Dagblaðið Vísir - DV - 08.02.2000, Blaðsíða 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 8. FEBRÚAR 2000
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoöarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar flölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og I gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Þorsteinn og þjóðnýtingin
Hagfræðikennari við háskólann hefur óbeint varpað
fram þeirri spumingu í blaðagrein, hvort Þorsteinn Vil-
helmsson í Samherja hafi tapað tveimur milljörðum
króna á því að selja rúmlega fimmtung fyrirtækisins fyr-
ir þrjá milljarða króna en ekki fimm milljarða.
Samkvæmt sölunni verðleggja Þorsteinn og Kaupþing,
kaupandi bréfanna, fyrirtækið og veiðiheimildir þess á
fjórtán milljarða króna. Hagfræðikennarinn hefur hins
vegar reiknað út, að verðmæti veiðiheimildanna einna
sé tuttugu til tæplega þrjátiu milljarðar króna.
Ef miðað væri við verð á markaði, væri verðgildi
heimildanna tæplega fjörutíu milljarðar króna. Reikni-
meistarinn telur slíkt jaðarverð hins vegar ekki raun-
hæft og lækkar verðgildið um nærri helming, en fær
samt út misræmi milli þess og sölu bréfa Þorsteins.
Af þessu ályktar greinarhöfundurinn Þórólfur Matthí-
asson, að kaupverðið endurspegli það álit hlutafjármark-
aðarins, að senn verði farið að taka gjald fyrir not af auð-
lindum sjávar. Þorsteinn og Kaupþing hafi verið sam-
mála um, að miða verð hlutabréfanna við það.
Markaðurinn hefur gnægð tækifæra til að átta sig á,
að blómaskeið gjafakvótans í sjávarútvegi mun fyrr eða
síðar hníga til viðar, þrátt fyrir harðskeyttan stuðning
beggja flokka ríkisstjórnarinnar. Svo mörg vötn falla í
farveg endurskoðunar, að viðnámið mun bila.
í fyrsta lagi er meirihluti þjóðarinnar andvígur gjafa-
kvótanum samkvæmt hverri könnuninni á fætur
annarri. í öðru lagi eru héraðsdómar og dómar í Hæsta-
rétti famir að falla á þann veg, að gjafakvótakerfi ríkis-
stjórnarinnar standist ekki stjómarskrána.
í þriðja lagi hafa tillögur um annars konar stjórn fisk-
veiða orðið slípaðri og girnilegri. Pétur Blöndal alþingis-
maður hefur lagt til, að öllum veiðiheimildum verði
dreift til allra landsmanna og áhugaliópur þekktra borg-
ara hefur lagt fram tillögur um uppboð heimilda.
Tillögur hópsins eru nánast samhljóða tillögum, sem
oft hafa verið viðraðar í leiðurum þessa blaðs. Þær gera
ráð fyrir, að núverandi afláheimildir rýrni um 20% á ári
og mismunurinn boðinn út á opnum markaði. Þannig
verði uppboðskerfi til í áfóngum á fimm árum.
Þessi tillaga kemur heim og saman við mat Þorsteins
Vilhelmssonar og Kaupþings á raunverulegu verðgildi
núverandi veiðiheimilda. Aðlögunartíminn gæti auðvit-
að verið styttri eða lengri. í tillögu Péturs Blöndal er gert
ráð fyrir 20 árum eða 5% aðlögun á hverju ári.
Munurinn á tillögu Péturs og áhugahópsins felst aðal-
lega í, að Pétur vill, að afgjald auðlindarinnar renni beint
til almennings, en hópurinn vill, að það renni til ríkis-
sjóðs, hugsanlega til að draga úr annarri skattlagningu
hins opinbera eða til að lækka skuldir þess.
Tillögumar fela ekki í sér neinar breytingar, sem
draga úr núverandi kostum kvótakerfisins í varðveizlu
og viðgangi fiskistofna og í leit sjávarútvegsins að eins
mikilli hagkvæmni í rekstri og kostur er á. Allt tal ban-
anakónga um heimsendatillögur er hreint bull.
Nánast má líta á það sem kaldhæðni óumflýjanlegra
örlaga, að nánast samtímis leggur hópur þekktra borgara
fram tillögu um þjóðnýtingu auðlindarinnar á fimm ár-
um og einn helzti kvótakóngur landsins semur við hluta-
bréfafyrirtæki um verð, sem endurspeglar þetta.
