Dagblaðið Vísir - DV - 03.05.2001, Síða 14

14
FIMMTUDAGUR 3. MAÍ 2001
FIMMTUDAGUR 3. MAÍ 2001
19
Útgáfufélag: Frjáls fjölmíölun hf.
Stjórnarformaöur og útgáfustjórl: Svelnn R. Eyjólfsson
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aóstoöarritstjóri: Jönas Haraldsson
Fréttastjóri: Birgir Guðmundsson
Auglýsingastjóri: Páil Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiölunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyri: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiölun hf.
Plötugerö: ísafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuði 2050 kr. m. vsk. Lausasöluverð 190 kr. m. vsk., Helgarblað 280 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og i gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af jjeim.
Skothríðin er hafin
Skothríð fíkniefnamanna um helgina er einn margra
fyrirboða. í fyrra var framið fíkniefnamorð. Fimm ár eru
síðan fikniefnamenn börðu hnýsinn tollvörð til óbóta.
Smám saman færist vandi umheimsins inn í landið og
fyrr eða síðar þurfum við að læra að taka á honum.
Án aðgerða verður ástandið svipað og það er orðið víða
erlendis, þar sem fikniefnamönnum hefur tekizt að grafa
undan þjóðskipulaginu með ógnunum og ofbeldi, mútum
og fyrirgreiðslum. Við sjáum nú þegar, að íslenzk burðar-
dýr þora ekki að segja hverjir réðu þau til verka.
Hér á landi eru að myndast undirheimar, þar sem lög
og réttur þjóðfélagsins gilda ekki, heldur miskunnarleysi
yfirmanna fikniefnasölunnar. Þessi harði heimur teygir
klærnar upp á yfirborðið og spillir gæzlumönnum þjóðfé-
lagsins, alveg eins og gerzt hefur víða erlendis.
Ekki hefur tekizt að hefta útbreiðslu efnanna. Stóru
fíkniefnamálin hófust vegna upplýsinga frá upphafspunkti
ferils efnanna en ekki frá endapunktinum. Efnin voru tek-
in við tollskoðun, en ekki vegna upplýsinga neytenda, sem
alls ekki vilja segja til þeirra, sem efnin selja.
Hin svokölluðu stóru fíkniefnamál landsins hafa ekki
haft umtalsverð áhrif á markaðinn. Verðsveiflur hafa ver-
ið litlar. Það segir okkur, að náðst hefur aðeins í lítið brot
efnanna, sem eru í umferð. Verðum við þannig að sætta
okkur við síaukna neyzlu og siaukna glæpi?
Fyrir tólf árum benti tímaritið The Economist á, hvem-
ig mætti leysa vandann sem fylgir ólöglegri sölu flkniefna.
Vakin var athygli á lausninni í leiðara DV á þeim tíma og
raunar nokkrum sinnum síðan. Nú síðast hefur þekktur
lögmaður tekið undir þessi sjónarmið.
Lausnin felst í að lögleiða flkniefnin, rétt eins og áfengi
er löglegt og geðbreytilyf eru lögleg. Salan verði tekin úr
höndum glæpamanna og færð í hendur ríkisverzlana eða
lyfjabúða. Þar með væri fótunum kippt undan þeirri starf-
semi sem núna nagar innviði þjóðskipulagsins.
Neyzla fíkniefna mun aukast, en lögbrot stórminnka.
The Economist vísaði á sínum tíma til sérfræðinga, sem
höfðu komizt að þeirri niðurstöðu, að rétt væri að fóma
minni hagsmunum fyrir meiri, sætta sig við aukna
neyzlu, en njóta í staðinn aukins friðar og réttlætis.
Vandi neytenda ólöglegra efna snýr ekki aðeins að
neyzlunni sjálfri, heldur enn frekar að kostnaðinum og
spillingunni við að komast yfir efnin. Vandi þjóðfélagsins
felst margfalt meira í ólöglegri starfsemi undirheima held-
ur en í afleiðingum neyzlunnar uppi á borði.
Þótt mikilvægt sé að hamla gegn neyzlu ólöglegra fíkni-
efna er enn mikilvægra að hindra myndun hættulegra
valdamiðstöðva, sem grafa undan þjóðfélaginu. Sú var
niðurstaðan í Bandaríkjunum, þegar áfengisbann var
afnumið, og þetta lögmál gildir líka um fikniefnin.
