Dagblaðið Vísir - DV - 22.06.2001, Blaðsíða 15

14
FÖSTUDAGUR 22. JÚNÍ 2001
FÖSTUDAGUR 22. JÚNÍ 2001
19
Útgáfufélag: Útgáfufélagiö DV ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aöstoöarritstjórar: Jónas Haraldsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson
Fréttastjóri: Birgir Guömundsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Fréttaþjónusta á Netinu: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyri: Strandgata 31, sfmi: 460 6100, fax: 460 6171
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiölun hf.
Plötugerð: ísafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuöi 2050 kr. m. vsk. Lausasöluverö 190 kr. m. vsk., Helgarblað 280 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aösent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fýrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Höfuðið af skömminni
Bandarísk yfirvöld hafa bitið höfuðið af skömm sinni í
mannréttindamálum. Þetta gerðu þau með sjaldgæflega
lágkúrulegum hætti um síðustu helgi, þegar Rick Perry,
ríkisstjóri i Texas, beitti neitunarvaldi sinu gegn frum-
varpi sem þingið í Texas hafði samþykkt og bannar aftök-
ur manna sem dómarar telja þroskahefta. Efinn er ekki
annað eðli þessa nýja rikisstjóra í Texas, heldur vissan
um að dauðinn sé á valdi ráðamanna og vitið skipti þar
engu máli.
Rick Perry tekur að þessu leyti við keflinu þar sem
George W. Bush skildi það eftir. Sá síðarnefndi var alla
sína ríkisstjóratið eindreginn fylgismaður dauðarefsinga
og setti reyndar Bandaríkjamet í þeim efnum sem margir
héldu að erfitt væri að slá. Nýjustu yfirlýsingar Ricks
Perrys benda til þess að met Bush standi ekki lengur.
Þroskaheftir eru þar engin fyrirstaða. Ríkisstjórinn segir
að þroskaheftir verði látnir standa reikningsskap gerða
sinna eins og hverjir aðrir menn.
Sjaldan hefur maður orðið jafn lítill af orðum sínum og
Rick Perry í upphafi þessarar viku þegar hann neitaði
frumvarpi Texasþings. Orð hans eru ekki einasta ósigur
réttlætis. Þau eru vanvirða við mannlega hugsun, samúð
og mannúð. Þau lýsa forhertum huga manns sem trúir því
staðfastlega að ríkið sé hafið yfir allan vafa og geti drepið
hvern sem er, ef því hentar. Fjölmörgum stuðningsmönn-
um dauðarefsingar í Vesturheimi var brugðið við þessi
orð. Þau stungu hugann.
Rick Perry heldur því fram að lögin í landi sínu meini
dómurum að dæma þroskaheft fólk til dauða. Lögin haldi
þannig hlífiskildi yfir þeim sem minna megi sín. Þar með
sé engin ástæða til að hefta kviðdóm og taka af honum
þau ráð sem hann hefur til að sakfella menn. Ríkisstjór-
inn bendir á að kviðdómur verði hér eftir sem hingað til
að geta metið ástand manna og aðstæður. Hann verði að
geta ráðið í huga þess ákærða án þess að ríkið leggi þar
línur með téðu frumvarpi.
Þetta er rangt. Lög í Bandaríkjunum hafa ekki komið í
veg fyrir að þroskaheftir menn hafi verið dæmdir til
dauða. Fyrir aðeins hálfum mánuði ógilti Hæstiréttur
landsins dauðadóm yfir þroskaheftum manni. Hann taldi
kviðdóm ekki hafa átt þess kost að kynna sér andlegt
ástand hans. Þar við bætist sú staðreynd sem Perry sjálf-
ur á að vita að dómarar í riki hans hafa á síðustu árum
sent í dauðann ekki færri en sex fanga með greindarvísi-
tölu undir 70. Sér er nú hver þroski manna.
Mannréttindasamtök í Bandaríkjunum segja að ekki
færri en 35 þroskaheftir menn hafi verið líflátnir í Banda-
ríkjunum á síðustu 16 árum. Meirihluti Bandarilíjanna, 38
ríki, leyfa dauðarefsingar, hvaðan sem það léyfi er nú
fengið. Fimmtán þessara ríkja banna aftökur þroska-
heftra. Eftir stendur vel á annan tug ríkja í þessu landi
sem telur sig hafa heimild til að senda þroskaheft fólk í
dauðann. Og án nokkurs vafa, án þess að nokkur efi læð-
ist að mönnum. Það er ómannleg vissa.
