Dagblaðið Vísir - DV - 03.12.1997, Blaðsíða 12

12
MIÐVIKUDAGUR 3. DESEMBER 1997
Frjálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON OG ÖSSUR SKARPHÉÐINSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON OG ELÍN HIRST
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1800 kr. m. vsk. Lausasöluverð 160 kr. m. vsk., Helgarblað 220 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Eimreið réttlætisins
Úthlutun ókeypis veiöiheimilda er versta ranglætið í
sögu lýðveldisins. Fólki svíður að sjá menn leysa til sin
gríðarlegt fjármagn fyrir sölu á kvóta, ^sem þeir eiga
sannanlega ekki. Auður íslands hefur alltaf verið sóttur i
hafið, og til skamms tima hafa allir haft jafna möguleika
til að sækja auðinn í greipar Ægis. Þar réð fyrst og fremst
atorka og dugnaður einstaklinganna.
Ranglætið felst í því, að þegar verndarsjónarmið kröfðust
þess að aðgangur að auðlindinni yrði takmarkaður varð
fyrir skelfileg mistök til kerfi, sem færði örlitlum hópi
þegnanna einkarétt á því að sölsa undir sig ofsagróða. Það
var aldrei tilgangurinn með kvótakerfinu. Það hefur hins
vegar verið ógæfa stjórnmálamanna að horfa á ranglætið
vaxa án þess að geta sameinast um viðnám fyrir hönd
fólksins sem þeir eiga að þjóna.
Á meðan hefur reiðin magnast og nú bullar og sýður á
þjóðinni. Hvemig getur annað gerst? Þegar menn sjá
eigendur Básafells á ísafirði umbreyta þjóðareigninni á
einni nóttu í lúxusjeppa og eigendur Húnarastar frá
Hornafirði skipta henni i steinsteypu í Kringlunni getur
niðurstaðan aldrei orðið annað en svellandi, heilög reiði.
Þessir menn em nefnilega að versla með eign þjóðarinnar,
og kaupa jeppana og Kringluna fyrir peninga sem hún á.
Deilan um veiðileyfagjald snýst ekki um öfund, eins og
sumir andstæðingar þess halda fram. Hún snýst ekki um
hagsmuni landsbyggðar eða þéttbýlis. Hún snýst um
réttlæti. Hún snýst um það, að þeir sem nota eigur annarra
greiði fyrir það réttlátt gjald. Sá stjórnmálamaður er ekki til,
sem þorir að halda því fram að það séu útgerðarmennirnir,
en ekki þjóðin, sem eiga auðlindina í sjónum.
Þess vegna verður aldrei sátt um núverandi stjórn
fiskveiða nema veiðileyfagjald í einhverri mynd verði
tekið upp.
Þetta eru þeir loksins að skilja, sem hafa helst andæft
veiðileyfagjaldi. Sjálfur forsætisráðherrann, sem ekki
hefur verið ýkja vinsamlegur helstu talsmönnum gjalds-
ins, er nú kominn á þá skoðun að gjald fyrir leyfi til að
veiða fisk komi til greina.
í kjölfarið skipti sjávarútvegsráðherra um skoðun.
Hann vill að visu lágt gjald en orð hans er ekki hægt að
skilja öðruvísi en svo, að hann er ekki lengur í grund-
vallaratriðum á móti veiðileyfagjaldi. Þetta eru veruleg
tíðindi.
Sögulegustu tíðindin fólust þó í yfirlýsingu Kristjáns
Ragnarssonar. í henni felst vísir að framtíðarsátt í málinu.
Með henni hafnaði hann alfarið sértæku gjaldi á útgerðina
en sagði í sama vetfangi að forsenda þess að veiðileyfa-
gjald yrði tekið upp væri samsvarandi gjald fyrir nýtingu
allra auðlinda. Hann nefndi sérstaklega orku-lindir, en
undanskildi ferðamannaþjónustu og aðgang að náttúru-
perlum.
Kristján Ragnarsson hefur algerlega rétt fyrir sér.
Umræðan um auðlindagjald hefur ranglega einskorðast
við fiskinn í sjónum. Vitaskuld á að koma á gjaldi fyrir
nýtingu allra takmarkaðra auðlinda, hvort sem það er
fiskur, fallvötn eða fjarskiptarásir. Á þessu stigi skiptir
ekki höfuðmáli hvaða afstöðu menn hafa til tímasetninga
eða upphæða. Þjóðin mun hafa síðasta orðið í því og hún
selur ekki frumburðarrétt sinn fyrir baunadisk.
