Dagblaðið Vísir - DV - 29.09.1999, Page 14

Dagblaðið Vísir - DV - 29.09.1999, Page 14
14 Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. Stjórnarformaður og útgáfustjórl: SVEINN R. EYJÓLFSSON Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 11,105 RVÍK, SlMI: 550 5000 FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999 GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777 Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/ Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiölunar: http://www.visir.is Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605 Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF. Áskriftarverð á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk„ Helgarblað 250 kr. m. vsk. DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. DV greiðir ekki viðmælendum fýrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim. Sjávarútvegsrisi verður til Skynsemi ræöur ferðinni hjá forráðamönnum íslenskra sjávarafurða sem glímt hafa við erfiðleika undanfarin misseri. Sameining við Samband íslenskra fiskframleið- enda er eðlilegt framhald á róttækum breytingum á skipu- lagi og starfsemi fyrirtækisins. Síðustu ár hafa verið erfið fyrir eigendur og forráða- menn ÍS á sama tíma og SÍF hefur skilað góðum árangri og á stundum einstaklega glæsilegum. Á liðnu ári varð lið- lega 900 milljóna króna tap af reglulegri starfsemi ÍS en lækkun tekjuskattsskuldbindinga og óreglulegar tekjur hjálpa fyrirtækinu nokkuð þannig að í heild varð tapið tæpar 670 milljónir. Veltufé frá rekstri var neikvætt um 786 milljónir. Til að undirstrika vandann enn frekar þá rýmaði eigið fé um 957 milljónir króna, eða um 80 millj- ónir á mánuði. Sama ár skilaði SÍF 509 milljónum króna í hagnað. Öllum var ljóst þegar Finnbogi Jónsson tók við sem for- stjóri ÍS um síðustu áramót að hans biðu erfið og flókin verkefhi. í leiðara DV í mars var bent á að Finnbogi hefði getið sér gott orð í rekstri sjávarútvegsfyrirtækja með uppbyggingu Síldarvinnslunnar í Neskaupstað sem glímdi við mikla erfiðleika þegar hann tók þar við völdum. „Verkefnið nú er stærra í sniðum en ljóst er að miklar væntingar eru bundnar við að árangur náist. í frjálsu samfélagi, sem byggist á markaðsbúskap, er ekkert óeðli- legt við að fyrirtæki lendi í hremmingum. Stjórnendur og starfsfólk margra fyrirtækja bera gæfu til þess að vinna fyrirtækið út úr erfiðleikunum - önnur fara hreinlega á hausinn.“ Segja má að stjórnendur ÍS hafi róið lífróður og síðustu 10 mánuði hefur fyrirtækið selt eignir fyrir um 1.660 millj- ónir króna. Starfsmönnum hefur verið fækkað og rekstur- inn stokkaður upp. Árangurinn var þegar sýnilegur í sex mánaða uppgjöri. Hagnaður nam nær 39 milljónum króna samanborið við 209 miUjóna tap fyrri hluta síðasta árs. Með sameiningu ÍS og SÍF undir nafni hins síðarnefnda verður til stærsta fyrirtæki landsins þegar miðað er við veltu og níunda verðmætasta fyrirtæki á opnum hluta- bréfamarkaði. Forráðamenn beggja fyrirtækja eiga hrós skilið fýrir þann kjark og framsýni sem hefur ráðið ferð- inni. Eigendur fyrirtækjanna eignast öflugt fyrirtæki sem á mikla möguleika til frekari sóknar á erlendum mörkuð- um og viðskiptavinir þess njóta sameinaðra krafta. En eitt skyggir á þessi gleðilegu tíðindi. Flest bendir til þess að ekki hafi ailt verið með felldu í viðskiptum með hlutabréf ÍS síðustu daga. Hlutabréf félagsins hækkuðu verulega í verði síðustu daga - áður en gert var opinbert