Dagblaðið Vísir - DV - 20.02.1998, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 20. FEBRÚAR 1998
útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stiórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON OG ÖSSUR SKARPHÉÐINSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiósla, áskrift: ÞVERHOLTI 11,105 RVÍK,
SlMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasfða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF,
Áskriftarverð á mánuði 1800 kr. m. vsk. Lausasöluverð 160 kr. m. vsk., Helgarblað 220 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aösent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Ekki lúxus heldur nauðsyn
List er ekki lúxus, heldur nauösyn, sagöi Thor Vil-
hjálmsson rithöfundur við afhendingu Menningarverö-
launa DV. Verðlaunin voru afhent í tuttugasta sinn í
gær. Menningarverðlaun blaðsins hafa öðlast sess í
menningarlífi hérlendis og eru því listafólki sem þau
hljóta hvatning til frekari dáða.
Sjö listgreinar eru verðlaunaðar, bókmenntir, bygg-
ingarlist, listhönnun, tónlist, myndlist, kvikmyndir og
leiklist. í tilefni afmælis menningarverðlaunanna voru
að auki veitt í fyrsta sinn sérstök heiðursverðlaun fyr-
ir ómetanlegt framlag til ísl^nskrar menningar. Allra
verðlaunahafanna er getið annars staðar í blaðinu í
dag auk viðtals við hvem og einn sem verður í helgar-
blaði DV á morgun.
Listin er nauðsyn og ekki hægt að hugsa sér mann-
lífið án hennar. Verðlaunahafar hverju sinni gleðjast
vegna þeirrar viðurkenninar sem fylgir og aðrir þakka
framlag þeirra. Að baki liggur, eins og fram kom við af-
hendingu verðlaunanna í gær, þrotlaus vinna og ögun
listamannanna og jafnvel fórnir.
Það er ekki sjálfgefið að það lukkist vel að verðlauna
listsköpun. Þekkt em dæmi úr íslenskri menningar-
sögu um verðlaunaveitingar sem gengu ekki upp.
Menningarverðlaun DV hafa náð fótfestu vegna þess að
blaðið hefúr lagt metnað sinn í þau og alúð í allt sem
þau snertir. Dómnefndir í hverri listgrein tilnefna verk
eða höfunda og komast að lokum að niðurstöðu um
verðlaunahafa. Nefndimar skipa sérfræðingar í hverri
grein sem hafa algert frelsi í vali sínu.
Valið byggir á nákvæmri skoðun og mati. Skiptar
skoðanir geta að sjálfsögðu verið á vali dómnefnda en
það er gæfa Menningarverðlauna DV, sé litið til undan-
genginna tveggja áratuga, að val á verðlaunahöfum hef-
ur tekist vel. Verðlaunin hafa því ekki verið umdeild.
Verðlaunahafar hafa verið ungir og efnilegir lista-
menn og brautryðjendur ekki síður en fullþroska lista-
menn. Þá hefúr veiting verðlaunanna ekki síst tekist
vel þegar þroskaðir listamenn halda ótrauðir út á nýj-
ar brautir. Dæmi um slíkt er Kristján Davíðsson sem í
gær tók við Menningarverðlaunum DV fyrir myndlist.
Mat dómnefndar var að Kristján hefði sem listamað-
ur höndlað hið fúllkomna frelsi. Hann nýtur virðingar
fyrir list sína en kaus að nota frelsi listamannsins og
ganga enn lengra og yfirgefa skjólið. Eftir þessu er tek-
ið og því er listamaðurinn verður verðlaunanna.
Auk heföbundinna listgreina veitir DV verðlaun fyr-
ir listhönnun og byggingarlist. Þær greinar eiga það
sameiginlegt að þær eru ríkur þáttur í okkar daglega
lífi. Við búum og störfum í húsum. Vellíðan okkar er
undir því komin að vel takist til hjá arkitektinum.