Það sem skiptir máli í þessari lotu er eftirfarandi
niðurstaða:
Forsætisráðherra, sjávarútvegsráðherra og formaður
LÍÚ eru búnir að lýsa því yfir að þeir séu ekki lengur í
grundvallaratriðum á móti veiðileyfagjaldi. Eimreið
réttlætisins er komin á skrið. Össur Skarphéðinsson
„Um 46% allra umferöaróhappa verða innan marka Reykjavíkur og 38% slysa,“ segir m.a. í grein Guðrúnar.
Ný umferðaröryggis-
áætlun fyrir Reykjavík
skóla (fyrrum Æfinga-
skóli KHÍ) og svo í Þing-
holtunum.
Margþættar
aögerðir
Aögengi og aðstaða við
biðstöðvar SVR verður
ennnfremur bætt sam-
kvæmt áætluninni,
áhersla er einnig lögð á
úrbætur á helstu göng-
leiðum skólabarna.
Haldið verður áfram
myndarlegum aðgerð-
um til úrbóta fyrir
gangandi og hjólandi
vegfarendur og fatlaða
en þar hefur þegar mik-
ið áunnist, i góðri sam-
vinnu við samtök fatl-
aðara og fulltrúa hjól-
reiðamanna. Gert er
„I nýstaðfestu Aðalskipulagi
Reykjavíkur 1996-2016 er lögð
veruleg áhersla á tengsl umferðar
og umhverfismála og þar er sett
fram sú framtíðarsýn að umferð
einkabíla geti minnkað með stór-
bættum almannasamgöngum..."
Kjallarinn
. Guðrún
Ágústsdóttir
formaöur skipulags- og
umferöarnefndar
Reykjavíkur
Ný umferðarör-
yggisáætlun fyrir
höfuðborgina verð-
ur rædd í borgar-
stjóm á fimmtudag,
4. desember, og
mun svo fljótlega
verða gefin út.
Markmiðið með
áætluninni er að
fækka umferðar-
slysum um 20% til
aldamóta. Þar eru
birtar sautján til-
lögur um aðgerðir
til að bæta umferð-
aröryggi sem allar
gætu haft í fór með
sér að umferðar-
slysum fækki um
fimmtung á þremur
árum.
Til að ná þessu
háleita takmarki er
búin til sérstök
framkvæmda- og
fjárhagsáætlun sem
er til viðmiðunar
og hún er svo háð
fjárhagsáætlun
borgarinnar hverju
sinni. 1996 var var-
ið 113 milljónum
króna til umferðar-
öryggismála í
Reykjavík. Gert er
ráð fyrir að í ár verði varið í þessu
skyni um 145 milljónum króna og
líklegt er að á fjárhagsáætlun 1998
verði 192 milljónum króna varið
til umferðaröryggismála af ýmsu
tagi. Þetta er því veruleg, eða um
70 %, hækkun á tveimur árum.
Mörg ný „30 kílómetra
svæöi“
í nýju áætluninni er gert ráð
fyrir 50 milljónum króna til að
undirbúa á fimm til sex svæðum í
borginni að hámarkshraði verði 30
kílómetrar á klukkustund.
Svokölluðum 30 kilómetra svæð-
um fjölgar nú verulega í borginni,
eins og borgarbúar hafa tekið eft-
ir. Nýju 30 kílómetrasvæðin eru
tvö í Hlíðunum, bæði sunnan
Miklubrautar, eitt er í Laugarnes-
hverfi, í Lækjunum, og byrjunar-
framkvæmdir eru hafnar í Teiga-
hverfi og í grennd við Háteigs-
ráð fyrir tveimur nýjum brúm ár-
lega yfir þungar umferðaræðar
samanber þær sem þegar eru
komnar yfir Kringlumýrarbraut
við Fossvog og Miklubraut við
Rauðagerði. Þessar göngubrýr eru
að mestu leyti greiddar af vegafé
og eru því ekki inni í ofannefndri
upphæð.
Að auki bætast svo við aðgerðir
í aðalgatnakerfinu á vegum borg-
arinnar, bætt lýsing og merkingar
við fjölfarnar gangbrautir og síð-
ast en ekki síst verður fræðsla til
borgarbúa á öllum aldri aukin og
rannsóknir á umferðaröryggismál-
um styrktar.