Hvort þetta gerist hratt eða hægt fer eftir því, hvort
Hæstiréttur staðfestir Vatneyrardóminn í ár eins og
hann staðfesti Valdimarsdóminn í fyrra.
Jónas Kristjánsson
Meö því aö brjóta grundvallarlögmál lífsins, brjótum viö okkur sjálf, segir meö texta meöf. myndar sem greinar-
höfundur taldi hæfa greininni nokkuö vel.
Dauðinn kemur
á mánudögum
á inngangi um þaö
hvemig Guð bjargaði
ísraelsþjóðinni. „Ég er
Drottinn Guð þinn,
sem leiddi þig út af Eg-
yptalandi, út úr þræla-
húsinu. Þú skalt ekki
hafa aðra guði en mig.“
(2. Mós 20.2). Boðorðin
eru í þessu samhengi
og því ættu menn ekki
að hafa aðra guði.
„Þú skalt“ er of hörð
þýðing og betra væri
e.t.v. að segja „þú ætt-
ir“. Guð er í raun að
segja: Vegna þess að ég
bjargaði þér, ættir þú
ekki að hafa aðra guði.
Það kemur i ljós að
þessi mörg þúsund ára
_ -----------------------------
„ Við flyjum ekki dauðann en við
getum án efa flúið ótímabæra
heimsókn hans á mánudögum og
reyndar hvaða dag sem er með
því að fara eftir hollráðum þeim
sem mannkyn hefur varðveitt í
þúsundir ára - með þvi að halda
hvíldardaginn heilagan. “
Kjallarinn
Örn Bárður
Jónsson
prestur
Ég heyrði fjallað
um það í fréttum að
dauðsföll karla í
Skotlandi á miðjum
aldri væra algeng-
ust á mánudögum.
Vitnað var í rann-
sókn sem gerð var
þar í landi og líkleg-
ar skýringar taldar
vera áfallið og álag-
ið sem fylgir því að
koma til vinnu á
mánudögum, oft eft-
ir skemmtanalíf
helgarinnar. Áhuga-
vert væri að gera
sambærilega rann-
sókn á íslandi.
Vandlifað í
henni veröld
Hvíldin vill snú-
ast upp í andhverfu
sína. Þetta leiðir
hugann að lífsklukk-
unni og margbreyti-
legum hliðum lífs-
ins. Manninum er
eðlislægt að vinna
og skemmta sér, að
hvíla sig og leita
kyrrðar. Allt hefur
sinn tíma segir í bók
Prédikarans í
Gamla testamentinu. Það er at-
hyglisvert að Gyðingdómur og
kristni hafa fært okkur hvíldar-
daginn. Boðorðin 10 sem kölluð
hafa verið umferðareglur lífsins
minna á helgi hvíldardagsins.
Okkur kann að finnast boðorðin
leiðinleg og hörð og trufla okkur í
lífsbaráttunni. En þau eru í raun
full mýktar, umhyggju og elsku.
Prófessor Þórir Kr. Þórðarson
heitinn fór oft á kostum í kennslu
sinni við guðfræðideildina og
sýndi fram á það með hvernig boð-
orðin eru sett fram af umhyggju
en ekki í skipunartón. Þau hefjast
gömlu sannindi eru uppskrift að
heilbrigðu lífi.
Helgistund er heilsubót
Nýlegar rannsóknir vestan hafs
sem gerðar voru bæði meðal krist-
inna manna og Gyðinga hafa leitt
í ljós að aldrað fólk sem sækir
guðsþjónustur og lifir bænalífi er
hraustara en annað fólk, á auð-
veldara með að vinna úr áföllum
og lifir lengur. Hvíldardagur Gyð-
inga er laugardagurinn en flestir
kristnir menn halda sunnudaginn,
upprisudaginn, Drottinsdaginn
heilagan. Það er okkur mikilvægt
að breyta til frá önn og amstri
dagsins og hvílast. Það er viss
hvíld fólgin í tilbeytingunni einni.
Margir nota sunnudaginn til
útiveru, fara í sund, í gönguferð, á
skíði eða taka þátt í öðrum iþrótt-
um. Gott er að þjálfa líkamann og
víst er það staðreynd að hófleg
þjálfun eykur vellíðan og gleður
sálina. Besta leiðin til að efla hina
andlegu hlið tilverunnar er að til-
biðja Guð með því að hlusta á orð
hans og eiga samfélag við hann í
kirkjunni. Kirkjan er trúræktar-
stöð sem skiptir ekki síöur máli
en líkamsræktarstöðvarnar.