Ekki má gleyma, að áfengi er leyft, þótt það sé mjög
hart fíkniefni og margfalt dýrara og hörmulegra vanda-
mál en ólöglegu fikniefnin. Ekki má gleyma, að þorri af-
brota í landinu er framinn undir áhrifum áfengis og lyfja
úr lyfjabúðum, frekar en ólöglegra fikniefna.
Samt er sala áfengis leyfð í sérstökum rikisverzlunum
og sala geðbreytilyfja leyfð i sérstökum lyfjabúðum. Eng-
ar efnisforsendur eru fyrir því að fela undirheimalýð að
sjá um sölu annarra flkniefna en áfengis og geðbreytilyfja
og leyfa þeim að grafa undan þjóðfélaginu í leiðinni.
Með því að leyfa raunsæi að leysa hræsni af hólmi sem
leiðarljós okkar í baráttunni gegn fíkniefnaheiminum get-
um við hindrað, að innviðir þjóðfélagsins bresti.
Jónas Kristjánsson
I>V
Sj ávarútvegur og byggðaþróun
Þegar fiskiskipafloti lands-
manna var orðinn það stór og
öflugur að ógnaði sjálfbæmi
auðlindarinnar og fiskveiði-
landhelgin hafði verið færð út
svo sem auðið var var komið að
því að takmarka þurfti aðgang
að fiskistofnunum og fara að
stjórna veiðum. Þá heyrði frjáls
aðgangur að auðlindinni sög-
unni til. Síöan hefur staðið
stöðugur styr um það hvernig
réttinum til aö sækja í fiski-
stofnana, sem eru sameign þjóð-
arinnar samkvæmt lögum, var
úthlutað. Það er einkum það atriði
sem sætt hefur gagnrýni þegar fjall-
aö er um fiskveiðistjómunarkerfið.
Menn eru ekki endilega að gagn-
rýna að veiöum skuli stjórnað þótt
menn kunni að greina á um leiðir,
heldur miklu fremur hvemig sá hóp-
ur var valinn sem fékk veiðiréttin-
um úthlutað ókeypis og aö þeir ein-
staklingar geti síðan selt þann rétt
eða leigt, nú, eða ákveðið að nýta
hann sjálfir.
SJávarbyggðir fái notið
sérstöðu sinnar
Til þess að jafnræði geti orðið
meðal þeirra sem vilja
stunda útgerð á íslands-
miðum er einungis ein
leið fær. Hún er sú að
bjóða út veiðiheimild-
irnar og öllum sé
þannig á jafnréttis-
grundvelli gefinn kost-
ur á að nálgast þær.
Með því móti fá sjávar-
byggðirnar aftur notið
sérstöðu sinnar og
möguleika á hag-
kvæmri útgerö. Þannig
kemst líka á eðlilegt
rekstrarumhverfi í stað þess einok-
unarkerfis sem nú ríkir. Út á þetta
ganga tillögur Samfylkingarinnar
sem em nú til meðferðar á Alþingi.
Þessi leið hefur stundum verið
kölluð fymingarleið því fyrst þarf að
vinda ofan af gildandi úthlutunar-
kerfi með því að fyma, eða innkalla
skipulega, þær veiðiheimildir sem
útgerðin hefur nú til ráðstöfunar.
Þær eru síðan boðnar upp jafnharð-
an og á ákveðnum tíma verða allar
veiðiheimildir komnar á uppboðs-
markað og útgerðaraðilar þannig
jafnsettir, allir þurfa að greiða fyrir
veiðiréttinn. Og andvirðið rennur til
Svanfríður
Jónasdóttir
þingmaöur
Samfylkingar
„ Til aö jafnræði geti orðið meðal þeirra sem vilja stunda
útgerð á íslandsmiðum er einungis ein leið fær. Hún er sú
að bjóða út veiðiheimildirnar og öllum sé þannig á jafnrétt-
isgrundvelli gefinn kostur á að nálgast þær. “
Peningana eða lífið
Yusuf Hamied er indverskur borg-
ari af litháskum og júðískum ættum.
Hann er nú framkvæmdastjóri lyfja-
fyrirtækisins Cipla ltd. í Bombay en
þaö er nú hið arðsamasta í bransan-
um í landinu. Yusuf er sérfræðingur í
efnasmiö lífrænna efnasambanda og
honum hefur tekist að framleiða
„lyfjakokkteilinn" (þrjú efnasambönd)
sem nú er notaður á Vesturlöndum til
að halda eyöni niðri og framlengja
þannig líf fólks við bærilega heilsu.
Það kostar reyndar um eina milljón á
ári ef lyfin ein eru talin.