að hugsanlegt væri að samningar næðust við SÍF um sam- einingu. Engar efnislegar ástæður voru fyrir hækkun bréfanna aðrar en væntanleg sameining og því vakna al- varlegar spumingar um hvort einhverjir hafi nýtt sér upplýsingar með óeðlilegum og ólögmætum hætti. DV hefur ítrekað bent á í leiðurum hve mikilvægt sé að trúnaður og traust ráði ríkjum á hlutabréfamarkaði. í áð- urnefndum leiðara í mars síðastliðnum voru eigendur og stjómendur íslenskra sjávarafurða hvattir til þess að óska eftir því „að skráningu hlutabréfa fyrirtækisins á Verð- bréfaþing íslands sé hætt tímabundið, eða þangað til fram- tíð þess er ráðin“. Þá sagði orðrétt: „Það er mikill ábyrgð- arhluti af forráðamönnum fyrirtækja, sem horfa fram á mikla uppstokkun, að grípa ekki til ráðstafana eins og þeirra að óska eftir afskráningu af hlutabréfamarkaði eða að viðskipti með hlutabréf þeirra verði stöðvuð um óá- kveðinn tíma.“ Óli Björn Kárason MIÐVIKUDAGUR 29. SEPTEMBER 1999 „Getum við stært okkur af því að hafa numið og tiieinkað okkur speki Hávamála um hlutverk fatlaðra? Svarið er nei. Fatlaðir aðstoðaðir á Aiþingi. Af fötlun unar ræðst af þjððfé- lagsgerð, trúarbrögð- um og menningu, svo að eitthvað sé nefnt; algengt sé í þróunar- löndum að fela hina fötluðu. Sé litið á heildina þá er viðhorf til fötlunar neikvætt bæði í þróuðum og þróunarlöndum. Þó eru til undantekning- ar, t.d. í N-Mexíkó og Botswana, þar sem lit- ið er svo á að fæðing fatlaðs barns sé tákn frá Guði um að hann treysti foreldrunum til að vernda veikburða einstakling. „Fatlaðir eru hér sem annars staðar jaðarhópur og í þeint hópi eru fátækustu einstaklingarnir í þjóðfélaginu. Kjör þeirra hafa ekki batnað í hlufalli við efna- hagsbata undanfarinna ára en það gildir raunar líka um kjör aldraðra.“ Kjallarmn Arni Björnsson læknir í nýlegu hefti af hinu virta lækna- tímariti The Lancet er í ritstjórnargrein og nokkrum stuttum greinum fjallað um ýmsar hliðar fótlun- ar, bæði í þróuðum- og þróunarlöndum. Reynt er að skil- greina hugtakið og gera grein fyrir stærð þess vanda- máls sem fotlun er á heimsvísu. Slæmt hlutskipti í byrjun ritstjórn- argreinarinnar er þvi haldið fram að á sl. 50 árum hafi eng-' in breyting orðið á hlutskipti fatlaðra í þróunarlöndunum og aðeins lítillega í þróuðu löndunum. f annarri grein segir að samkvæmt ágisk- un Sameinuðu þjóð- anna séu nálægt 10% af íbúum heims (um 500 millj. manns) verulega fatlaðir; 80% þessa fólks búa í þróunarlöndum. Hlut- skipti milljóna af þessu fólki er slæmt og áætlað er að aöeins 3% af þeim sem þurfa endurhæfingar- meðferð njóti hennar í einhverjum mæli. Þá segir að fatlað fólk sé fátæk- ustu og útskúfuðustu íbúar jarðar- innar. Og greinahöfundarnir i Lancet spyija hvers vegna? Eitt af því sem gerir viðfangsefnið fotlun erfitt er hversu margrætt það er. Engir tveir fatlaðir eru eins og engir tveir einstaklingar bregðast á sama hátt við svipaðri fötlun. Þá kemur líka til að viðhorfið til fötl- Ekki meðaumkun heldur réttlæti Höfundarnir velta fyrir sér hvort hefðbundin úrræði til að gera hlutskipti fatlaðra einstak- linga bærilegt séu almennt til bóta eða hugsanlega hið gagnstæða. Þar kemur til endurhæfing, félög sem gæta hagsmuna fatlaðra og sérstakar stofnanir fyrir fatlaða. Þeir benda á að úrræðin séu oft hugsuð og hönnuð af ófötluðum, sem skilja fötlunina út frá sjónar- miði heilbrigðra en ekki sjónar- miði fatlaðra. Svo er spurningin hvort á að meta fötlun út frá læknisfræðilegu