Dagblaðið Vísir - DV - 10.12.1999, Blaðsíða 24

Dagblaðið Vísir - DV - 10.12.1999, Blaðsíða 24
Það kunna allir að skrifa í dag og allir vírðast skrifa. Það er ekki þverfótandi fyrir Ijóðabókum, skáldsögum, kvikmyndahandritum og smásögum. Annar hver maður situr við skriftir og hinír hafa ekki við að lesa, Ritstörfin þykja ágætis íhlaupastarf fyrir fólk svo það eígi fyrir jólagjöfunum í desember og jólabókaflóðið fyllir vitin. Er rithöfundurinn með stóra R-inu steindauður? Indverski arkitektinn Arundhati Roy skrifaði metsölubókina God of small Things og hlaut Booker-verð- launin ‘97 fyrir verkið. Þegar hún var spurð út í frekari skriftir kvaðst hún vera arkitekt og ekkert vita um framhaldið. í fyrra var breski strætóbílstjórinn Magnus Mills tilnefndur til Booker-verð- launanna fyrir skáldsöguna The . Restraint of Beast sem hann skrif- aði i hjástundum. í kjölfarið þegar Magnus var spurður út í næstu bók yppti hann öxlum og sagði skrift- irnar ágætis áhugamál. Hann kynni vel við að keyra strætó. Margir rithöfundar með stóru R-i horfa á Booker-verðlaunin með græðgi í augunum. Fólk sem skrif- ar með viðkvæmniskippum i fing- urgómunum og innblásið af anda- gift þrjá tíma á dag. Arkitektinum og strætóbílstjóranum fannst bara voða gaman að fá svona verðlaun en þau héldu sínum starfsheitum. Ólafur Jóhann Ólafsson skrifar einnig þegar stund gefst á milli stríða hjá Time Wamer. Hann er framkvæmdastjóri þar á bæ um leið og hann ílaggar útgáfusamn- ingi hjá stórútgáfunni Faber and Faber og skreppur heim í nokkra daga daga til að sinna jólabókaflóð- inu á Fróni. Fyrir vikið hefur Ólaf- ur Jóhann óspart verið stimplaður „Ekki rithöfundur" af samlöndum sínum sem kjósa „alvöru“ rithöf- unda. Rithöfunda sem hryllir við Steinar Bragi heldur að íslenskir rithöfundar séu sprelllifandi fyrir jólin. Bóhemtýpurnar eru liðin tíð Næst svarar syíjað ungskáld í sím£mn. Það er Steinar Bragi sem biður um nokkrar minútur. Hann þurfi að nudda stýrumar úr augun- um áður en hann verði orðfær. Blaðamaður leyfir Steinari Braga að vakna og hringir því næst aftur til að spyrja skáldið hvort skáld séu dauð. Skáldið hikar ekki við að svara og geispar: „Einhver sagði að rithöfundurinn væri dauður. Ég var bara að spá hvaða rithöfundur er þá dauður. Er það Jóhannes úr Kötlum, höfundur Njálu eða kannski Sigurður Pálsson? Spum- ingin er hvort Sigurður falli undir þessa skilgreiningu. Annars held ég að íslenskir rithöfundar séu lif- andi fyrir jólin. Það er ef til vill ekkert að marka blöðin en rithöf- undamir eru mjög lifandi í sjón- varpinu. Ég hef séð þá í svona líkamlegri vinnu og hvers kyns veraldarvafstri, skrifa upp í sveit eða í Suður-Evr- ópu, taka hörmulegum dóm- um sem viðurkenningu á písl- arvottargöngu listamannsins og eru mátulega sjálfhverfir. Hins vegar er spuming hvort rithöfundur með stóru R-i sé liðin tíð. Raddir heyrast sem segja að rithöfundurinn sé hreinlega í andarslitrunum ef ekki dauður. Kannski eru rit- störf bara eitthvað sem fólk á að sinna í hjástundum og flestir geta ef þeir nenna. Hringt var í nokkra valin- kunna einstaklinga og þeir spurðir um afdrif rithöfund- arins. Strætobílstjórinn er ekki dauður. Guðmundur Andri Thors- son höfundur þriggja skáld- sagna og greinasafns svarar Guðmundur Andri Thorsson spyr hvort fyrstur. Hann jammar góðlát- Bjarni geimfari sé íslendingur. lega þegar minnst er á strætó- bilstjórann Magnus Mills, nefnir sjálfur arkitektinn Arundhati Roy