Eins og í 300 þúsund
manna bæ
I nýstaðfestu Aðalskipulagi
Reykjavíkur 1996-2016 er lögð
veruleg áhersla á tengsl umferðar
og umhverfismála og þar er sett
fram sú framtíðarsýn að umferð
einkabíla geti minnkað með stór-
bættum almenningssamgöngum
og bættum aðstæðum gangandi og
hjólandi vegfarenda. Umferð í
Reykjavík er eins og í 300 þúsund
manna borgum nágrannalanda
okkar. Ástæður eru margar; al-
menningssamgöngur ekki nægi-
lega góðar, mjög dreifð byggð,
skortur á einsetnum skólum og
heilsdagsleikskólum. Nú er verið
að vinna að byltingarkenndum úr-
bótum í grunn- og leikskólamálum
og stöðugt verið að bæta þjónustu
SVR. Áfram skal haldið á þessari
braut.
Umferðaröryggisáætlunin var
að mestu unnin á vegum fyrrver-
andi umferðarnefndar borgarinn-
ar sem nú hefur sameinast skipu-
lagsnefnd. Þar stýrði verkinu Mar-
grét Sæmundsdóttir sem einnig er
starfsmaður umferðarráðs. Báðar
nefndirnar hafa samþykkt áætl-
unina samhljóða og hún er gott
dæmi um málefni þar sem meiri-
hluti og minnihluti geta samein-
ast um að vinna að góðu málefni,
hönd í hönd.
Reykjavíkurborg hefur mikil-
vægu hlutverki að gegna við
fækkun umferðarslysa. Um 46%
allra umferðaróhappa verða inn-
an marka Reykjavíkur og 38%
slysa. Umferð nú er að aukast og
var þó ærin fyrir. 14% aukning á
nýskráðum bílum er staðreynd en
raunaukning er 7%. Markmið okk-
ar um 20% fækkun slysa á næstu
tveimur árum næst ef allir taka
höndum saman, borgaryfirvöld,
umferðarráð, lögreglan í Reykja-
vík, dómsmálaráðuneytið og við
öll sem byggjum þessa borg.
En munum eitt. Ekkert umferð-
armannvirki og engar aðgerðir,
stórar eða smáar, geta tryggt ör-
yggi þegar ekið er undir áhrifum
áfengis. Þá er betra að kunna
númerin á leigubílastöðvunum
eða leiðakerfi SVR.
Umferðarslys eru tollurinn sem
tæknin tekur af lífi okkar; með
markvissu átaki má minnka það
tjón og þær sorgir sem umferðar-
slysin valda. Áætlunin um bætt
umferðaröryggi í Reykjavík er lið-
ur í þeirri viðleitni.
Guðrún Ágústsdóttir
Skoðanir annarra
Vanbúið Austurland
„Samkvæmt nýlegu yfirliti er alvarleg fólksfækk-
un á tíu svæðum á landinu og þar af eru tvö svæði
sem taka yfir drjúgan hluta Austurlands. Eigi breyt-
ing að verða á þarf mikU atvinnuuppbygging að eiga
sér stað. En reynslan sýnir að hún dugir ekki ein.
Fólkið þarf að vera nægjanlega margt tU að standa
undir fjölbreytilegum atvinnutækifærum og marg-
víslegri þjónustu nútímasamfélags. Austurland er
ekki vel undir þetta búið, þar sem aðeins 9 þús.
manns búa á svæðinu frá HeUisheiði eystri að Beru-
firði.“
Valdimar Kristinsson í Mbl. 30. nóv.
„Sérstaða íslands“
„Verður íslenska ríkisstjómin eins og lukkuridd-
ari að slást vð vindmyUur á mengunarráðstefnunni
í Kyoto? „Sérstaöa íslands" er börnum jarðar ekki
efst í huga þegar rætt er um að koma í veg fyrir nátt-
úruhamfarir af völdum mengunar í lofthjúpi okkar.
... Víst má vera að við „eigum inni“ mengunarkvóta
miðað við verstu iðnríkjasóðana. En á „sérstaða ís-
lands" að vera fólgin í þvi að heimta að fá inngöngu
í þann vonda félagsskap?"
Stefán Jón Hafstein í Degi 2. des.
Eyöum óvissunni
„Óvissa um framtíðarfyrirkomulag greiðslu fyrir
aðgang að auðlindinni hefur áhrif á kaup- og sölu-
verð varanlegra aflaheimilda. Verð þessara heimUda
er lægra en það væri, væri gjafakvótakerfið gert var-
anlegt, verð þessara heimUda er hærra en það væri
lægi ákvörðun Alþingis um álagningu veiðigjalds
fyrir. Þessi óvissa hefur óheppUeg áhrif á svigrúm
fyrirtækja í greininni tU íjárhagslegrar endurskipu-
lagningar. Það er því mikUvægt, ekki síst fyrir út-
gerðarfyrirtækin í landinu, að óvissunni verði eytt
sem fyrst.“
Þórólfur Matthíasson í Mbl. 2. des.