Byggingarlistin er hvarvetna í umhverfi okkar og ræð-
ur því til dæmis hvort borgir ná því mati að teljast fal-
legar. Þá voru listhönnunarverðlaunin að þessu sinni
veitt fyrir hönnun stóla „sem búa yfir formrænni feg-
urð hvar sem á þá er litið“.
Verðlaunagripir Menningarverðlauna DV eru ný
listaverk ár hvert. Listamenn eru fengnir til þess verks
þannig að eftir stendur tákn um verðlaunin, breytilegt
eftir listgreinum.
Ónefnt er að matargerðarlistin nýtur sín við afhend-
ingu menningarverðlaunanna. Boðið er frumlegt sjáv-
arfang, matamýjungar sem hæfa tilefninu.
DV óskar menningarverðlaunahöfunum til ham-
ingju.
Jónas Haraldsson
Sagan segir okkur aö einstaklingar og hópar hafi ávallt átt undir högg aö sækja gagnvart ríkisvaldinu, hér á ís-
landi ekki síöur en annars staöar, segir m.a. í grein Braga.
Brotalöm í
stjórnarráðinu
Fyrir skömmu
skipaði dómsmála-
ráðherra nýjan rík-
islögreglustjóra.
Tveir meðumsækj-
endur um stöðuna
báru fram kvörtun
og héldu því fram að
þetta væri pólitísk
stöðuveiting þar
sem ekki hefði verið
tekið tillit til fag-
legra sjónarmiöa
svo sem menntunar
og starfsreynslu.
Ráðherra sagðist
mundu gera grein
fyrir málinu, sem
hann mun án efa
gera.
Nú vill svo til að
mér er gersamlega
ókunnugt um rök
eða gagnrök þessa
máls. Hins vegar lít
ég svo á að hér sé
um að ræða mikil-
vægt grundvallar-
mál, eitt af mörgum
hliðstæðum málum,
sem nauðsynlegt er
að kryfja til mergj-
ar.
Kjallarinn
Bragi Jósepsson
prófessor
lega úrskurða öðrum
málsaðila í vil. Mér
virðist þó ljóst að staða
ráðuneytisins sé ólíkt
sterkari en mótaðila,
vegna þess að ráðherra
virðist ekki bundinn af
því að þurfa að velja
hæfasta umsækjand-
ann; það nægi að um-
sækjandinn fullnægi
lágmarkskröfum, lög-
um samkvæmt, til að
gegna umræddu emb-
ætti.
Burtséð frá því hvort
ofangreind gagnrýni
meðumsækjenda á við
rök að styðjast er afar
mikilvægt að mál af
„Það er ekkert launungarmál að
ráðuneyti og aðrar stofnanir
framkvæmdavaldsins hafa þrá-
faldlega, og það í nafni embætt■
is og valds, brotið á rótti ein-
staklinga og hópa.u
Hefur ráöherra frjálsar
hendur?
Meö tilkomu Upplýsingalaga er
mun auðveldara en áður að skoða
svona mál ofan í kjölinn. Fyrirfram
er vitað að ráðuneytiö mun færa
rök fyrir máli sínu og þá verður
staðan 1-1 eins og það heitir á
íþróttamáli. Að því búnu er hugs-
anlegt að málið fari til Umboðs-
manns Alþingis sem mun væntan-
þessu tagi fái hlutlæga skoðun og
að einstök ráðuneyti komist ekki
upp með óvandað og yfirborðslegt
yfirklór eins og dæmi eru til um.
Það er löngu orðið tímabært að fá
úr því skorið hvort ráðherra geti
gengið fram hjá hæfari umsækj-
endum og skipað í stöðu hvem
þann meöal umsækjanda sem hef-
ur fullnægjandi réttindi.