Líkami, sál og andi
Páll postuli talar um manneskj-
una í þremur víddum. Hún er á
vissan hátt þríein eins og Guð.
Manneskjan er líkami, sál og andi.
Við vitum hvað til líkamans heyr-
ir. Hann þarf hollan mat og góða
hreyflngu. Sálina má skilgreina
sem vitsmunalífið og það þarf
næringu sem fæst með menntun
og menningu, með því að iðka hið
góða og fagra, lesa góðar bækur,
fara í leikhús, á sýningar o.þ.h.
Andinn er það svið manneskjunn-
ar sem kalla má innsta kjarna
hennar. Þar lifir andi Guðs svo
fremi að fólk úthýsi honum ekki
með röngu líferni.
Andinn eflist við bænaiðkun og
trúarlíf sem teigar til sín kraft frá
uppsprettu allra hluta - Guði. Það
á fyrir öllum mönnum eitt sinn að
deyja segir í heilagri ritningu. Viö
flýjum ekki dauðann en við getum
án efa flúið ótímabæra heimsókn
hans á mánudögum og reyndar
hvaða dag sem er með því að fara
eftir hollráðum þeim sem mann-
kyn hefur varðveitt í þúsundir ára
- með því að halda hvíldardaginn
heilagan. Lifið eflist á sunnudög-
um. Ef vel nýtist sunnudagur -
vænkast þinn hagur.
Örn Bárður Jónsson
Skoðanir annarra
Heimsborgarhlutverk höfuöborgar
„Heimsborgarhlutverk Reykjavíkur er næsta sér-
kennilegt, þótt ekki skuli lítið gert úr því. Heims-
borgardagskráin hófst með því að afhjúpa ítalskan
vita á Sandskeiði, þar sem margur Sunnlendingur
mætti norðanhríðum á suðurgöngu á tímum fiski-
þorps á hinu gamla Seltjamarnesi. Einnig var hátíð-
in hafm með því að rusla í dótakassa Erlendar heit-
ins í Unuhúsi, þar sem m.a. voru geymd bréf frá
Halldóri Laxness, Þórbergi Þórðarsyni og Stefáni frá
Hvítadal. Innihald dótakassans hefur síðan verið til
sýnis almenningi. Maður bíður þess dags að hvolft
verði úr öskutunnu við hús vestast á Vesturgötunni
í menningarskyni á þessum tímum post modernism-
ans.“
Indriði G. Þorsteinsson rithöfundur í rabbi sínu „Sjón-
varp á laugardegi" í Mbl. 5. febrúar.
Milljarðana inn á erlenda banka
„Ég myndi setja þessa peninga inná banka erlend-
is. Að minnsta kosti tel ég alveg ljóst að ekki eigi aö
fjárfesta á íslenskum hlutabréfamarkaði því þar eru
ýmsar blikur á lofti. Það er til dæmis ljóst að ef
Vatneyrardómurinn verður staðfestur í Hæstarétti
mun það þýða miklar breytingar i islensku þjóöfé-
lagi, hjá sjávarútvegsfyrirtækjum og raunar öllum
fyrirtækjum á íslandi.“
Grétar Mar Jónsson, form. Farmanna- og fiskimanna-
sambands íslands, aðspurður um hvernig hann myndi
verja sínum þremur milljörðum. í Degi 5. febrúar.
Kjarnorkan í kollinum
„Klofningur er auðsjáanlega eitt af helstu ein-
kennum íslenskrar þjóðarsálar og kristallast í þeirri
athyglisverðu staðreynd að i fyrsta sinn í langan
tíma sem þjóðin er sammála og fylkir liði á einn
stað, þá er það í bíóhús að horfa á kvikmynd um geð-
klofa mann. Það hlýtur að vera vegna þess að í
skáldsagnapersónunni Páli (í Englum alheimsins;
innsk. blm. DV) finnur þjóðin vissan samhljóm; hún
er heilbrigð og lasin, skálduð og sönn, ung og göm-
ul, háfleyg og hnípin. Þjóð sem geymir kjarnorkuna
í kollinum."
Sigurbjörg Þrastardóttir í pistli sínum í Mbl. 5. febrúar.