Dagblaðið Vísir - DV - 28.07.1999, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 28. JÚLÍ 1999
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaftur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aöstoöarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVlK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar flölmiölunar: http://www.visir.is
Ritstjörn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerö: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuöi 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaðsins i stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viömælendum fyrir viötöl viö þá eða fýrir myndbirtingar af þeim.
Ofbeldi skilar árangri
Nokkrar starfsstéttir búa við þær einstöku aðstæður
að njóta sérstakrar vemdar samkvæmt lögum - lög-
vemdun starfsheita og -réttinda. Flestar þessara stétta
hafa oftar en einu sinni farið fram með ofbeldi til að ná
fram sínu í harðri kjarabaráttu. Einstök staða hefur gert
það að verkum að þessar starfsstéttir hafa náð kverka-
taki á viðsemjendum sínum, enda tekið saklausa gísla
sem eiga litla eða enga möguleika á að verja hendur sín-
ar.
Enn einu sinni hefur ofbeldi í kjarabaráttu skilað ár-
angri. Kennarar sem héldu reykvískum nemendum og
foreldrum þeirra í gíslingu höfðu betur í baráttunni við
borgaryfirvöld. Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borgarstjóri
var neydd til að koma til móts við kennara - að öðrum
kosti var allt starf grunnskóla á komandi vetri í uppnámi
vegna fjöldauppsagna. Hér skipti engu þó í gildi væm
kjarasamningar sem kennarar höfðu samþykkt og
Reykjavíkurborg staðið við að fullu og jafnvel gott betur.
Kennarar eru ekki eina stéttin sem telur sjálfsagt og
eðlilegt að beita ofbeldi í kjarabaráttu. Á liðnu ári héldu
meinatæknar Landspítalanum í helgreipum með hóp-
uppsögnum. Þá líkt og svo oft áður vom sjúklingar tekn-
ir í gíslingu.
í kjölfar gíslatökunnar á Landspítalanum varpaði Dav-
íð Oddsson forsætisráðherra fram þeirri hugmynd að
setja sérstök lög sem hindra að einstakar starfsstéttir
misnoti hópuppsagnir sem verkfæri í launabaráttu. Ekki
er ljóst hvemig lagasetning sem þessi yrði úr garði gerð.
Öllum má hins vegar vera ljós nauðsyn þess að komið sé
í veg fyrir að fámennir hópar misnoti aðstöðu sína með
svipuðum hætti og meinatæknar, kennarar og nokkrar
aðrar starfsstéttir hafa gert. Það er ekki aðeins umhugs-
unarvert heldur sérstakt áhyggjuefni þegar samtök laun-
þega eru hætt að virða þá samninga sem gerðir hafa ver-
ið - friðarskyldan er að engu höfð. Enginn mun græða á
þessum nýju baráttuaðferðum - ekki atvinnurekendur
og allra síst launafólk þegar fram líða stundir.
Mun ríkari friðarskylda er á herðum þeirra starfs-
stétta sem njóta sérstakra forréttinda samkvæmt lögum.
Raunar vakna enn á ný efasemdir um réttmæti þess að
einstakar stéttir njóti lögverndunar starfsheita og jafnvel
lögvemdunar á þjónustu sinni. Með slíku eru fámennum
hópum afhent ótrúleg völd sem almenningur stendur
vamarlaus gegn.
Löggjafinn verður að finna leiðir til að koma í veg fyr-
ir að hópuppsögnum sé beitt í kjarabaráttu með sama
hætti og kennarar gerðu gagnvart borgaryfirvöldum. En
um leið ættu ríki og sveitarfélög að grípa tækifærið og
brjótast út úr þeim vítahring sem myndast hefur um
þjónustu sem hið opinbera hefur fyrst og fremst sinnt.
Samkeppnisleysi sem einkennir mennta- og heilbrigðis-
kerfið hefur komið niður á öllum - þeim sem þjónust-
unnar eiga að njóta og þeim sem hana eiga að veita. Sam-
keppni um starfsmenn tryggir hærri laun. Samkeppni
um þjónustu tryggir betri og ódýrari þjónustu. Þetta á
jafnt við um skóla og sjúkrahús.
