Dagblaðið Vísir - DV - 14.04.1999, Qupperneq 14

14
MIÐVIKUDAGUR 14. APRÍL 1999
Frjálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiölunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuöi 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk„ Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Kosningabarátta og tímasprengjur
Nú líður brátt að því að stjómmálamenn fari á taugum
enda styttist í kosningar þar sem efnahagsleg framtíð
margra þeirra verður ráðin. Það er eðli stjórnmálamanna
að leita að einfóldum, skiljanlegum og vinsælum málum
sem þeir gera að sínum í kapphlaupi um hylli kjósenda.
Einmitt þess vegna skapast sú hætta að umræðan verði yf-
irborðskennd og skilji lítið sem ekkert eftir annað en fleyg-
ar setningar og hnyttin tilsvör.
Össur Skarphéðinsson, þingmaður Samfylkingarinnar,
virðist hafa fundið sín kosningamál - viðskiptahallann og
ríkisíjármál. í viðtölum við fjölmiðla hefur þingmaðurinn
farið mikinn og í viðtali við Dag um liðna helgi ræddi hann
frjálslega um tímasprengju og sakaði fjármálaráðherra um
að fela staðreyndir um rikisijármálin.
„Geir H. Haarde situr á gríðarlegum viðskiptahalla,“
sagði Össur Skarphéðinsson í áðumefndu viðtali. „Þessi
halli er sannkölluð tímaprengja sem ógnar stöðugleikanum.
Það er einungis spuming hvort hún springur fyrir eða eft-
ir kosningar.“
Össur Skarphéðinsson hefur verið þekktur fyrir annað
en draga úr - hann hefur meira gaman af því að mála hlut-
ina sterkum litum, sé þess nokkur kostur, enda veit hann
eins og er að þannig er best að vekja athygli fjölmiðla og
þar með almennings á frambjóðanda. En spumingin er
hins vegar sú hvort hægt sé að taka mark á stjómmála-
manni sem ryðst fram með fullyrðingar af því tagi að við-
skiptahallinn sé tímasprengja. Það er tvennt ólíkt að benda
á þann vanda sem kann að vera fólginn í miklum halla á
viðskiptum við útlönd og annað að mála skrattann á vegg,
jafnvel þótt það sé hluti af einfóldum kosningabrellum.
Viðskiptahallinn jókst verulega á síðasta ári og er „eng-
inn vafi á því að mikilvægasta verkefni hagstjórnar í ná-
inni framtíð er að koma böndum á hann“, eins og Birgir ís-
leifur Gunnarsson seðlabankastjóri benti á í ræðu sinni á
ársfundi Seðlabankans í lok síðasta mánaðar. En mikill
halli á viðskiptum við útlönd þarf ekki í sjálfu sér að vera
sérstakt áhyggjuefhi, allra síst ef hann er tímabundinn. Þar
skipta ástæður viðskiptahallans mestu. Á liðnu ári nam
viðskiptahallinn 5,7% af landsframleiðslu eða um 33,4 millj-
örðum króna. Hluta skýringarinnar er að leita í samdrætti
í útflutningi á vörum en aukinn innflutningur skiptir
mestu. Birgir ísleifur Gunnarsson benti á þá staðreynd að
timabundnar ástæður hefðu ráðið nokkru um halla síðasta
árs. „Þar má nefna flugvélaviðskipti, birgðasöfnun álvera
og innflutning fjárfestingarvöru í tengslum við stóriðju og
virkjanaframkvæmdir á árinu. Ætla má að um 40% við-
skiptahallans eigi rætur í slíkum þáttum sem líklegir eru
til að skila auknum útflutningi í framtíðinni. Eftir standa
þá um 20 milljarðar króna sem nauðsynlegt verður að
bregðast við svo að komist verði hjá því að langtímajafn-
vægi raskist í þjóðarbúskapnum.“
Upplýsingar um vöruskiptajöfnuð við útlönd á fyrstu
tveimur mánuðum ársins benda til að meira jafnvægi sé að
skapast enda hefur dregið verulega úr innflutningi miðað
við sama tíma fyrir ári. Mestu skiptir hins vegar að verið
er að byggja upp fyrir framtíðina og auka möguleika okkar
til útflutnings á komandi árum. Hitt er svo rétt að þensla í
efnahagskerfinu er mikil en þrátt fyrir mikinn vöxt, minnk-
andi atvinnuleysi og aukinn kaupmátt hefur tekist að halda
verðbólgu niðri enda hefur Seðlabankinn beitt skynsömu
aðhaldi í flestu.