Ekki til fyrirmyndar
Sagan segir okkur að einstak-
lingar og hópar hafi ávallt átt und-
ir högg að sækja gagnvart ríkis-
valdinu; hér á íslandi ekki síður
en annars staðar. Viö skulum ekki
ganga með þá grillu að ísland sé
eitthvert fyrirmyndarríki þar sem
réttur einstaklingsins sé virtur;
því fer víðs fjarri; á yfirborðinu ef
til vill - en ekki í raun. Það er ekk-
ert launungarmál að ráðuneyti og
aðrar stofnEmir framkvæmda-
valdsins hafa þráfaldlega, og það í
nafiii embættis og valds, brotið á
rétti einstaklinga og hópa. Það er
því full ástæða til að hvetja fólk til
að hafa opin augu og eyru og
fylgist með framgangi mála eins
og þess sem hér er vikið að. Málið
snýst um gmndvallaratriði; þess
vegna er svo mikilvægt að það sé
tekið föstum tökum en ekki látið
glutrast niður i gleymsku óaf-
greiddra opinberra mála.
Jákvæö ummerki
Fyrir nokkm var haft eftir ein-
um af ráðherrum ríkisstjómar-
innar að stefnt væri að því að
bæta fagleg vinnubrögð í um-
ræddu ráðuneyti. Þetta era góð
tíðindi. Þá má einnig lesa í Morg-
unblaðinu (4. febrúar sl.) þar sem
haft er eftir Ólafi G. Einarssyni,
forseta Alþingis, að til standi að
setja á stofn nýja fastanefnd Al-
þingis sem fái m.a. það hlutverk að
skoða og fjalla um skýrslur Um-
boðsmanns Alþingis. Þetta er önn-
ur góð vísbending um breytta tíma.
En hvað sem því líður er fyllsta
ástæða til að fylgjast grannt með
framgangi þessa máls og annarra
hliðstæðra mála sem upp kunna
að koma á næstu árum.
Bragi Jósepsson
Skoðanir annarra
Keikó, stærsta vonin
„Keikó er eins og Díana prinsessa. Sál í búri. Öll
heimsbyggðin er til í að standa á öndinni yfir ferða-
lagi dýrsins „heim“ - hvert sem það verður ... Og
svo þurfa allir að koma. Hingað. Þetta er draumur
Ferðamálaráðs eins og hann bestiu- getur orðið.
Hér mun rísa Keikó-stöð með 100 starfsmönnum,
eða 1000 ... Og útlendu bömin, harðstjórar heimil-
anna: „Mamma, mamma, mig langar til íslands að
heimsækja Keikó!“ Og heilu flokkamir munu vilja
sjá ..."
Stefán Jón Hafstein í Degi 19. febrúar.
Ríkisendurskoðun
„Sumar ríkisstofnanir eru óþarfar, aðrar gegna
hlutverki sínu með sóma. Ríkisendurskoðun er
dæmi um ríkisstofnun sem hefur sinnt verkefnum
sínum með sóma og komið á aga í ríkiskerfinu sem
annars væri ekki til staðar. Starfsmenn Ríkisend-
urskoðunar eru ekki óskeikulir frekar en aðrir og
þéir geta gert sín mistök, sem betur fer. Þess vegna
er Ríkisendurskoöun ekki yfir gagnrýni hafin, frek-
ar en önnur mannanna verk. Þingmenn, ráðherrar,
fiölmiðlar og almenningur á fullan rétt til að sefja
fram málefnalega gagnrýni á störf Ríkisendurskoð-
unar.“
Úr forystugreinum 7. tbl. Viðskiptablaðsins.
Hjúkrunarheimili
„Hvar skyldi nú vera mest þörf á hjúkrunarheim-
ili fyrir aldrað fólk á íslandi? ... Ef þörfinni fyrir
slík heimili er ekki þegar fullnægt á Suðuríandi,
hvar þá? Eða er stefnan að flytja aldraða Reykvík-
inga, sem hjúkranarvist þurfa, að hjúkranarheim-
ili í öðram landshlutum? Hvers vegna? Eða er ekki
talið réttast að byggja hjúkranarheimilin á þeim
stöðum þar sem þeirra er mest þörf?“
Ingvar Hallgrímsson í Mbl. 19. febrúar.