtir áhugasömum frá.“
Úr 35. tbl. Vísbendingar.