Vissulega má ekki gera of lítið úr viðskiptahallanum og
þeim hættum sem honum fylgja en kjósendur hljóta að
velta því fyrir sér hvort sé meiri tímasprengja, viðskipta-
hallinn eða efnahagsstefna sú sem Össur Skarphéðinsson
* og félagar í Samfylkingunni boða.
Óli Björn Kárason
„En margt er einnig af hinu illa, sem ruglar og afvegaleiðir okkar dýrmætu ungmenni svo að sum komast aldrei
aftur á rétta leið. Verstur er fíkniefnavandinn." - Foreldrar funda um fíkniefnavandann.
Byrgjum brunninn
Kjallarinn
Það vakti athygli þegar fonnað-
ur Framsóknarflokksins lýsti sig
nýlega reiðubúinn til þess að hafa
forystu um að ráðast gegn fíkni-
efnavandanum. Fjölmiölar hrifust
£if boðskapnum og skýrðu vand-
lega frá. Vissulega er gott að
áhrifamikill stjórnmálamaður
skynjar vandann og vill taka á
honum. Lái mér þó
hver sem vill þótt
mér yrði á að
hugsa hvar forysta
Framsóknarflokks-
ins hefði verið þeg-
ar þessi sami vandi
var ítrekað ræddur
á Alþingi undan-
farin ár, bæði itar-
lega utan dagskrár
og í tengslum við
afgreiðslu fjárlaga
á hverju ári. Það
var reyndar að
frumkvæði stjórn-
arandstöðunnar og
þá er heyrnin og
skilningurinn oft
úti í fjarska. En
betra er seint en
aldrei að heyra og
skilja og vilja.
Kristín
Halldórsdóttir
alþingiskona, í efsta
sæti Vinstrihreyfingar-
innar - græns framboðs
í Reykjaneskjördæmi.
í voða, heldur einnig aðstandend-
ur og vinir. Þar er enginn óhultur.
Lengi trúðu menn því að eitur-
lyfjanotkun yröi aldrei sama
vandamál hér og í öðrum löndum.
Enda höfum viö að ýmsu leyti
góða möguleika til þess að halda
vandanum i skefjum. Við búum í
fámennu, vel upplýstu þjóðfélagi
og vegna legu landsins
ætti að vera hægt að
stemma stigu við flæði
fíkniefna inn í landið,
þótt aldrei verði hægt
að harðloka öllu. Staðan
nú er slík að það sem
tollgæslu og löggæslu
tekst að koma höndum
yfir, er aðeins brot af
því sem flæðir inn í
landið. Sumir segja að-
eins 10%. Það er því
óhjákvæmilegt að efla
löggæslu og tollgæslu til
þess að vinna gegn inn-
flutningi og dreiflngu
fíkniefna.
Veiku punktarnir
En ekki er nóg að ráðast
gegn framboðinu, það
þarf ekki síður að vinna
„Skólastjórar og kennarar horfa
upp á einstaklinga fara í
hundana vegna þess að úrræði
skortir og bið eftir meðferð
spannar nú marga mánuði.“
Enginn óhultur
Margt steðjar að
börnum og ung-
mennum nútím-
ans. Sumt er af
hinu góða, upp-
örvandi tækifæri í
námi og starfi og
afþreying fjöl-
breytilegri en
nokkru sinni fyrr. En margt er
einnig af hinu Ula, sem ruglar og
afvegaleiðir okkar dýrmætu ung-
menni svo að sum komast aldrei
aftur á rétta leið. Verstur er fikni-
efnavandinn. Þegar fíknin tekur
völdin og víman verður markmið-
ið er ekki aðeins einstaklingurinn
gegn eftirspuminni. Það verður
best gert með því að styrkja fjöl-
skylduna sem þá grunneiningu
þjóðfélagsins sem hún er. Á fundi
sem skólastjórafélagið og ung-
lingaráðgjafar í Reykjavík boðuðu
nýlega til, var þessi hlið málsins
dregin skýrum dráttum. Skólarnir
standa ráðþrota gagnvart þeim vá-
gesti -sem fikniefnaneyslan er.
