Dagblaðið Vísir - DV - 05.06.2000, Blaðsíða 17

17
MÁNUDAGUR 5. JÚNÍ 2000
DV
Judith Ingólfsson leikur á 300 ára gamla Stradivariusfiðlu á Listahátíð:
Af heilum hug
Judith Ingólfsson
Undrabarniö sem varö ósigrandi ung kona.
dökkbrún tjáningarrík augu. Með henni er
Ronald Sat sem ekki er aöeins meðleikari henn-
ar heldur einnig mannsefni: þau ætla að gifta
sig þegar þau koma aftur heim til Bandarikj-
anna og setjast að í New York. Má mikið vera
ef persónuleg hamingja gæðir ekki tónlist
þeirra enn frekari töfrum.
Þrátt fyrir listræna sigra er heimurinn harð-
ur ungum tónlistarmönnum og margir fara út í
að skapa sér sérstæðan stíl til að greina sig frá
fjöldanum. Judith gefur ekki mikið fyrir sér-
viskulega framkomu. „Mestu máli skiptir að
vera trúr sjálfum sér sem manneskju," segir
hún, „og sýna tónlistinni trúnað. Ég flyt hana
af heilum hug og treysti því að þá geri ég bæði
sjálfa mig og áheyrendur hamingjusama. Þetta
vona ég að fleyti mér þang-
að sem ég vil komast.“
En auðvitað skiptir
ímynd listamannsins máli
á okkar tímum. Judith
verður tortryggin þegar
hún er spurð álits á leið
Önnu Sophie Mutter hinni
þýsku sem gerði jöfnum
höndum út á glæsileika
sinn og hæfileika; vill fátt
segja annað en Anna
Sophie sé stórkostlegur
fiðluleikari og heillandi
persóna.
„Málið er að hópurinn
sem kemur á klassíska tón-
leika er alls staðar að
minnka," segir hún.
„Sterkur og sérkennilegur
persónuleiki lokkar fleiri
að og mér finnst ekkert
rangt við það meðan það
kemur ekki niður á tónlist-
inni.“
- Gerirðu eitthvað sér-
stakt sjálf til að vekja at-
hygli?
„Ekki meðvitað, en auð-
vitað hef ég skoðað mynd-
bönd af sjálfri mér á tón-
leikum og reynt að lagfæra
það sem mér hefur þótt
fara miður. Ég þarf að sjást
á sviðinu og þar sem ég er
fremur lítil er eitt ráðið að
stækka hreyfingamar. Ég
vil koma vel fyrir - ekki
bara hljóma vel.“
Judith hefur ekki sér-
hæft sig í ákveðnum tón-
skáldum eða timabilum,
hún leikur alls konar tón-
list en elskar tónverk sem
túlka miklar tilfínningar
og þar sem sterkar and-
mynd: harpa BjöRNSDófTiR stæður mætast. Hún verð-
ur einleikari með Sinfóníu-
hljómsveit íslands á tón-
leikaferð hennar um
Bandaríkin í haust. Þar
leikur hún konsert eftir Khatsjatúrjan á einum
fimmtán tónleikum. „Það verður töff,“ segir
hún og hlær, „en mér finnst gaman að koma
fram og ég hlakka bara til.“
Judith kom fyrst fram sem einleikari með
Waiblinger-kammersveitinni í Þýskalandi að-
eins átta ára gömul þannig að reynsluna hefur
hún. Á næstunni mun hún einnig leika í
Bandaríkjunum, Hong Kong, Sviss, Spáni og
Austurríki. Næstu tónleikar hennar verða þó á
norðlægari slóðum því hún leikur í Hömrum á
ísafirði í kvöld sem sérlegur útsendari Listahá-
tíðar í Reykjavík og síöan í Háskólabíói kl.
19.30 á miðvikudagskvöldið.