eða samfélagslegu sjónarmiði. Líklega hvort tveggja en það fer líka eftir þjóðfélagsgerðinni. Þó beri að jafnaði ekki að líta á fatlað- an einstakling sem sjúkling og sýna honum meðaumkun heldur sem sérstakan einstakling í þjóðfé- lagi þar sem allir eru sérstakir, jafnvel mismunandi mikið fatlað- ir. Fatlaðir þarfnist ekki með- aumkunar heldur réttlætis sem geri þeim kleift að lifa sem full- gildir þegnar í þjóðfélagi með rétt- indi og skyldur sem því fylgja. Haltur ríður hrossi Hver er staða velferðarríkisins Is- lands í þessu hnattræna vandamáli? Við getum verið stoltir af því að eiga í bókmenntum okkar sígilda skilgreiningu á fötlun og hvernig bregðast megi við henni með því að fá hinum fötluðu verkefni við hæfi. Svo segir í Hávamálum: Haltur ríður hrossi, hjörð rekur handar vanur, daufur vegur og dugir; blindur er betri en brenndur séi, nýtur manngi nás. En getum við verið stoltir af meðferð okkar á fötluðum? Getum við stært okkur af því að hafa numið og tileinkað okkur speki Hávamála um hlutverk fatlaðra? Svarið er nei. Fatlaðir eru hér sem annars staðar jaðarhópur og í þeim hópi eru fátækustu einstaklingarn- ir í þjóðfélaginu. Kjör þeirra hafa ekki batnað i hlufalli við efnahags- bata undanfarinna ára en það gild- ir raunar líka úm kjör aldraðra. ís- lenska velferðarrikið stendur hér, eins og á mörgum sviðum varðandi þá sem eiga undir högg að sækja, ekki undir nafni. Árni Björnsson Skoðanir annarra Oeðlileg verðmyndun „Samkeppnisstofnun fékk í síðustu viku heimild dómstóls til að gera húsleit í þremur fyrirtækjum er annast dreifingu á grænmeti og ávöxtum ... Fyrir- komulag þessara mála er meingallað. Verðmyndun á grænmeti verður ekki eðlileg fyrr en tryggt er að neytendur hafi aðgang að innfluttu grænmeti allan ársins hring án þess að lagðir séu á það ofurtollar. Hin innlenda framleiðsla verður að geta spjarað sig í slíku samkeppnisumhverfi, rétt eins og aðrar at- vinnugreinar. Eðlilegt verð myndi vafalítið auka heildarneysluna verulega." Úr forystugreinum Mbl. 28. sept. Fákeppni og ofurtollar „Áður fyrr voru Baugur og Bónus helsti skelfir þessara fákeppnisfyrirtækja, en nú er Baugur orð- inn hluthafi og tekur þátt í einokuninni... Það ríkir fákeppni og samráð og ofan á það bætist ofurtolla- stefna stjómvalda. Jafnvel þótt einhver vildi brjóta sér leið fram hjá þessu með innflutningi þá er það óframkvæmanlegt vegna ofurtolla, sem gera það að verkum að vara sem kostar 100 krónur erlendis á markaði fer upp í 1.100 krónur komin til landsins og rennur þá mest til ríkisins, sem er i hróplegu ósam- ræmi við þá samþykkt Alþingis sem kölluð hefur verið Manneldisstefna. Einokunin og ofurtollastefn- an leiða af sér að neytendur hafa ekki efni á að fylgja manneldisstefnunni." Jóhannes Gunnarsson í Degi 28. sept. Flugið fatast Samfylkingunni „Enn á ný stendur vinstrihreyfingin á íslandi á krossgötum ... Þótt við í Alþýðubandalaginu legðum mikið á okkur til að ná sátt um kosningastefnuskrá í vor virðist mér nú m.a. ljóst að: Samfylkingin get- ur ekki orðiö samnefnari vinstrimanna um stefnuna í utanríkismálum ... Þvi miður hefur Samfylking- unni ekki tekist að ná flugi eftir að hafa hlekkst á í kosningimum í vor. Líklegt er að forystuleysi og skortur á skýrri hugmyndafræði ráði þar mestu um en til allrar ólukku hafa menn til þessa einmitt forð- ast rnnræðu um þetta tvennt." Árni Þór Sigurðsson í Mbl. 28. sept.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.