Á liðnu ári féll dómur í Hæstarétti þar sem rudd var
leið, sem áður var nær ófær, fyrir einkaaðila að stunda
ýmsa þjónustu og rekstur innan heilbrigðiskerfisins í
sanngjami samkeppni við einkaaðila. Heilbrigðiskerflð
fellur undir samkeppnislög samkvæmt úrskurði Hæsta-
réttar. Hið sama hlýtur að eiga við um menntakerfið.
Óli Björn Kárason
„Undir stjórn Árna Johnsen munu Norðlendingar brátt eiga um tvo hlemmivegi að velja til Vestmannaeyja, ann-
ars vegar um Sprengisand, hins vegar um Kjalveg. - Á Sprengisandsleið.
Um Kjöl til Eyja
og Evrópu
í góðu samræmi
við þennan bumbu-
slátt hlupu síðan
Arnbjörg Sveins-
dóttir og Ámi John-
sen hvort á eftir
öðra irni þingvöll-
inn með tillögur um
Fáskrúðsfjarðar- og
Vestmannaeyja-
göng. Sjaldan hefur
Alþingi oröið að
viðlíka skrípaleik-
húsi og í umræðu
um þessar sýndar-
tillögur stærsta
flokksins.
Niðurstaðan í
þessari sápuóperu
varð almennt oröuð
þingsályktun „um
„Jafnhliða því sem grafa á jarð-
göng út um sund og eyjar og
gegnum fjöll skulu lagðir há■
lendisvegir til að stytta vegar
lengdir til Mekka, sem í þessu
tilviki er höfuðborgin og þó öllu
heldur Vestmannaeyjar, þaðan
sem styst er til Evrópu, að sögn
nefndarformannsins. “
Kjallarinn
Hjörleifur
Guttormsson
fyrrv. alþingismaður
Það hefur verið sérkennilegt að
fylgjast með talsmönnum ríkis-
stjómarinnar og þingliði hennar
þegar vegamál og jarðgöng eru á
dagskrá. Sama ríkisstjórn og nú
situr gekk með þingliði sínu á síð-
asta vetri frá vegaáætlun til fjög-
urra ára og langtímaáætlun um
vegagerð allt til ársins 2010. Á Al-
þingi gagnrýndi stjórnarandstað-
an áætlanirnar fyrir hægagang,
rangar áherslur og alveg sérstak-
lega fyrir að ekki skuli áformað að
byggja ein einustu jarðgöng næstu
10 árin. Nú að loknum kosningum
halda stjómarþingmenn upptekn-
um hætti, syngja hver með sínu
nefi og láta sem framkvæmdir við
jarðgöng séu í vændum á færi-
bandi. í þessum kór fara þing-
menn Sjálfstæðisflokksins fremst-
ir og hæst flýgur formaður sam-
göngunefndar. Þessir loftfimleik-
ar eru ekki síst athyglisverðir
fyrir þá sök að Sjálfstæðisflokk-
urinn leggur til samgönguráð-
herra og fjármálaráðherra í rík-
isstjórninni. Hvorgur þeirra hef-
ur gefið til kynna breytta stefnu
um vegaframkvæmdir og jarð-
göng frá því sem meirihlutinn á
Alþingi ákvað fyrir fáeinum
mánuðum.
Jarðgangaglamur sjálf-
stæðisþingmanna
Fjórir þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins skáru sig úr í
glamurmálflutningi um jarðgöng
síðustu mánuði fyrir kosningar.
Þar fór fremstur sjálfur samgöngu-
ráðherrann Halldór Blöndal studd-
ur af Hjálmari Jónssyni með yfir-
lýsingum um framkvæmdir við
jarðgöng milli Siglufjarðar og
Ólafsfjarðar innan íjögurra ára.
Stuttu áöur hafði sami Halldór
sem ráðherra lagt fram langtímaá-
ætlun án nokkurra jarðganga til
ársins 2010!
langtímaáætlun í gerð jarðganga á
íslandi". Samkvæmt henni er sam-
gönguráðherra falið að vinna að
langtímaáætlun um gerð jarð-
ganga á íslandi sem feli í sér út-
tekt á kostum sem taldir eru á
jarðgangagerð í landinu, kostnaö-
armat og arðsemismat einstakra
framkvæmda og forgangsrööun
verkefna. Áætlun þessi á að liggja
fyrir „áður en lokið verður við
næstu reglulegu endurskoðun
vegaáætlunar", sem vísar á vorið
2001. Það verður kátt í
höllinni þegar sú áætl-
un lítur dagsins ljós.
