Dagblaðið Vísir - DV - 15.01.1998, Page 15

FIMMTUDAGUR 15. JANÚAR 1998
15
Skipulagsmál
- græn, róttæk og raunsæ stefna
„Við völdum sem sé þá stefnu aö sporna við aukningu einkabílaumferð-
arinnar á borgarsvæðinu," segir Guörún m.a. i greininni.
Fyrir ókunnugum
lítur aðalskipulag út
eins og strik á blaði;
í besta lagi með
margvíslegum litum
innan um. Fáum er
því eins ljóst og vera
þyrfti að aðalskipu-
lag er pólitísk stefna
en ekki aðeins strik
á blaði. Ágreinings-
málin sem birtust af
hálfu minnihluta
Sjálfstæðisflokksins
sönnuðu smnpart
þessa staðhæfingu,
þó að sumar athuga-
semdirnar væru ekk-
ert smnað en henti-
stefnan einber þar
sem hvað rekur sig á
annars hom.
Bogarstjóm
Reykjavikur sam-
þykkti á síðasta ári nýtt aðal-
skipulag fyrir borgarsvæðið sem á
að ná til ársins 2016 eða til 20 ára
Róttæk ákvöröun
Við gerð aðalskipulags Reykja-
víkur eru í grófum dráttum uppi
tveir kostir. Annar er sá að lúta
markaðsöflunum í smáatriðum
með því ekki einasta að taka við
öllum þeim bílum sem koma án
mikilla breytinga inn í umferðina
t heldur að ýta frekar undir stór-
fellda aukningu einkabílismans.
Það er ekki gert í aðal-
skipulagi borgarinnar
sem nú hefur verið
samþykkt. Þannig
samþykkti borgar-
stjórn tillögu okkar
um að auka ekki um-
ferðarrýmd vestan El-
liðaáa á skipulags-
tímabilinu fram til
ársins 2016.
Þetta er mikil breyt-
ing. Þetta er róttæk
ákvörðun í umhverfís-
málum. Við völdum
semsé þá stefnu að
sporna við aukingu
einkabílaumferðarinn-
ar á borgarsvæðinu.
Umferðarrýmd -
hver er breyting-
in?
Umferðarrýmd er það
pláss sem er til umferðar, aksturs
bíla. í aðalskipulaginu er ekki gert
ráð fyrir neinni aukningu umferð-
arrýmdar vestan Elliðaáa á öllu
þessu tímabili. Lokið verður við
gatnamótin á mótum Skeiðarvogs
og Miklubrautar. Ekki er hins veg-
ar gert ráð fyrir
mislægum gatna-
mótum á
Kringlumýrar-
braut/Miklu-
braut.
Þá er í skipulag-
inu ekki gert ráð
fyrir götu um
svokallaðan Hlíð-
arfót það er
sunnan og aust-
an Öskjuhlíðar
og draumur-
inn/martröðin um hraðbraut um
Fossvogsdalinn er endanlega úr
sögunni. Þá er stokkur í Miklu-
brautina frá Lönguhlíð að Miklat-
orgi á dagskrá aðalaskipulagsins.
Jafnframt þessu er gert ráð fyrir
stóreflingu umferðarkosta fyrir
gangandi og hjólandi vegfarendur.
Allt þetta þýðir miklu minni bí-
laumferð en ella væri. Það þýðir
aftur minni útblástur gróðurhúsa-
lofttegunda, minni mengun i
Reykjavík. Þannig eru borgaryflr-
völd að gera sitt til þess að íslend-
ingar geti staðið við alþjóðlegar
umhverfissamþykktir. í aðalskipu-
laginu felst pólitísk stefnubreyt-
ing.
Hér hafa verið nefnd nokkur
dæmi en það má nefna hundruð
annarra dæma sem sýna það sem
kveðið var i upphafi: Aðalskipu-
lagið er ekki bara strik á blaði; að-
alskipulagið birtir pólitíska
stefnuákvörðun. Það skiptir máli
hver stjómar borginni; róttæk og
raunsæ græn félagshyggjustefna
eða markaðsstefna D-listans. Það
væri leiðinlegt ef mengunarstefna
Sjálfstæðisflokksins yrði ofan á í
borgarstjómarkosningunum í vor.
Guðrún Ágústsdóttir
Kjallarinn
Guörún
Ágústsdóttir
formaöur skipulags- og
umferöarnefndar
Reykjavíkur
„Allt þetta þýðir miklu minni bíla■
umferð en ella væri. Það þýðir
aftur minni útblástur gróðurhúsa-
lofttegunda, minni mengun í
Reykjavík.“
Bættur skal skaðinn, Louise!
Ástin getur lyft fátækum öreiga-
stúlkum til aðalstignar eða
allsnægtalífs. Þeim nægir að tæla
auðuga, vel ættaða karlmenn til
fylgilags við sig og á þann hátt
geta þær gjörbylt kjörum sínum.
