Dagblaðið Vísir - DV - 15.09.1999, Blaðsíða 11

MIÐVIKUDAGUR 15. SEPTEMBER 1999
lenning
Sigfúsartónleikar í Landeyjum
Þrístirnið Jónas Ingimundarson, Sigrún
Hjálmtýsdóttir og Bergþór Pálsson hafa nú yf-
irfyllt Salinn í Kópavogi fjórum sinnum á sína
skemmtilegu dagskrá úr verk-
um Sigfúsar Halldórssonar (á
mynd) og vinsælum söngleikj-
um. Verða að minnsta kosti
tvennir tónleikar þar í viðbót,
á fimmtudagskvöld og mánu--
dagskvöld, til að taka kúfinn af
hópi æstra áhugamanna.
En þau syngja ekki aðeins
fyrir fólk á höfuðborgarsvæð-
inu þvi á sunnudaginn, 19.9.,
ætla þau að syngja sömu efnisskrá í félags-
heimilinu Gunnarshólma í Austur-Landeyjum
og hefjast tónleikarnir kl. 16.
Hundraðasta og önnur
sýning Steingríms
Hætt er við að ekki verði mjög margar
myndir eftir á sýningu Steingríms St. Th. Sig-
urðssonar listmálara í veitingahúsinu Staupa-
steini, tvo km frá opinu ofan í Hvalfjarðar-
göngin Reykavíkurmegin, ef þið komið þangað
1 dag, því hann hefur selt vel og er farinn að
leyfa kaupendum að fara burt með myndir sín-
ar. En okkur finnst rétt að benda fólki á að ef
það drífur sig gæti verið að nokkrar verði enn
eftir.
Steingrímur segir það annars
af sinum högum að hann er ham-
ingjusamlega tluttur til Bíldudals
og feginn að losna úr Reykjavík.
Á Bíldudal býr hann i hundrað
ára gömlu glæsihúsi úr steini
með tveimur turnum. Húsið fékk
hann á túkall og fylgdi þvi Volvo-
bifreið.
Aðalfréttirnar af Steingrími
eru þær að hann sendir frá sér
tvær bækur í haust, báðar prentaðar í Banda-
ríkjunum - sem er mun ódýrara en að prenta
hér heima. Önnur er málverkabók en hin heit-
ir Lifsmynd og geymir hugleiðingar hans um
ýmis málefni, akureyrsku, vestfirsku, íslenska
öfundarhyggju, íslenska blaðamennsku og
margt fleira. „Fersk bók með eintómu nýju
efni og á að koma að óvörum," segir Stein-
grímur.
Kaurismáki og dogma
Einn þekktasti kvikmyndaleikstjóri Norður-
landa, Finninn Aki Kaurismáki (sem til dæm-
is gerði Bóhemalíf, Leningrad Cowboys,
Hamlet í viðskiptum og Stúlkuna í eldspýtna-
verksmiðjunni), er ekki hrifinn af hinu
danska „dogma“ í bíómyndum, en dæmi um
það sem hér hafa verið sýnd eru Festen eftir
Thomas Vinterberg og Idíótamir eftir Lars
von Trier, upphafsmann bylgjunnar. Þetta eru
ósköp bamalegar myndir og sosum engar al-
mennilegar kvikmyndir, segir hann í viðtali
við Aftonblaðið sænska. Aki var á sínum tíma
boðið að skrifa undir dogmareglurnar en neit-
aði: „Mér fannst þær beinlínis hlægilegar,"
segir hann. „Ef maður má ekki nota kvik-
myndatökuvélar og engin ljós af hverju ætti
maður þá að vera að gera bíómyndir?"
Sjálfur er Kaurismáki þessar vikurnar að
kynna nýja kvikmynd sína, Juha. Hún er ekki
síður en dogmamyndimar í uppreisn gegn
venjulegum bíómyndum því hún er þögul -
Aki finnst allt of mikið masað i kvikmyndum
nú til dags. „Næsta myndin mín á líka að vera
alveg myndalaus!" segir finnski meistarinn.
Hamlet Baltasars í Óðinsvéum
Baltasar Kormákur, leikari og leikstjóri,
setti upp Hamlet eftir Shakespeare fyrir Oden-
se Teater og hefur fengið vitsmunalega um-
fjöllun um sitt verk í dönskum blöðum. Mitt í
gleðinni yfir því vekur þó nokkra gremju
hvemig farið er með nafn hans og búninga-
hönnuðar hans, Filippíu I. Elísdóttur, í um-
sögnum. í Politiken er leikstjórinn til dæmis
alltaf kallaður Baltasar Koimagkur og bún-
ingahönnuðurinn Filippa I. Els-
dottir. Hins vegar ráða þeir full-
komlega við nafnið á leikmynda-
hönnuðinum sem heitir Vytaut-
as Narbutas.