Mannréttindi eru fótumtroðin víða um heim. Bandarík-
in eiga þar ekki skildar mestu skammirnar. Stjórnvöld í
Kína, írak og víða í einræðisríkjum Afríku hafa engan
skilning á mannslífum. Þar herðast menn við gagnrýni.
Bandaríkin eiga hins vegar að taka mark á gagnrýni
mannréttindahópa. Þau eiga að hafa til þess lýðræðisleg-
an þroska. Þau eru ekki heft að því leyti. Ríkisstjórar eins
og Rick Perry eiga að sveigja af villu síns vegar og viður-
kenna að dauðarefsing er glæpur.
Sigmundur Ernir
DV
íslenskan er okkar mál
„Myndauðgi móðurmálsins verðum við að
viðhalda sem allra best og einn þáttur þess
er að beita orðtökum og málsháttum tung-
unnar og þá auðvitað rétt. Þar er sannar-
lega um auðugan garð að gresja sem hlúa
þarf að hvar sem til þess eru tækifœri. “
- Á ráðstefnu um tungutœkni.
halda sem flestum þeirra
réttum, þó ekki væri nema
til að auðga tungutak okkar
og gefa því fleiri blæbrigði.
Viðhöldum myndauðgi
móðurmálsins
Og boðorð foreldra minna
og eflaust svo margra ann-
arra eru enn í fullu gildi og
því ættu menn að forðast
orðtakanotkun þar sem
meining og uppruni er ekki á
hreinu. Sannast sagna gæti
svo farið, ef svo heldur fram
sem horfir, að menn afbaki
svo og rangtúlki orðtök al-
mennt, að það „skjóti mönn-
um skelk 1 tá“ svo vitnað sé
til eins gullkornsins sem
heyrðist oftlega fyrir
skömmu.
Myndauðgi móðurmálsins
verðum við að viðhalda sem
allra best og einn þáttur þess
í hinu fjölþjóðlega um-
hverfl nútímans er sannar-
lega að mörgu að hyggja
fyrir þá sem bera heill móð-
urmálsins fyrir brjósti og
blessunarlega eru þeir
margir. Vissulega hafa oft
steðjað ýmsar hættur að
tungunni og hún staðið það
af sér, enda frjó og auðug og
einkar myndrík um leið.
Orðtök ýmis með ljósan
og oft lifandi uppruna eru
eitt af einkennum hennar
og þar verðum við öll að vera vel á
verði. Notkun þessara sígildu orð-
taka er alltof oft andhverf réttri
meiningu eða þá afbökuð á hinn
herfilegasta hátt. Um þetta má nefna
ærið mörg dæmi og skal hér aðeins á
örfáum tæpt.
„Ekki á vísuna róiö“
í nýlegu blaðaviðtali sagði um
mann að hann hefði ekki verið „for-
fallaður" veiðimaður þar sem auðvit-
að átti að standa forfallinn, enda
merking býsna ólík. í sjónvarpi var
batnandi horfum í gengi hlutabréfa
lýst svo að „nú væru blikur á lofti“.
Allir kannast við „vonar-peninga"
ýmissa íþróttafréttamanna
þegar þeir eru að tala um
einhverja þá íþróttamenn
sem miklar vonir eru við
bundnar, en orðið þýðir
einmitt hið gagnstæða, þ.e.
einhvern sem lítils er að
vænta af eða getur brugðið
til beggja vona um.
Einu sinni var íþrótta-
frömuður spurður um
sigurlíkur liðs síns, og í
stað þess að segja að þar
væri ekki á vísan að róa,
sagði hann „að ekki væri á vísuna
róið“, en ekki fylgdi nein vísa í kjöl-
farið.
Snuðran er afar oft snuðruð uppi
þegar talað er um að snurða hlaupi á
þráðinn, sem vísar til spunakvenn-
anna áður, sem þeyttu rokk sinn og
fengu stundum haröan lítinn sam-
snúning á snúnum þræðinum, svo
vitnað sé til þess vísa manns Árna
heitins Böðvarssonar. Rokkarnir eru
að vísu þagnaðir, en enn getur hlaup-
ið snurða á þráðinn svo víða í óeig-
inlegri merkingu og snurðunni skal
þvi réttilega til haga haldið.
Því meiri ástæða...