Skólastjórar og kennarar horfa
upp á einstaklinga fara í hundana
vegna þess að úrræði skortir og
bið eftir meðferð spannar nú
marga mánuði. Sárast er þó getu-
leysi margra fjölskyldna til að
takast á við vandann þegar bömin
rata í ógöngur. Og þótt eiturbölið
geti hitt jafnt ríka og fátæka, vel
sem minna menntaða, þá er það
staðreynd að þau em veikust fyrir
sem búa við erfiðar aðstæður og
þau eiga mun erfiðara með að fóta
sig á nýjan leik en þau sem finna
bakhjarl i fjölskyldu sinni. Eitur-
salamir eru naskir að finna þá
veiku punkta.
Ábyrgð stjórnmálamanna
Það er á valdi stjómmálamanna
að forgangsraða verkefnum og
fjármagni til hinna ýmsu þátta.
Best er að reyna að byrgja brunn-
inn áður en barnið dettur ofan í og
það verður besf gert með því að
styrkja fjölskylduna. Foreldrar
eiga að fá miklu meiri stuðning
samfélagsins til umönnunar og
uppeldis barna sinna, því lengi
býr aö fyrstu gerð. Fæðingarorlof
ber að lengja og tengja föður að
hluta og breyta greiðslum þannig
að foreldrar missi ekki verulegar
tekjur eins og nú er. Þá þarf að
auka rétt foreldra til orlofs vegna
veikinda bama. Tryggja þarf iviln-
un í sköttum vegna bama og setja
þak á jaðaráhrif. Styttri og sveigj-
anlegri vinnutími er einnig fjöl-
skylduvæn aðgerð. En fyrst og
fremst er fullkomlega óviðunandi
að börn og ungmenni fái ekki
skjóta meðferð við hvers konar
vanda. Allt upp í eins árs biö eftir
meðferð, eins og nú er raunin, er
óþolandi. Á því verður að ráða bót
án tafar.
Kristín Halldórsdóttir
Skoðaiúr aimarra
Löng valdaseta
„Þar [í Bretlandi] eins og hér varð löng valdaseta
til þess að forystumennimir hættu að heyra rödd al-
mennings sem að lokum refsaði breskum íhalds-
mönnum á þann eina hátt sem þeir skildu; með því
að víkja þeim úr ríkisstjóm. Slík verða því aðeins
örlög Sjálfstæðisflokksins þann 8. maí næstkomandi
að Samfylkingin og Framsóknarflokkurinn fái þá út-
komu í kosningum sem geri þeim kleift að starfa
saman í ríkisstjórn."
Úr forystugrein Dags 13. apríl
Gjald öldrunar-
þjónustu hækkar
„Hagræðingaraðgerðir vegna matargerðar og
fækkun þjónustueldhúsa á öldrunarheimilum hefur
í för meö sér að fleiri aldraðir fá nú aðsendan og oft
lakari mat í stað heimatilbúins. Fjölbreytt og góð
fæöa er mikilvæg fyrir heilsu og vellíðan aldraðs
fólks og því mikilvægt að viðhalda valkostum á
þessu sviði sem öðrum.“
Ólafur F. Magnússon í Mbl. 13. apríl
Fjárfesting til framfara
„Á flokksþingi í nóvember sl. samþykkti Fram-
sóknarflokkurinn að ísland skyldi stefna að fram-
sæknu menntakerfi. Samþykkt var að á næsta kjör-
tímabili yrðu framlög til menntamála aukin og
stefnt að því sem best þekkist innan ríkja OECD. Við
lítum á þessi útgjöld sem fjárfestingu til framfara."
Halldór Ásgrimsson í Degi 13. apríl