í Indlandi er nú ekki unnt að fá
einkaleyfi á einstökum efha-
samböndum eða lyfjum en
framleiðsluaðferðir má
binda einkarétti. Cipla get-
ur því framleitt og selt eftir-
gerðir (stælingar) lyfjanna í
heimalandinu sem hefur
flesta eyðnisjúklinga í heim-
inum. Reyndar aðeins til
2005 því aðild að WTO (Al-
þjóðaviðskiptastofnun) mun
væntanlega loka þessari
leið; löndum þriðja heims-
ins býðst nú ótakmarkað '
magn á verði sem samsvarar 5% af
Jónas Bjarnason
efnaverkfræöingur
verði á Vesturlöndum.
Samtökunum Læknum án
landamæra standa þau til
boða á helming þessa en þá
verða þeir einnig að sjá um
meðferðir með lyfiunum.
Segja má að „lykill“ að
framhaldi lífs smitaðra sé
til boða á dollar á dag.
Vestrænum lyfiafyrirtækj-
um stendur skiljanlega
mikill stuggur af þessu;
einkaleyfi þeirra eru í veði.
Skuggi dauðans
„Það er sem algjört svartnœtti sé að skella á lyfjafyrir-
tœki á sama tíma og vonarneisti er að kvikna í mörg-
um löndum; í sumum þeirra er ástandið þannig að
unnt er að ferðast frá þorpi til þorps og þrúgandi þögn
dauðans er alveg œrandi. “
Þessi mál rekur nú á fiörur Suður-
Afríku með einstæðum hætti; próf-
mál er nú í gangi í Pretoríu en 40
lyfiarisar hafa sameinast í lögsókn
gegn áformum stjórnvalda þar. í
landinu er fimmti hver íbúi sýktur af
eyðni og nýleg lög leyfa að notaðar
séu „ræningjapillur“ eins og þær
sem Hamied framleiðir. Lyfiafyrir-
tækin óttast að mörg önnur lönd
muni fylgja í kjölfarið og ekki bara
með lyfium gegn eyðni heldur einnig
berklum, malaríu og fleiri sjúkdóm-
um; einnig má hugsa sér að eftirgerð-
ir lyfia hellist inn á markaði annarra
landa sem ekki teljast til þriðja
heimsins. Suma íbúa ríku landanna
má þó telja til þriðja heimsins, já, svo
kaldhæðnislegt er það.
Það er sem algjört svartnætti sé að
skella á lyfiafyrirtæki á sama tíma
og vonarneisti er að kvikna í mörg-
um löndum; í sumum þeirra er
ástandið þannig að unnt er að ferð-
ast frá þorpi til þorps og þrúgandi
þögn dauðans er alveg ærandi. Allt
of lengi hafa ríkar þjóðir sofið í þess-
um málum en nú er sem þau fái
vindinn i fangið. Það er eins og
ofgnóttin herði hjarta manna sem
bíta sig fasta í leikreglur markaðs-
málanna og einkaleyfanna, sjálfum
grundvelli ríkidæmis nútíðcu:.
í Pretoríu hefur málaferlum verið
frestað i nokkrar vikur en dómarinn
hefur tekið þá ákvörðun að kalla
megi í vitnastúku fulltrúa Meðferð-
arátaks (TAC) og eyðnismitaða sjúk-
linga. Fulltrúi Pfizer-fyrirtækisins
telur að lyfiaiðnaðurinn geti nú beð-
ið imyndarhnekki í þessu máli en
fólk geti haldið að þeir leggi meiri
áherslu á Viagra en eyðnilyf!
Stefnubreyting liggur í loftinu
Þegar virðist stíflan vera farin að
bresta. Merck hefur boðið tvö af sín-
um eyðnilyfium á verði sem er ögn
hærra en verð Cipla. Boehringer og
Bristol-Myers Squibb fylgdu í kjöl-
farið með enn betri tilboðum.
GlaxoSmithKline stendur enn sem
hundur á roði en framkvæmdastjóri
þess fyrirtækis á íslandi ritaði fyrir
stuttu varnargrein fyrir lyfiarisana
með því að segja m.a. réttilega að
það þurfi meira til en lyfin ein. Það
má búast við því að kúvending verði
í málunum og líklegt að skynsamleg-
ast væri að taka saman höndum um
meðferð sjúklinganna og hindra í
leiðinni að lyf sem ætluð eru þróun-
arlöndum í vanda berist ekki til
Vesturlanda.