Á samkomu einni var
vinningshafa í happdrætti
fagnað af stjómanda svo að
„gott væri að geta launað
honum lambið gráa“ en sá
hafði lagt samkomunni gott
liö. Auðvitað var að þessu
brosað þar sem orðtakið
þýðir að hefna sin á ein-
hverjum og ekki var það
meining stjórnandans.
Nýlega sá ég ágætan pistil
í Morgunblaðinu um að
kveðja sér hljóðs á mann-
fundum en alltof algengt er
að þar séu menn að „kveða“
sér hljóðs án allrar kveðandi
þó. Það er m.a.s. svo að ég
hefi heyrt þokkalega skýra
fundarstjóra segja í lok
funda: „Þá hafa ekki fleiri
kveðið sér hljóðs".
Þegar ég var að alast upp
austur á Reyðarfirði þótti
það hrein goðgá ef orðtök
eða málshættir voru vitlaust
með famir og eitt brýnasta
boðorð foreldra minna það að nota
aldrei orðtak nema vera alveg viss
um merkingu þess og hversu rétt
væri með farið. Auðvitað vitum við
að mörg þessara orðtaka vísa til fyrri
hátta í lífi fólks á öldum áður, hátta
sem nú eru óþekktir eða nær óþekkt-
ir en því meiri ástæða er til að við-
er að beita orðtökum og máls-
háttum tungunnar og þá auð-
vitað rétt. Þar er sannarlega um auð-
ugan garð að gresja, sem hlúa þarf að
hvar sem til þess eru tækifæri.
Helgi Seljan
Helgi Seljjan
fyrrv. alþingismaöur
Hrollvek j a
Nýjustu skýrslu Hafrannsókna-
stofnunar, Ástand nytjastofna á ís-
landsmiðum, má að nokkru líkja við
hrollvekju, því þrátt fyrir áratuga-
starf við stjóm fiskveiða með háleit
markmið í huga hefur árangurinn
ekki oröið meiri en raun ber vitni.
Hin háleitu markmið hafa verið að
stuðla að vexti og viðgangi fiski-
stofna, efla atvinnu og búsæld hinna
dreifðu byggða landsins ásamt því að
stuðla að hagkvæmni veiða og
vinnslu, sátt og samlyndi um kerfið
sjálft þannig að sem flestir geti vel
við unað.
Vafi á drápsmagni
Þótt þessi meginmarkið séu vart á
einum stað orðuð svona hefir þeim þó
verið haldið á lofti og áhersla á þau
lögð á ýmsum vettvangi. Ástæða er þó
að taka fram að tekist hefir allvel að
stjórna sókn í uppsjávarfiska eins og
sild og loðnu og stuðla að viðgangi
þeirra þótt of seint hafi verið í rassinn
gripið þegar í hlut átti íslenska vor-
„Úr þvísem komið var er íhugandi hvort ekki hefði verið
gáfulegast fyrir eina ríkustu þjóð heims að sætta sig við
tímabundnar þrengingar þar sem ekki verður hjá því
komist síðar meir að þrengja aflaregluna að kjörsókn ..."
Kjallari
gotssildin þvi eitthvað lítið
hefir til hennar spurst und-
anfarna áratugi. Blessuð sé
minning hennar.
Eins og nafnið bendir til
hrygndi hún á vorin, safnaði
búkfitu yfir sumarið og var
því í allan stað vænni átfisk-
ur en sumargotsíldin. Nú
hafa þær fréttir borist að höf-
undur stofnmælinga, og sem
nú er látinn, hafi dregið í efa
að vit væri að stjóma fisk-
veiðum með aflamarkskerfi,
nema einstaka afmörkuðum
stofnum. Reynsla okkar virðist einnig
vera sú sem endurspeglast í góðu
ástandi uppsjávarfiska en lélegu
ástandi botnfiska.
Vissulega þættu það undur og stór-
merki ef við hefðum verið á villigötum
að þessu leyti alla tíð síðan atlamarks-
kerfið var tekið upp. En á því eru þeir
meinbugir sem menn hafa ekki fýlli-
lega áttað sig á hverjir eru, hvort í
raun sé drepið svo miklu meira en á
land kemur vegna þess að skip gæti
verið búið með kvóta einnar tegundar
en ætti eftir kvóta annarra og yrði því
að henda kvótalausu tegundinni fyrir
borð þar sem ekki borgaði sig að koma
með hana að landi vegna þess hversu
leiguverð kvótans væri hátt jafnvel
þótt kvóti þeirrar tegundar fengist tek-
inn á leigu.