Þær gætu verið blakkar, rauð-
skinnar eða asískar, en hjónaband
er alltaf lausnarorðið. Þjóðfélag
hvítra býður svörtum, rauðum og
gulum körlum ekki upp á sam-
bærilega upphafningu. Þeir mega
þokast lúshægt upp mannvirðinga-
stigann, en það er vissulega
drottningargangur manntaflsins
sem skilur á milli báginda kvenna
og afkomenda þrælalýðsins.
Bágindi, ef þau em nógu áber-
andi, geta nefnilega orðið til bóta i
bókstaflegum skilningi þess orðs.
Afkomendur hvítra kvenna og
þeldökkra þræla, sem boðnir voru
upp á sömu þræla-
mörkuðum í Virg-
iníu, hafa beinlínis
hagnast á yfirlýstri
vesöld sinni. Nú er
hlaðið undir afkom-
endirn hinna ánauð-
ugu til að bæta
þeim upp árhundr-
aða þrældóm í þágu
hvitu djöflanna.
Ef þetta er rétt-
vísi...
Sektarkennd og þrúgandi sorg
umlykur aðstandendur ellefu mán-
aða drengs í Cambridge,
Massachusetts. Hann lést í febrúar
síðastliðnum eftir að hafa verið í
umsjá enskrar „Au pair“-stúlku,
Louise Woodward, um hálfs árs
skeið. Faðir drengsins var
þeldökkur, af indversku bergi
brotinn og stundaði lækningar.
Móðirin var hins vegar hvít;
dæmigerð húsmóðir með háskóla-
menntun sem gat ekki hugsað sér
að helga sig heimili og bömum
eingöngu. Hún var augnlæknir og
það var að hennar undirlagi sem
Louise var ákærð fyrir morð á
bami sem henni hafði verið trúað
fyrir.
Kviðdómur, skipaður níu kon-
um og þremur körlum, dæmdi
þessa grandalausu, samviskusömu
stúlku í ævilangt fangelsi fyrir
morð af fýrstu gráðu. Ef þetta er
réttvísin sem ungar illa launaðar
barnfóstmr mega framvegis eiga
von á, frá kynsysfrum í kviðdómi,
þá eiga þær ekki von á góðu. Dóm-
arinn, karlkyns að sjálfsögðu,
mildaði dóminn eftir að honum
hafði verið sýnt myndband sem
sýndi framferði ákæruaðilans
gagnvart eftirlifandi syni sínum
og stúlkukindin hún Louise slapp
með skrekkinn.
Sjúkleg sektarkennd
Myndband af móður drengsins,
tekið úr launsátri, sýndi hana
löðrunga þriggja ára son sinn er
„Auðlegð hjónanna var nýtt til að
yfírfæra eigið samviskubit á sak-
lausa nítján ára telpuhnátu sem
hafði verið ætlað að sjá um heim-
ilishald fyrir 35.000 krónur á mán-
uði.u
hann þverskallaðist
við að staðfesta þá
söguskoðun hennar
að Louise væri ófor-
betranlegt flagð.
Hann sagði að hún
hefði alltaf verið góð
við sig og litla ný-
látna bróður sinn.
Einlægni og sann-
leiksást þriggja ára
drengs bjargaði lífi
Louise. Vanstillt
móðir í ham, staðin
að því að lúskra á
vamarlausu bami
sínu, bar, að öllum
líkindum, einnig
ábyrgð á dauða ung-
bamsins.
Áverkar sem fund-
ust á höfði bamsins
við skoðun á spítala
vora þriggja vikna gamlir þegar
það gaf upp andann. Faðirinn,
læknirinn sjálfur, hafði greinilega
ekki gefið sér nægilegan tíma til
að fylgjast með heilsufari bams-
ins. Foreldramir vom greinilega
báðir sekir um vítaverða van-
rækslu.
Sjúkleg sektarkennd og ofsókn-
arárátta augnlæknisins illræmda
gæti hafa mótast af áreiti umhverf-
is, sem fordæmdi hana leynt og
ljóst, fyrir að víkja sér undan hefð-
bundnum skyldum sínum gagn-
vart foreldrum, maka og bömum,
með framabrölti sínu. Auðlegö
hjónanna var nýtt til að yfirfæra
eigið samviskubit á saklausa
nítján ára telpuhnátu, sem hafði
verið ætlað að sjá um heimilishald
fyrir 35.000 krónur á mánuði. Hún
var nokkurs konar matvinnungur
með ríflega vasapen-
inga, hjá nýrri forrétt-
indastétt í Bandaríkj-
unum.