I Indókína og Taílandi virðast
„Killing fields" vera viðvarandi. Þeg-
ar svo er komið sögu er augljóst að
neyðarástandi í heilbrigðismálum
verði lýst yfir í mörgum löndum en
þá verða engin „patent“ virt og neyð-
arréttur látinn ráða. Betra er að selja
ódýrt en ekkert.
Jónas Bjarnason
þjóðarinnar, eiganda auðlindarinn-
ar.
Því mætti verja til sameiginlegra
verkefna eins og endurskipulagning-
ar atvinnulífsins þar sem það á við
svo byggðir nái að lifa, jafnvel
blómstra, þó tæknin fækki áfram því
fólki sem þarf til veiða og vinnslu.
Það gengur nefnilega ekki í siðuðu
samfélagi að skilja það fólk eftir eitt
til að takast á við þær atvinnuhátta-
breytingar sem fylgja notkun meiri
tækni sem fyrir þeim verður með
missi jafnvel bæði atvinnu og eigna.
Leikreglur séu réttlátar
og gegnsæjar
Þróun sjávarútvegs stýrði byggða-
þróuninni alla siðustu öld. Fyrst með
því að kalla fólk úr sveitunum til að
taka þátt í uppbyggingunni við
ströndina og svo áfram í gegnum
margvíslega þróun, uppgang og áföll.
Sjávarútvegur og starfsaðstæður
hans eru enn helsti áhrifavaldur
byggðaþróunar víða um land. Þess
vegna er svo mikilvægt að leikreglur
séu gegnsæjar og réttlátar, eins og
tillögur Samfylkingarinnar gera ráð
fyrir.
Svanfríður Jónasdóttir
Ummæli
Fjárfest í þaki yfir fólk
„Sú röksemd heyrist
stundum að lífeyrissjóð-
imir eigi ekki að hugsa
um annað en hæstu
mögulega ávöxtun fiár-
magns. Þvi er til að
svara að húsbréf og
sjóðsfélagalán sem iðu-
lega eru notuð til fiárfestinga í hús-
næði hafa reynst miklu tryggari og
betri fiárfesting en margar aðrar fiár-
festingar lífeyrissjóðanna. Komi lífeyr-
issjóðirnir að samfélagslegu átaki til að
auka framboð á leiguhúsnæði yrði hið
sama upp á teningnum. Það er öryggi í
því að fiárfesta í þaki yfir fólk.“
Ögmundur Jónasson í BSRB-tíöindum.
Stórstígar framfarir
„Sama er hvar borið er niður, á öll-
um sviðum hafa orðið stórstígar fram-
farir á íslandi siðustu 10 ár. Davíð og
samstarfsmenn hans við landstjórnina
á þessum árum geta litið stoltir yfir
þann árangur, sem hefur náðst. Tekist
hefur að styrkja stöðu íslensku þjóðar-
innar inn á við og út á við. Miklu
skiptir að ekki sé slakað á neinum
kröfum þvi að þessu verki lýkur
aldrei. Enn hefur sannast að miklu
ræður hver heldur um stjómvölinn á
stjómar- og þjóðarskútunni.“
Bjöm Bjarnason á heimasíöu sinni.
í síbylju gammandi
„Pólitískir varðhundar komast ítrekað
upp með að koma i veg fyrir aö frétta-
menn sinni störfum sínum, með því að
vera í síbylju gjammandi og volandi um
brot á hlutleysi, finnist þeim gengið of
nærri hagsmunum sínum. Tilkoma Vefs-
ins er að breyta þessu að nokkru, enda
fer þar fram líflegasta umræðan."
Guðmundur Gunnarsson í ræðu
á Ingólfstorgi 1. maí.
Spurt og svaraö
Er innganga í ESB eina leiðin gegn fákeppni og einokun á íslenskum mark
Bjöm Snœbjömsson, form. Verkalýðsfélagsins Einingar. Alhœfingar Gísli S. Einarsson, þingmadur Samfylkingarinnar. Verðtryggingin Eirikur Bergmann Einarsson, talsmadur Evrópusamtakanna. Virkari sam- t
duga ekki Sw vœri frá * keppni kœmist á I /. - J
„Þetta vandamál er svo stórt j ! „Ég tel að við gætum haft „Innganga i ESB er besta 1
í sniðum að alhæfingar um að töluverðan hag af inngöngu í • i leiðin til að tryggja virka sam- llfl', i
það verði alfarið leyst með inn- ESB væri þeim skilyrðum full- keppni á markaði hér heima. m M
i ESB eiga ser
stoð í raunveruleikanum. Hins vegar get ég vel
tekið undir að óeðlilegt er í hve ríkum mæli ein-
staka hlutar markaðarins hafa safnast á fárra
manna hendur. Þá óeðlilegu þróun verður að
skoða nánar.