„Ég hef íslenskt
vegabréf þó að ég
hafi búið í Banda-
ríkjunum í tuttugu
ár. Þess vegna bar ég
íslenska fánann þeg-
ar ég gekk inn á
sviðið í tónleikahöll-
inni í Indianapolis í
hittifyrra - ég var
að keppa fyrir ís-
lands hönd. “
Hún sigraði í alþjóðlegu
fíðlukeppninni í Indianapol-
is í það sinn, hún Judith Ing-
ólfsson, og það var hvorki í
fyrsta né síðasta sinn sem
hún var glæsilegur fulltrúi
íslands á vettvangi þar sem
aðeins þeir hestu koma til
greina. Eftir sigur þar og i
Paganini-keppninni á Ítalíu
býðst henni að koma fram í
fremstu tónleikasölum
heims; meðal annars hélt
hún sína fyrstu tónleika í
Carnegie Hall i apríl siðast-
liðnum. Um þá hafði Alan
Kozin, gagnrýnandi The
New York Times, þetta að
segja: „Leikur Judith Ing-
ólfsson í Camegie Hall var
þaulhugsaður og tæknilega
fullkominn. ... Tónmyndun
hennar er traust og þokka-
full og fellur vel að því verki
sem hún flytur hverju
sinni.“ Um flutning hennar á
Fantasie Brilliante eftir Wi-
eniawski segir hann: „Þetta
er margslungið glæsistykki
sem býður upp á miklar flug-
eldasýningar innan um ljóð-
ræna kafla og sýndi hún að
hún hefur fullt vald á báðum sviöum."
íslenskir áheyrendur fá sjaldgæft tækifæri til
að dæma um réttmæti orða gagnrýnandans því
að Judith Ingólfsson og Ronald Sat, meðleikari
hennar, flytja sömu efnisskrá á tónleikum á
Listahátíð á miðvikudagskvöldið. Þar leikur
hún á Stradivariusfiðlu frá 1683 sem hún fékk
til afnota eftir sigurinn í Indianapolis.
Tónlistin á fyrsta rétt
Þegar við hittum Judith var hún nýlent eftir
Ameríkuflug en ekki var þreytu að sjá á henni.
Hún er íslensk í föðurætt og svissnesk i móður-
ætt en minnir í útliti mest á ítalska fegurðar-
dís, björt á hörund með svart, hrokkið hár og
I vatni milli vita
Óhætt er að segja að danska uppfærslan á
Englum alheimsins hafi komið íslenskum frum-
sýningargestum á óvart. Á Smíðaverkstæði Þjóð-
leikhússins hefur verið komið fyrir nokkurs
konar votum hreinsunar“eldi“, afar frumlegum
annars heims dvalarstað Páls Ólafssonar meðan
hann er að átta sig á dauða sínum og upprisu.
Þetta er þröngur klefi, lágur undir loft, og inni í
honum situr, liggur, stendur, gengur og sullar i
vatni hin sérkennilega söguhetja skáldsögu Ein-
ars Más Guðmundssonar. Óvenjulegt og vel
hugsað svið fyrir þessa einstæðu frásögn og á
höfundur þess, Jesper Corneliussen, mikið lof
skilið. Þessi klefl tekur merkilegum breytingum
í samræmi við hvert Páll er kominn í frásögn
sinni og á lýsingin ekki minnstan þátt í áhrifum
sýningarinnar, einnig tónlistin sem myndar
markvissa og fjölbreytta hljóðmynd sem styður
vel við textann.
Þrátt fyrir ljós og hljóð er þetta eins þröng sýn
á Pál og kvikmynd Friðriks Þórs Friðrikssonar
eftir sömu bók er víð sýn á hann og líf hans.
Annar munur er þó enn áleitnari. Danska upp-
færslan er í raun og veru trúrri skáldsögunni þvi
Henrik Prip í Universets Engle
„Frá sjokkerandi upphafinu þegar Páll endar líf
sitt til aö endurfæöast heilbrigöur hefur Henrik
áheyrendur á sínu valdi. “
hún er öll sögð frá sjónarhóli söguhetjunnar eins
og skáldsagan þar sem kvikmyndin horfir á Pál
utan frá. Það er nú einu sinni vandi kvikmynd-
anna að komast inn i höfuð persóna sinna.
Henrik Prip er Páll í þessari sýningu og leik-
ur líka allar aðrar persónur sem við sögu koma.
Frá sjokkerandi upphafmu, þegar Páll endar líf
sitt til að endurfæðast heUbrigður, hefur Henrik
áheyrendur á sinu valdi. Undrun Páls í byrjun á
þessum annarlega stað kemur hann til skUa á
kómískan hátt og alla leið í gegn er leikur hans
fyndinn þegar við á og dramatískur þegar það á
við, en sár undirtónninn er aldrei langt undan og
iðulega var eins og gripið fyrir hálsinn á manni
þegar neyð Páls var sem stærst.
Þó að sviðið sé svona stór hluti af sýningunni
stenst texti Einars Más samkeppnina fullkom-
lega í frábærri þýðingu Eriks Skyum-Nielsen.
Kannski hefur manni aldrei verið eins ljóst og
eftir þessa heUlandi útfærslu hve mikið sniUdar-
verk skáldsagan er.