Manni dettur svei mér þá í
hug (líka eftir meðferðina á foð-
umafni Sigrúnar Davíðsdóttur á
kápunni á bók hennar um hand-
ritamálið sem fyrr var sagt frá í
þessum dálki) að sú sérviska að vera með
brodda yfir stöfum og nota úrelta stafi eins og
þ og ð fari virkilega i taugarnar á Dönum.
Umsjón
Týndar bækur
oq brotin bein
Á fremur ömurlegu einskismannslandi
austarlega í París, þar sem mœtast gamli
borgarjaóarinn meó sundurleitum húsakof-
um og sálarlaus úthverfi nútímans, gnœfa
fjórir skýjakljúfar úr stáli og gleri sem eru
hver um sig í laginu eins og vinkill. Þetta er
hin nýja „þjóóarbókhlaöa" Frakka, síóasta
stórvirki Mitterrands forseta sem hann œtl-
aöist til aö yrói kórónan á framkvœmdum
hans í París, á eftir Bastilluóperunni, gler-
píramíóanum í Louvre og fleira slíku.
Þegar bókhlaðan var tekin í gagnið
áfóngum á árunum 1996 til ‘98 vora
uppi hástemmdar yfirlýsingar um að
hún yrði framtíðarlausn á vanda-
málum háskólasafnsins aldagamla
sem illræmt var fyrir sætaleysi og
endalausar biðraðir. Fyrir til-
stilli tölvukerfisins, sem engan
sinn líka ætti í öllum heimi, og
sjálfvirks vélbúnaðar af ýmsu
tagi gætu lesendur fengið í hend-
ur allar bækur og skjöl á himni
og jörðu á aðeins 20 mínútum eða
lesiö þau beint af skermi. Þannig
myndi Parísarborg hoppa beint úr
19. öld og langt fram á 21. öld í
bókasafnsmálum og verða aftur höf-
uðborg fræða og vísinda í álfunni þar
sem hámenntuð sveit allra landa myndi
flykkjast saman.
Kjarnorkubókabátur
En bókhlaðan hafði ekki verið opin nema
stutta stund þegar óþægilegur sannleikur
fór að stinga menn í augun eins og sól-
myrkvi úr heiðskiru lofti: Allur tæknibún-
aðurinn var rassmalagestur sem virkaði að-
eins með höppum og glöppum og gerði ýms-
an óskunda í leiðinni. Byggingin var eins og
hún hefði verið sérhönnuð til að fæla menn
burtu, og öll vandamál landsbókasafnsins
gamla vom mætt til leiks í fitonsanda.
Fastagestir landsbókasafnsins flúðu á önnur
bókasöfn og fregnir bámst um að erlendir
fræðimenn afpöntuðu flugmiða sína og hót-
elpantanir unnvörpum.
Nú sýnist sitt hverjum. Enginn verður til
þess lengur að verja þessa „þjóðarbókhlöðu"
eins og hún er heldur standa deilurnar milli
þeirra sem trúa því að hægt verði að laga
hana með tímanum og hinna sem em þeirr-
ar skoðunar að eina raunhæfa lausnin sé að
rífa báknið til grunna og byggja nýja bók-
hlöðu. Sumar tillögur til úrbóta gefa til
kynna þá virðingu sem menn bera nú fyrir
öllu þessu brambolti. Svo vildi nefnilega til
að á sama tíma og bókhlaðan var reist smíð-
uðu Frakkar kjamorkukafbát sem reyndist
síðan ekki geta siglt nema í rjómalogni. Sú
hugmynd kom þá fram að leggja kafbátnum
við Signubakka, beint fyrir framan bókhlöð-
una - en þar er bátalægi allgott - flytja þang-
að allar bækumar og nota svo kjarnorkukaf-
bátinn sem bókabát á Signu. Myndi það
vafalaust stuðla að auknum bóklestri í land-
inu.
Týndar bækur
Öllum er ljóst aö ástandið í bókhlöðunni
er gersamlega óviðunandi. í raun eru sætin
þar litlu fleiri en þau voru í landsbókasafn-
inu gamla, og verða menn nú aö panta sér
ir dag þótt þeir séu ekki vissir um að koma
- og gerir það málið auðvitað enn verra fyr-
ir aðra. Bækur þarf að panta með sólar-
hrings fyrirvara og verða menn því að mæta
tvisvar í bókhlöðuna í hvert skipti sem þeir
þurfa að nota bók, fyrst til að leita að henni
í tölvukerfinu og panta hana, svo sólarhring
síðar til að lesa hana.
Alveg er undir hælinn lagt hvort menn fá
það sem þeir leita að. Fjöldamargar bækur
sem em til á safninu finnast ekki leng-
ur í tölvukerfmu, og þótt bókin og
spjaldskrárnúmerið birtist á
skerminum er engan veginn víst
að hægt sé að hafa uppi á henni
í raun og vera. Bókin er á ein-
hvern hátt „týnd“. Menn sem
hafa pantað átta bækur (en
það er hámarkið) telja sig
góða ef þeir fá tvær!