Ef berjast á gegn þessu þýðir ekkert fyrir ein-
staka verkalýðsfélög eða landssamtök að hefia
sóknina ein, þá þurfa allir aðilar að stilla sam-
an krafta sína - og ég held að það ætti ekki aö
vera mikið mál ef vilji er fyrir hendi.“
gangspunkti. Og þau lúta auðvitað fyrst og síð-
ast að yfirráðum yfir náttúruauðlindum okkar.
En sennilega væri hagur neytenda verulega bet-
ur tryggður nú en hann er utan veru í samband-
inu.
Jafnframt væri staða okkar með evruna mun
betri gagnvart dollaranum og þá vísa ég til þess
að hið séríslenska hagtæki, verðtrygging, væri
hvergi inni í peningamálapólítík þjóðarinnar."
ópska markaði kæmst virkari samkeppni á
Hins vegar geta íslensk stjórnvöld upp á sitt ein
dæmi, án inngöngu í ESB, enn gert heilmargt til
þess að bæta samkeppnisskilyrði á íslandi. Þar
á ég til dæmis við niðurfellingu á ýmsum ofur-
tollum og höftum sem enn eru víða í gildi. Eins
og sakir standa er hins vegar takmarkaður póli-
tískur áhugi fyrir slíku á íslandi og því tek ég
heils hugar undir með Guðmundi Gunnars-
syni.“
Markús Möller,
varaform. Neytendasamtakanna.
Ekki svona
einfalt
„Mikið vildi ég að málið væri
svona einfalt. Hér á landi eru
engar reglur sem koma í veg
fyrir að til dæmis erlendar
verslunarkeðjur eða olíufélög komi inn á ís-
lenskan markað á jafnréttisgrundvelli. Með fiór-
frelsi EES-samningsins erum við komin með
meira og minna fullt verslunarfrelsi gagnvart
Evrópu og raunar mun fleiri löndum.
Vegna þess hve við erum fá á íslandi verðum
við alltaf í klemmu milli þess að hafa nógu öfl-
ug fyrirtæki og nægilega virka samkeppni. Og
það mál mun Evrópusambandið ekki leysa fyrir
okkur."
Cl.■ i/\miinrl■ ■ r ÍSimnarccnn fnrmaTtnr DafiTknoTkarcamhanrlc lclanrlc
hólf hoccn fram í rnohn cinni á Intfnlfcinrtfi í Dnul/!ouíl/ 1
moí
Skoðun
Kleinuhringir og
kjarabarátta
Á dögunum þrömmuðu þrjú
hundruð þungstígir lögreglumenn í
fullum skrúða nokkurn spotta og
sem leið lá að Alþingishúsinu.
Löggugangan mikla þjónaði þeim til-
gangi helstum að mótmæla seina-
gangi í kjaraviöræðum við ríkið en
samningar lögreglumanna hafa ver-
ið lausir í átta mánuði þannig að það
eru fleiri en sjómenn sem stíga öld-
una í kjarabaráttu um þessar mund-
ir. En öfugt við sjóara hafa löggur
ekki verkfallsrétt og eiga því ekki
hægt um vik með að beita þrýstingi
á stjórnvöld til aö rétta hlut sinn,
nema þá með mótmæla- og kröfu-
göngu eins og þeirri sem farin var að
Alþingishúsinu.
Og örugglega hafa ýmsir fornir
bongó- og gæruhippar glott í kamp-
inn yfir mótmælagöngunni og rifiað
upp minningar úr mótmælagöngum
gegn Víet-Nam-stríðinu og al-
heimsauövaldinu fyrir margt löngu,
þegar lögregluyfirvöld töldu mót-
mælendur helstu óvini lýöræðisins
og ógnun við allsherjarreglu. Gömlu
hippamir eru löngu sestir í helgan
stein eða á friðarstóla en nú er það
löggan sem þrammar í kröfugöngu
og allt er á hverfanda hveli.