Umfram kjörsókn
Þvi hefir einnig verið haldið fram
að vegna þess hversu hátt leiguverð
er sé eingöngu besti fiskurinn hirtur
en annað fari fyrir borð. Ýmis fleiri
atriði hafa verið nefnd sem bera vott
um sóun kerfisins. Höfundur tekur
Kristjón
Kolbeins
viöskiptafræöingur
ekki afstöðu til þess hvort
þessar sögusagnir séu á rök-
um reistar, séu rógur einn,
illmælgi sprottin af öfund
og afbrýðisemi, eða eigi sér
stoð í raun. Þannig skýri
það að einhverju leyti
hvernig nú er komið fyrir
stofnum helstu nytjafiska
ásamt því að lengst af hafa
aflaheimildir verið langt
umfram ráðgjöf og þannig
verið gengið á höfuðstólinn
í stað þess að njóta hluta
vaxtanna og stuðla þannig
að viðreisn stofanna.
Ýmsum hefir brugðið þegar til-
kynnt var að nú hefði komið í ljós að
veiðistofn þorsks hefði skroppið sam-
an um 400 þúsund tonn frá fyrra
mati. í stað þess að stofninn yxi og
þar með aflaheimildir blasir nú við
samdráttur þorskafla þótt minni en
fjórðungs aflareglan hefði gefið til
kynna. Hefði henni verið haldið til
streitu ættu heimildir að minnka um
sjötíu þúsund tonn á milli fiskveiði-
ára. Þess í stað er aflareglan rýmkuð,
var þó yfrin fyrir, töluvert umfram
kjörsókn.
Úr því sem komið var er íhugandi
hvort ekki hefði verið gáfulegast fyr-
ir eina rikustu þjóð heims að sætta
sig við tímabundnar þrengingar þar
sem ekki verður hjá því komist síðar
meir að þr'engja aflaregluna að kjör-
sókn, því sé tekið tillit til þyngdar-
aukningar smáfisks á milli ára er fátt
arðsamara en að minnka sókn í
yngstu árgangana, þrátt fyrir náttúr-
leg afföll og það óábyrga hjal að
geymdur fiskur í sjó sé gleymdur.
Kristjón Kolbeins
Ummæii
Reykjavík á aö þora
„Reykjavíkurborg
á að þora að gera til-
raunir eins og þá
sem Hafnfirðingar
eru nú að gera. Það
er mikilvægt að fjöl-
breytni sé í skóla-
starfi. Sveitarfélög,
sem bera ábyrgð á því að nemendur
njóti skólagöngu eins og lög kveða á
um, eiga að skapa skilyrði fyrir fjöl-
breytni, m.a. með því að leyfa mis-
munandi rekstrarformum skóla að
njóta sín. Það á ekki að skipta máli
hver rekur skólana svo framarlega
sem rekstraraðilar uppfylla þær
kröfur sem gerðar eru. Greiðslur til
skóla eiga að byggjast í meginatrið-
um á nemendaíjölda og það á ekki
að mismuna eins og nú er gert af
hálfu R-listans í Reykjavík, þar sem
nemendur í einkaskólum eru lægra
metnir.“
Inga Jóna Þórðardóttir borgarfulltrúi
á Frelsi.is.
Gamlar tuggur
„Það kemur ekki á
óvart að Snorri G.
Bergsson, sjálfskipað-
ur talsmaður Israels-
stjórnar hér á landi,
skuli gera athuga-
semdir við skrif mín
um hið hörmulega
ástand í Palestínu. Þegar að upp-
hrópunum sleppir er þó fátt í at-
hugasemdum Snorra sem vert er að
staldra við enda beitir hann ódýrum
útúrsnúningum, almennum yfir-
hylmingum og gömlum áróðurstugg-
um að hætti þeirra sem hafa veikan
málstað að verja.“
Eiríkur Bergmann Einarsson
á Kreml.is.
Er almenningur meðvitaðnr um þcer miklu verðhœkkanir sem

Spurt og svarað
Þórólfur Ámason
forstjóri TALS
Símgjöld hafa
lœkkað
„Maður hrekkur við því að
t.d. hafa símgjöld ekkert hækk-
að, heldur lækkað stöðugt.
Þetta kemur mér mjög á óvart. Skýringa á þessu
er að hluta til hægt að leita til gengisbreytinga,
sem hafa virkað hvetjandi.
En forsendur hljóta að vera fleiri því gengis-
breytingar eiga ekki alla þessa miklu hækkun.
Ég hefði getað trúað að hækkunin væri 10 til
12%, alls ekki meira.