Öfug mismunun
Samanlagt höluðu
heiðurshjónin, vinnu-
veitendur Louise, inn
tvær milljónir islensk-
ar mánaðarlega, og
það jaíhvel þó frúin
ynni bara þrjá daga
vikunnar. Öfug mis-
munun („reverse
discrimination")
hafði séð þeim fyrir
árslaunum upp á
20-30 milljónir ís-
lenskar. Þau opinber-
uðu sinn innri mann
með því að traðka á
réttindum fátækrar
ungrar stúlku frá Bretlandi, sem
vegna atvinnuleysis heima fyrir
þurfti að puða fyrir fina fólkið í
Cambridge.
Hvemig í ósköpunum stendur á,
að fólk, sem maður skyldi ætla að
hefði persónulega reynslu af öng-
strætum fátæktarinnar, skyldi
vilja tjóðra unga efhilega stúlku
við stall viðvarandi fátæktar og
senda hana síðan frá sér í fylgd
lögreglu. Jú, einmitt vegna þess að
þau þekktu fátækt og eymd af eig-
in reynd vissu þau hvað innantóm
gylliboð geta auðveldlega raglað
óráðna unga stúlku í ríminu. Tak-
mark Au-pair vistarbanda er jú að
nýta sér neyð hinnar nöktu konu
til að kenna henni að spinna.
Gísli Þór Gunnarsson
Kjallarinn
Gísli Þór
Gunnarsson
MA í samfélagsfræöi frá
San Francisco Sfate Uni-
versity
1 IVIeð oj á móti i
Hefur bensínverð lækkað nægilega?
Goir Magnússon,
forstjóri Olíufólags-
ins hf.
Allar lækkanir í
verðlagið
„Það eru
þrír þættir
sem hafa áhrif
á verðmyndun
bensíns: í
fyrsta lagi eru
það opinber
gjöld sem nú
eru um 70% af
verði hvers
lítra. Frá því
verðlagning á
bensíni var
gefin frjáls
1992 hefur lítri af 95 oktana bens-
íni hækkað um 16 krónur. Af
þessari hækkun hafa opinber
gjöld hækkað um 13 krónur eða
um 82%. í öðru lagi er það gengi
dollars. Breyting á þvi hefur
strax áhrif á verðmyndun bens-
íns þar sem innkaupsverðið er í
Bandaríkjadollurum. í þriðja lagi
er heimsmarkaðsverð á bensíni.
Innkaupsverð Olíufélagsins hf. á
bensíni byggist á mánaðarlegu
meðaltali, skráöu á Rotterdam-
markaði. Verðlagning á bensíni
á íslandi er miöuð við birgöa-
verð en endingartími birgöa í
landinu getur verið á þriðja mán-
uð. Þessi háttur var hafður á all-
an þann tíma sem verðlagning
bensíns var hjá hinu opinbera.
Með þessari aðferð verða verð-
sveiflur minni bæði til hækkun-
ar og lækkunar. Afkoma olíufé-
laganna frá þvi verðlagning var
gefin frjáls gefur ekki tO kynna
að þau hafi nýtt sér þetta tO að
hækka álagningu. Olíufélagið hf.
hefur jafnóðum með reglubundn-
um hætti skilað öUum þeim
lækkunum sem orðið hafa á
birgðaverði út í verðlagið. Ef
innkaupsverðið í janúar verður
svipað að meðaltali og það er nú
og að óbreyttu gengi doUars má
gera ráð fyrir aUt að þriggja
króna lækkun tU viðbótar."
A að vera lægra
„Heims-
markaðsverð
hefur lækkað
um hátt í 30%
frá því í ágúst.
Verðið lækk-
aði í lok þess
mánaðar,
snemma í des-
ember Og SVO Runólfur Ólafsson,
aftur í kring- framkvæmdastjóri
um jólin. í nB
ljósi þróunar á
heimsmarkaði
hefðu þessar lækkanir bæði átt
aö koma fyrr og svo teljum við
einnig eðlUegt miðað við þróun á
heimsmarkaði að 3-4 krónur í
viðbót ættu að skUa sér til neyt-
enda. Þegar verðbreytingar urðu
í lok ágúst var sú hækkun rétti-
lega rökstudd með hækkuðu
heimsmarkaðsverði. Síðan fór
heimsmarkaðsverðið að lækka
aftur og hefur verið á niðurleið
síðan. Þau rök að það beri að
hækka þegar heimsmarkaðsverð
hækkar eru fúUgUd og á sama
hátt á verðið að lækka þegar
heimsmarkaðsverð lækkar. Það
er fákeppnismarkaður hér á
landi og það era aðeins tveir sem
flytja inn bensín. Það era sam-
eiginlegt fyrirtæki Esso og Olís
og síðan Skeljungur sem sér
Orkunni fyrir bensíni. Þaö fyrir-
komulag sem nú er hér á mark-
aði skUar neytendum ekki hag-
stæðasta vöruverðinu hverju
sinni eins og gerist þegar sam-
keppni er eðlileg. Við erum ekki
með eðlUegt verð um þessar
mundir. Það á að vera mun
lægra.“ -HI