og segir hana hafa flaggað því óspart að vera arkitekt en ekki rit- höfundur. Samt er skáldsagnahöf- undurinn ekki á þeim skónum að kalla sjálfan sig rithöfund. „Ég lít ekki á mig sem rithöfund. Ekki nema í þeim skilningi að ég fæst við ritstörf. Það er kannski í tvo mánuði fyrir jól sem ég flokka mig rithöfund. Þegar ég geng til minnar vinnu er ég ekki rithöfundur. Sennilega vegna þess að ég hef við- urværi af öðru sem er náskylt sem slíkt. Ég er nokkurs konar textavið- gerðarmaður svona eins og skóvið- gerðarmaður. Ég lít heldur ekki á mig sem skáld. Að mínu mati er skáld sá sem semur ljóð og ég dáist að fólki sem getur ort. Það er per- sónulegt hvort fólk horfl á sig sem rithöfunda eða ekki. En ég held engan vegin að rithöfundurinn sé dauður. Ég meina, ekki er strætó- bílstjórinn dauður. En strætóbíl- stjórum er í sjálfsvald sett hvort þeir séu strætóbílstjórar með stóru S-i í einkennisbúningi eða ekki. Þótt þeir séu ekki í búningi er eng- inn sem tekur sig til og hrópar: „Strætóbílstjórinn er dauður!" Þetta er bara eins og spurningin hverjir eru íslendingar og hverjir ekki. Er Bjami geimfari íslending- ur? Það fer algjörlega eftir því hvort hann liti á sig sem Islend- ing.“ Blaðamaður kveður Guð- mund Andra kurteislega og veltir fyrir sér opnugreinninni „Er strætóbílstjórinn dauður?“. I upphafi aldarinnar áttu Islendingar aðeins einn atvinnurithöfund, Halldór Kiljan Laxness. heimildarþáttum og sumir komast jafnvel í fréttimar. Það bendir til að þeir séu lifandi. íslenskir rithöf- undar minna mig samt á gíraffa. Þeir eru með langan háls og lítið höfuð og oftast gengur þeim best sem hafa hæst. Þeim gengur betur að selja." Þorgerður Elín Sigurðardóttir er bókmenntafræðinemi og selur er- lendar bækur í Máli og menningu. Hún er glaðvakandi í miðri af- greiðslu þegar síminn hringir og spurt er hvort rithöfundurinn sé dauður. „Ég held. að rithöfundur- inn sé ekki dauður," ályktar Eif- greiðsludaman en tekur einnig fram að hlutverk höfundarins hafl breyst. „Konseptið er annað. Starfs- svið höfundar fyrir utan skriftim- ar vegur þyngra en skoðanir hans. Eins og Ólafur Jóhann. Fólk talar mikið um að Ólafur sé viðskiptajöf- ur en hingað til hafa mun færri orð verið höfð um skáldskapinn hans. Fyrir tveimur árum gaf Sigurjón Magnússon, tryggingasali og verk- fræðingur, út skáldsögu hjá Bjarti. Það þótti merkilegast að trygginga- sali gæti skrifað. Davíð Oddsson gaf út smásögur og þjóðin gleypti þær í sig vegna þess að höfundur- inn var forsætisráðherra. Rithöf- undurinn sem slíkur er ekkert merkilegur lengur. Bóhemtýpurnar eru liðin tíð og svona þjóðhetjur eins og Tolstoj em líka liðin tíð. Fólki þykir ekkert merkilegt hvað rithöfundinum flnnst um eitt né neitt. Hann er bara hver annar Mikael Torfason vill hvorki vera í jafn- vægi né norskri ullarpeysu. maður og miklu merkilegra hvað hann starfar við annað en skriftir og skoðanapíp." Rithöfundar drepast úr elli Mfkael Torfason er maður sem æddi fram á ritvöllinn fyrir þrem- ur árum af þvílíkum fltonsskrafti að blindir fengu nánast sýn. Það dofnar nánast yfir Mikael þegar hann er spurður álits á rithöfund- inum í dag. Allavega hljómar hann ekki mjög áhugasamur um rithöf- unda yfir höfuð. „Fyrir nokkrum ámm fannst mér rithöfundur eitt- hvað hræðilega merkilegt. Ég sá bara sól við starfið en sú sól er ekki til staðar," segir Mikael og 24 f Ó k U S 10. desember 1999

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.