Ég óttast að almenningur hafi alls ekki gert
sér grein fyrir þessum miklu hækkunum, þótt
fólk hafi orðið vart hækkana við kassana í stór-
mörkuðunum að undanfórnu."
Valgerður Bjamadóttir
framkvstýra Jafnréttisstofu
Svakaleg
einkaneysla
„í fyrsta lagi geri ég mér enga
grein fyrir því hvort almenningur er
almennt meðvitaður um þessar
miklu hækkanir. Mér bregður nokk-
uð við þessar tölur sem eru þó ekki langt fyrir ofan þær
sem ég hafði gert mér í hugarlund. Mér hefði ekki kom-
ið á óvart aö hækkunin væri 10 til 15%. Áður gat mað-
ur skroppið í búð og verslað fyrir 3 til 5 þúsund krón-
ur en það er liðin tíð. Það hefur verið dálítið „klikkuð"
þensla í þjóðfélaginu. Almenn neysla hefur að undan-
fórnu verið alveg svakalega mikil og mér finnst gott ef
úr henni dregur eitthvað og fólk fer aö hugsa. En það
á því miður aðeins við um hluta þjóðarinnar, margir
eru með laun sem vart duga fyrir nauðsynjum."
Ari Teitsson
formaöur Bœndasamtaka tsl.
Mjög alvarlegt
mál
„Almenningur hefur fundið
fyrir verðhækkunum en það er
alveg óskaplegt að hún skuli
vera svona mikil, ég hafði alls ekki gert mér
grein fyrir því að þetta væri svona svart. Þetta
er mjög alvarlegt mál. Ef það eru einhverjar ís-
lenskar landbúnaðarvörur í könnuninni get ég
fullyrt að verðhækkun á þeim hefur ekki skilað
sér til íslenskra bænda á síðustu fimm mánuð-
um. Þetta er sérstakt rannsóknarefni fyrir þau
stjórnvöld sem fara með málefni neytenda og
einnig fyrir launþegahreyfinguna. Mér sýnist
það augljóst að kjarasamningar geta verið í upp-
námi.“
Kristján Haraldsson
framkvstj. Orkubús Vestfjarða
Kryfja þarf
málið
„Það tel ég alls ekki. Ég vissi
að það hefðu orðið einhverjar
hækkanir en ég hafði ímyndað
mér að þær væru innan við 10%. Það hefði ekki
komið mér á óvart en það segir mér að það eru
einhverjir að hagnast á þeim breytingum sem eru
nú á verðbólgu og gengi. Ég sé ekki hvað það er
sem hefur valdið þessum hækkunum því innlend-
ur kostnaður hefur ekki hækkað svona mikið. Ég
vona að málið verði krufið til mergjar, fólkið í
landinu á fullan rétt á því. Raforkuverð Orku-
sjóðsins hefur ekki hækkað óralengi en Lands-
virkjun hefur boðað 4,9% hækkun 1. júlí og við
þurfum ekki að hækka umfram það.“
Samkvæmt könnun DV hefur verö matarkörfu hækkaö um 17 til 25% á síöustu 5 mánuöum.
Skoðun
Allir njóti Kjaradóms
„Af hverju borðar fólkið
ekki kökur heldur en að
deyja úr hungri." Þessi til-
vitnun er flökkusögn og er
höfð eftir mörgum drottn-
ingum einvaldsríkja Evr-
ópu. Á íslandi voru kökur
óþekktar á þeim tímum þeg-
ar hungur svarf stundum
að og þá var haft eftir
drottningum landsins að
það væri óþarfi að svelta
þegar hægt væri að borða
brauð og smjör. I höllum
drottninga voru ávallt næg-
ar matarbirgðir og því þótti þeim
óhugsandi að ekki væri hægt að
grípa til kökubirgða þegar ekki var
til brauð, fiskur eða kjöt handa al-
múganum að éta.
í ræðu sinni á þjóðhátiðardaginn
minnti Davíð Oddsson forsætisráð-
herra nokkuð á frægar tilvitnanir
um drottningar sem aldrei skildu
hvers vegna þegnar þeirra kusu held-
ur að deyja úr hungri en að éta kök-
ur. Hann kvartaði sáran yfir því að
launafólk gripi til verkfalla til að
freista þess að bæta kjör sín. Það tel-
ur hann mikla þjóðarógæfu. Jafn-
framt lætur ráðherrann að því liggja
að þeir sem leggja í verkfóll tapi
mestu sjálfir á þeim tiltektum. - Dav-
íð gæti alveg eins hafa sagt: Af
hverju lætur fólkið ekki heldur
Kjaradóm ákveða launakjör sín en að
fara í verkfóll sem það tapar svo á?