Á tveimur tímum
yfir Kjöl
Ríkisútvarpið ræddi
við nýkjörinn formann
samgöngunefndar Al-
þingis, Áma Johnsen,
nýlega. Af máli hans
má ráða að samgöngu-
umræðan berist um
víðan völl á næstunni
ekki síður en á liðnum
vetri. Samgönguráð-
herra er ekki mjög öf-
undsverður af þeirri
forskrift sem trúnaðar-
maður hans á þingi dró
upp í þessum útvarps-
þætti. Nú á allra
vanda að leysa og það
hratt. Jafnhliða því
sem grafa á jarðgöng
út um sund og eyjar
og gegnum fjöll skulu
lagðir hálendisvegir
til að stytta vegalengd-
ir til Mekka, sem í
þessu tilviki er höfuð-
borgin og þó öllu held-
ur Vestmannaeyjar,
þaðan sem styst er til
Evrópu, að sögn
nefndarformannsins.
Undir stjóm Árna
Johnsen munu Norðlendingar
brátt eiga um tvo hlemmivegi að
velja til Vestmannaeyja, annars
vegar um Sprengisand, hins vegar
um Kjalveg. Þegar ráðherrar Sjálf-
stæðisflokksins verða búnir að
tryggja þessar sjálfsögðu sam-
göngubætur fyrir landslýðinn tek-
ur það fólk á Norðurlandi vestra,
að sögn Árna, aðeins tvo tíma að
bregða sér um Kjöl suður í hlýj-'
una, vel að merkja landleiðis.
Hjörleifur Guttormsson
Skoðanir annarra
Byggðakvóti - „sveitarstyrkur“ nútímans
„Úthlutun byggðakvóta, sem skýrt var frá í fyrra-
dag, er að sjálfsögðu ekkert annað en sértækar aðgerð-
ir sem stjómvöld hafa itrekað lýst yfir að þau hafi
horfið frá með örfáum undantekningum. ... Fiskkvóti
er ígildi peninga. Byggðastofnun hefði alveg eins getað
afhent þessum byggðarlögum peninga. Samkvæmt
hvaða reglum á að úthluta þessum verðmætum til sjáv-
arútvegsfyrirtækja i viðkomandi byggðarlögum? ...
Eina skynsamlega leiðin fyrir þær sveitarstjórnir, sem
nú hafa fengið þessi verðmæti í hendur, er að selja þau
á markaðsverði eða bjóða þau upp til þess að sjá hver
er tilbúinn til að bjóða bezt.“
Úr forystugrein Mbl. 25. júlí.
Samfylkingin ekki til
„Ég held að það sé grundvallaratriði að heíjast
handa strax við að stofna félög út um land og síðan
flokk strax i kjölfarið. Ég held þessu fram vegna þess
að það er enginn vettvangur fyrir pólitíska umræðu
innan Samfylkingarinnar, þar sem hún er í rauninni
ekki til. Þess vegna tel ég rangt að ætla að halda áfram
starfi með kosningabandalagsfyrirkomulagi í stað þess
að hefjast handa sem fyrst við að stofna flokkinn og
skapa nauðsynlega umgjörð um hann.“
Ágúst Einarsson, í viðtali í Degi 27. júlí.
Landsbyggðin í fjölmiðlum
„Við ykkur fjölmiðlamenn vil ég segja þetta: Þið haf-
ið geysilega mikil áhrif á skoðanir almennings með um-
fjöllun ykkar um málefni. Ef umljöllunin er neikvæð
eða einhæf fær fólk ekki rétta mynd af málefninu og
myndar sér skoðun sem ekki á við rök að styðjast
vegna ónógra upplýsinga. Því hvílir mikil ábyrgð á
ykkur að segja rétt og hlutlaust frá málum þeim sem
efst eru á baugi hverju sinni. Landsbyggðin á undir
högg að sækja gagnvart höfuðborgarsvæðinu og víða
úti á landi stendur byggð höllum fæti ýmissa orsaka
vegna. Þess vegna er nauðsynlegt fyrir ykkur að vanda
vinnubrögð ykkar því ef hallað er réttu máli eykur það
enn á vanda okkar sem viljum búa úti á landi því skiln-
ingur á sjónarmiðum okkar er oft lítill, því miður."
Lilja Magnúsdóttir, í pistli sínum „Ég mótmæli" í
Mbl. 27. júlí.