Bókavagnar í
blindgötum
„týn-
hafa
Það var greinin „Kafka í þjóðarbókhlöðunni" í franska dagblað-
inu Le Monde sem vakti fyrst athygli almennings á ástandinu í
nýju bókaskemmunni. Með henni fylgdi þessi teikning til skýr-
ingar, en hún virðist býsna sakleysisleg miðað við lýsingar
greinarinnar.
sæti með sólarhrings fyrirvara þar sem þeir
fá ekki aðgang að byggingunni nema þeir
séu búnir að panta sæti, jafnvel þótt þeir
ætli bara að leita i spjaldskrám. Tölvan seg-
ir gjarnan aö salirnir séu fullsetnir þótt nóg
sé af lausum sætum og klókir lesendur hafa
því tekið upp þann sið að panta sæti dag eft-
Hvernig bækurnar
ast“ vita þeir sem
skyggnst baksviðs í bókhlöð-
unni. í bókageymslunum er
allt sjálfvirkt og tölvustýrt.
Þar eru skápar á hjólum og
síðan vagnar sem flytja bæk-
urnar óravegu eftir teinum úr
geymslunum og inn í lestrar-
salina. Allt er þetta klunna-
lega hannað og því ber
ósjaldan við að bækur detta
úr hillum og vögnum,
dreifast hingað og þangað og
hverfa eða tætast sundur
undir vagnhjólunum. Það
gerist einnig að tölvan stýrir
af einhverjum óskUjanlegum
ástæðum vögnunum
/—X á aUt annan stað
' ■ en þeir eiga að
fara, kannski inn
á einhverja blind-
götu fjarri sjónum
manna. Og þar fá
þeir að dúsa: Enginn
veit hvar þeir eru niður
komnir.
Einstaka lesendur
sleppa þó við allt um-
stangið. Fyrir framan
bókhlöðuna er víðáttu-
mikið plan, lagt fágætum
ipeca-viði sem verður
glerháU eins og sveU í votviðri. Á því renna
menn stundum og fótbrotna og komast
aldrei inn í tæknidýrð bókhlöðunnar. Sá
sem þessar linur ritar hefur orðið vitni að
slíku slysi.
Einar Már Jónsson, París
Rúsína í
Silja Aðalsteinsdóttir
Kvartett John Abercrombie lék í íslensku
óperunni á lokakvöldi Djasshátíðar Reykja-
víkur á sunnudagskvöldið, en með honum
voru Dan Wall sem leikur á hammondorgel,
fiðluleikarinn Mark Feldman og trommu-
leikarinn Adam Nussbaum, sem kom hing-
að 1983 með öðram stórgítarista, John Sco-
field. Frá 1980, þegar Abercrombie kom hér
í fyrra skiptið, hefur tónlist hans færst frá
djassrokki yfir í tUtölulega frjálslegan djass.
Efnisskrá kvartettsins var svotil öll af
nýrri plötu þeirra, „Open
Land“, sem er rétt ný-
komin út, og vora þetta
fyrstu tónleikamir sem
þeir halda eftir að þeir
spiluðu inn á plötuna. Á
henni era reyndar tveir
stórblásarar sem ekki
voru með á þessum tón-
leikum, trompetistinn
Kenny Wheeler og ten-
óristinn Joe Lovano. En
sínu, og fram að hléi fluttu þeir þrjú fyrstu
lög plötunnar: „Just in Tune“, titiúagið
„Open Land“ og „Spring Song“. Fiðlarinn
Mark Feldman fékk svo heldur lengra hlé en
hinir, því fiðlulausir fluttu þeir eina stand-
ard kvöldsins, „Long Ago and Far Away“
eftir Jerome Kern. „Descending Grace“ óút-
gefinn vals var næstur og síðan lokalag plöt-
unnar „That’s for Sure, sem er í eins konar
reggaehryn. Klykkt var út með fönklagi eft-
Djass

Ársæll Másson
ir Nussbaum sem ég kann ekki að nefna, en
eftir uppklapp tónleikagesta var bætt við
einu lagi af plötunni, „Gimme Five“, sem er
vitaskuld í 5/4 takti.
Kvartettinn var tvímælalaust rúsínan í
ingi, enda líka til þess ætlast. John
Abercrombie er eitt af stóru nöfnunum í nú-
tíma djassgítarleik og semur einnig mjög at-
hyglisverða tónlist. Félagar hans eru einnig
margreyndir snillingar. Mark Feldman er
nýjasti meðlimurinn, magnaður fiðluleikari
með mjög rafmagnaðan tón.
Þótt boðið hafi verið upp á ýmislegt gott á
djasshátíðinni að þessu sinni, þá saknaði ég
þess að fá ekki fleiri erlenda spilara í lið
með íslendingunum. Þá er ég ekki að tala
um stór og þekkt nöfn, heldur einungis ein-
hverja tónlistarmenn sem geta verið gefandi
í samvinnu við okkar menn. Tónleikar af
slíku tagi hafa oft verið mjög skemmtilegir
fyrir áheyrendur og geta um leið verið lyfti-
stöng fyrir íslenska spilara þegar vel tekst
til.