Ráðherra, þingmenn og gjörvallur
kjaraaðall embættismannakerfisins
þarf aldrei að hafa minnstu áhyggj-
ur af afkomu sinni. Kjaradómur
gengur óhikað í sjóði allra lands-
manna og hækkar kaup og bætir
kjör allra sinna háttsettu umbjóð-
enda og gengur ávallt á undan með
því fordæmi að hækka laun Davíðs
og allra hinna og forseti íslands skal
fá mest allra af því hann gegnir tign-
asta embættinu.
Heimsmetið
í hvert sinn sem Kjaradómur kveð-
ur upp sina úrskurði fylgir nóta með,
þar sem sannað er að háaðall launa-
kerfisins hafi dregist aftur úr. Eru þá
launin hækkuð og bætt um betur þar
til óútskýrðum jöfnuði er náð. For-
sætisráðherra hefur aldrei unnið á
svokölluðum frjálsum vinnumark-
aði. ígripavinna með fram námi er
ekki talin með. Hann hefur ekki
þurft að ólmast neins staðar og kljást
við vinnuveitendur um kaup sín og
kjör. Forstjóri sjúkrasamlags, borg-
arstjóri og forsætisráðherra fá sín
digru umslög á álíka sjálfgefmn hátt
og drottningarnar kökurnar úr eld-
húsum halla sinna, hvað sem líður
matarskorti utan veggja.
Ef íslendingar eiga
heimsmet í verkfollum sið-
ustu árin, eins og fram kom
i hátíðarræðunni, ætti for-
sætisráðherra að líta sér
nær og hyggja að hver hef-
ur verið mótpartur verk-
fallsmanna. Þeir hafa með
einni undantekningu verið
opinberir starfsmenn. Það
er hið opinbera sem neitar
að semja við starfsfólk sitt
fyrr en það beitir eina
vopninu sem það ræður yfir
til að knýja á um skárri
kjör. Þegar kennarar og aðrir fara í
verkföll er það ekkert síður sök
valdahafanna að neyða þá til að-
gerða en samtaka launafólksins.
Það er dregið að semja mánuðum
og árum saman eftir að samningar
ganga úr gildi og lítið mark tekið á
verkfallsboðunum fyrr en allt er
komið í óefni. Að kenna svo launþeg-
um á kaupi hjá þvi opinbera einhliða
um verköllin og skaðsemi þeirra er
annað hvort ósvífni eða dæmafá ein-
sýni, sem oft hrjáir einvalda. En
kannski er þetta bara fyndni, sem
flesta skortir húmor til að skilja
fremur en hvað holugröfturinn á
Austurvelli á að merkja.
Ný þjóðarsátt
Hitt er svo annað að það hefur
margsýnt sig að verkföll borga sig,
eins og framhaldsskólakennarar
sönnuðu í vetur sem leið. Þeir náðu
umtalsverðum kjarabótum, sem tæp-
ast hefðu fengist með öðrum hætti.
Um sjómannaverkfallið gildir öðru
máli, enda stöðvaði einveldið það að
sínum hætti.
En þar sem forsætisráðherra er
eins mikið á móti verkfóllum og raun
ber vitni og telur þau alvarleg þjóðar-
mein gæti hann vel útfært sín eigin
kjaramál á launþega almennt. Það er
að láta Kjaradóm sjá um laun og lifs-
kjör í landinu. Þeir sem þar sitja fylgj-
ast gjörla með hverjir eru að dragast
aftur úr og eru þá ekki svifaseinir að
bæta úr, eins og dæmin sanna.
Það er í raun réttlætiskrafa að öll
þjóðin fái að njóta sömu aðstöðu og
ráðherrar, þingmenn og háembættis-
menn og fái sína kjaradóma. Þá
munu allir hafa nóg af kökum að
borða og kjaradeilur og verkföll
hætta að skaða þjóðarhag.
„En þar sem forsœtisráðherra er eins mikið á móti
verkföllum og raun ber vitni og telur þau alvarleg
þjóðarmein gœti hann vel útfœrt sín eigin kjaramál
á launþega almennt. Það er að láta Kjaradóm
sjá um laun og lífskjör í landinu. “
- Forsœtisráðherra á Austurvelli 17. þ.m.