Silja Aðalsteinsdóttir
CaféTeatret sýnir á Llstahátíð í Reykjavík: Universets
Engle. Leikgerö Ditte Marie Bjerg, Ryzard Taedling og
Henriks Prip á skáldsögu Einars Más Guömundssonar.
Leikmynd: Jesper Corneliussen. Leikstjóri: Ditte
Marie Bjerg. Sýnd á Smíðaverkstæöinu í kvöld og ann-
aö kvöld, kl. 20.30.
____________Meiming
Umsjón: Siija Aðalsteinsdöttir
Kristinn í brúdulíki
Gaman var að þekkja fagra rödd Kristins
Sigmundssonar þegar draugurinn hóf upp
raust sína í tékknesku brúðusýningunni á
Don Giovanni á Listahátíð. Höfuðsmaður-
inn dauði er þar með græn 200 vatta augu
og stíga miklir reykjarbólstrar með tilheyr-
andi brennisteinsfýlu upp um leið og hann
tekur til máls.
Brúðumar eru glæsUegar og sýningin
skemmtileg, ekki síst er gaman að stjóm-
andanum sem á að vera Mozart sjálfur (sjá
mynd). Hljómsveitarmeðlimir eru heldur
fúlir út í hann og þetta verk hans og hann
grípur tU þess ráðs í örvæntingu sinni að
gá aðeins of langt ofan í glasið sitt. Var al-
veg meistaralegt að sjá tilburði brúðunnar
þegar áfengið fór að svífa á hana.
Heimsendingar-
leikhúsið
í London starfar is-
lenskt-breskt leikfélag
sem kaUar sig Icelandic
Take Away Theatre og
frumsýndi þar ytra fyrir
skömmu margmiðlunar-
sýninguna Völuspá imd-
ir stjóm NeU Haigh. ís-
lendingar eiga líka von á
heimsendingu frá félag-
inu því í haust verða sýnd tvö verk á þess
vegum á leiklistarhátíðinni Á mörkunum
sem er samstarfsverkefni sjálfstæðu leik-
húsanna og M-2000. Efnt var til samkeppni
og af sex leikritum sem dómnefnd valdi tU
þátttöku reyndust tvö vera úr smiðju ITAT,
Dóttir skáldsins eftir Svein Einarsson og
Háaloft eftir Völu Þórsdóttur. Verið er að
skipa í hlutverk í Dóttur skáldsins en verk-
ið verður frumsýnt í sept-
ember undir stjórn
Bjöms Gunnlaugssonar.
Háaloft verður á fjölum
Kaffileikhússins í októ-
ber; þar leikstýrir
Ágústa Skúladóttir Völu
í nýjum einleik sem að-
standendur leikhópsins
lofa að eigi eftir að vekja
umtal.
Einhver í dyrunum
Sjálfsagt eru margar
leikhúsrottur hissa á
biðinni eftir umsögnum
um nýtt verk eftir Sig-
urð Pálsson, Einhver í
dyrunum, sem forsýnt er
á Listahátíð. Ástæðan er
sú að aðstandendur ætla
að leyfa sýningunni að
þróast í sumar og hafa
hina eiginlega frumsýningu í haust.
Óþarft er samt að draga áhugasamt fólk á
því að þetta er innihaldsríkt og skemmti-
legt verk með mörgum óvæntum augnablik-
um, aðdáunarlega vel leikið. Kristbjörg
Kjeld leikur stjörnuna sem allt snýst um -
ekki ósvipað hlutverk og hún leikur í
Fíaskó en býr til býsna ólíka persónu. List
og veruleiki fléttast saman, ekki aðeins í
hennar endurminningum heldur líka minn-
ingum annarra um hana...
Ljóðavefur
Meðal viðburða á Listahátíð er sýningin
íslands þúsund ljóð í Þjóðmenningarhúsinu
við Hverfisgötu. Þar geta gestir lesið ljóð,
hlýtt á skáld lesa ljóð, ýmist af bandi eða í
eigin persónu á skáldavökum, og ort sjálfir
ljóð í þar til gerða skúffu í sýningarsalnum.
En það er hægt að njóta sýningarinnar án
þess að gera sér ferð í bæinn. Þeir sem eru
nettengdir geta flett upp á sýningunni eftir
slóðinni listahatid.is/ljodavefur og fundið
þar margt hnýsilegt: fjölda ljóða eins og
þeim er raðað í flokka á sýningunni, upp-
lýsingar um skáld og ekki síst geta þeir
stytt sér leið inn á fjölda íslenskra og er-
lendra heimasíðna um ákveðin skáld eða
fréttir af skáldskap. Þarna er næg afþreying
fyrir nokkur sumarleyfi.