Sjónvarpslöggur
Lögreglumenn fara fram á 150 þús-
und í lágmarkslaun á mánuði. Þetta
virðist ekki óhóflegt en hafa ber í
huga að taka verður öllum upplýs-
ingum frá hagsmunaaðilum um
kjarakröfur meö fyrirvara þvi oft
hangir meira á spýtu en upp er gef-
ið. Það getur þó reynst þrautin
þyngri fyrir lögregluna að fá stuðn-
ing almennings við þessar að því er
virðast hógværu kaupkröfur því al-
menningur hefur löngum verið
nokkuð tvístígandi í afstöðu sinni til
lögreglunnar.
Og raunar má segja að kannski
njóti lögreglumenn sjaldnar sann-
mælis en flestar aðrar starfsstéttir
landsins. Um það vitna landlægar
glósur og skætingur í garð lögreglu;
hótfyndni á borð viö aö gangandi
lögregluþjónn hafi ekki sést í pláss-
inu frá því síðasti geirfuglinn var
drepinn; sögur af taumlausu víd-
eóglápi og kleinuhringjaáti á löggu-
stöðum og þar fram eftir götum.
Þegar svo lögreglumenn taka
hendur úr skauti til að sinna lög-
bundnum verkefnum í þágu borgar-
anna þá liggja þeir einatt undir
ámæli fyrir mistök í starfi, óþarfa
hörku eða slæleg vinnubrögð og eiga
yfirleitt ekki auðvelt með
að bera hönd fyrir höfuð
sér.
Þessi oft neikvæða af-
staða til íslensku lögregl-
unnar er ekki síst undarleg
fyrir þær sakir að breskar
og amerískar sjónvarps-
löggur njóta óskiptrar að-
dáunar íslensku þjóðarinn-
ar, þrátt fyrir að þar fari yf-
irleitt déskotans ruddar, sí-
berjandi smælingja í yfir-
heyrslum og skjótandi
mann og annan af minnsta
tilefni. Islenskir lögregluþjónar eru
hins vegar yfirleitt friðsamir og val-
inkunnir sómamenn. Um það getur
yfirritaður vitnað sem bæði hefur
kynnst lögreglumönnum í starfi
blaðamanns og einnig eftir að hafa
lent í klónum á þeim sem unglingur
fyrir óspektir á almannafæri eða
annan dáraskap. I báðum tilfellum
hafa löggumenn víða um land reynst
einkar viðkynningargóðir.
En því miður skipa innfæddir lög-
reglumenn ekki sama sess í hjarta
íslensku þjóðarinnar og erlendir og
uppdiktaðir sjónvarpskollegar
þeirra. Og því er óvíst að málstaður
lögreglunnar og kjarakröfur njóti
skilnings meðal almennings.
Lengd og greind
Eitt ættu menn þó að hafa í huga.
Líkast til hefur starfsumhverfi lög-
reglunnar breyst meira á síðustu ár-
artugum en flestra annarra stétta.
Fyrir þrjátíu árum eða svo
gátu menn leyft sér með
rökum að tala um einstaka
lögreglumenn sem „há-
vaxna hálfvita" þegar lengd-
armælingar réöu meiru um
ráðningu lögreglumanna en
greindarmælingar og lögga
með stúdentspróf var sjald-
séður hvítur hrafn. Fyrir
þrjátiu árum eða svo lenti
lögregluþjónn yfirleitt ekki
í yfirgripsmeira hættuá-
standi en þegar hann var að
fylgjast með mótmælagöngu
róttæklinga og vitað var að Birna
Þórðar var i göngunni á klossunum
sínum.
Nú er gnótt vel menntaðra og
þjálfaðra fagmanna í sveitum lög-
reglunnar og af öllum stærðum og
gerðum, enda tommustokkurinn
ekki lengur eini mælikvarðinn á
hæfni manna. Og áhættan hefur
einnig aukist gífurlega. Glæpamenn,
einkum í höfuðborginni, ganga um
með alvæpni og hnífstungur, bar-
smíðar með hornaboltakylfum og
jafnvel skotárásir eru að verða dag-
legt brauð. Lögreglumenn eru í sí-
auknum mæli í eldlínunni, eins og
raunar erlendir sjónvarpskollegar
þeirra sem áður var vikið að.
En auðvitað verða einhverjir að
fást við kylfu-, hnífa- og byssumenn
þjóðarinnar. Og kannski er allt í lagi
að borga þeim sem til þess eru fúsir
150.000 kall, eða jafnvel meira á mán-
uði, fyrir viðvikið.
Löggugangan mikla þjónaði þeim tilgangi helstum að
mótmœla seinagangi í kjaraviðrœðum við ríkið en samn-
ingar lögreglumanna hafa verið lausir í átta mánuði.