Dagblaðið Vísir - DV - 16.08.2001, Blaðsíða 15

14
FIMMTUDAGUR 16. ÁGÚST 2001
FIMMTUDAGUR 16. ÁGÚST 2001
19
Útgáfufélag: Útgáfufélagiö DV ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Framkvæmdastjóri: Hjalti Jónsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aöstoöarritstjórar: Jónas Haraldsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson
Fréttastjóri: Birgir Guömundsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiösla, áskrift:
Þverholti 11, 105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.netheimar.is/dv/
Fréttaþjónusta á Netinu: http://www.visir.is
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Strandgata 31, sími: 460 6100, fax: 460 6171
Setning og umbrot: Útgáfufélagiö DV ehf.
Plötugerð: ísafoidarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuöi 2050 kr. m. vsk. Lausasöluverð 190 kr. m. vsk., Helgarbiaö 280 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aösent efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viömælendum fyrir viðtöl viö þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Grceðgi, siðferði og vextir
Þorkell Sigurlaugsson, framkvæmdastjóri hjá Eim-
skip, skrifar merkilega grein í Viðskiptablaöið í þess-
ari viku um nýja hagkerfið og siðferði. Þar bendir
hann á að þegar nýja hagkerfið með dot-com-sprotafyr-
irtækjunum var upp á sitt besta hafi hluthafar komist
upp með að þurfa ekki að standa við sín hlutafjárlof-
orð vegna sífelldra hækkana á hlutabréfamarkaði. En
þessi timi er liðinn og margir fjárfestar vakna upp við
vondan draum þegar ætlast er til þess að þeir borgi
þegar gengi hlutabréfa hefur fallið um tugi prósenta.
Þorkell kemst að því að nýja hagkerfið sé ekki loft-
bóla heldur eðlileg og nauðsynleg þróun en hann bend-
ir hins vegar á slæma fylgifiska: „Það sem hefur því
miður einkennt hið nýja hagkerfi er vaxandi agaleysi,
siðleysi og jafnvel siðblinda og græðgi. Margir hafa
efnast vel á undanförnum árum og það hefur aukið
pressuna hjá öðrum að ná sama árangri með einhverj-
um hætti. Hvert málið hefur komið upp þar sem um
vafasama hluti er að ræða, allt frá vanrækslu í upplýs-
ingamiðlun í þjófnað á peningum.“
Hér er kveðið fast að orði en það er ekki að tilefnis-
lausu. Því miður hefur skilningur margra í viðskipta-
lífinu minnkað á þeirri einföldu staðreynd að heiðar-
leiki í viðskiptum er, þegar til lengri tíma er litið, ein
helsta og verðmætasta eign sem nokkur einstaklingur
eða fyrirtæki getur eignast. Þá eign ættu menn að
verja með sama hætti og önnur verðmæti.
Verðhrun á hlutabréfamörkuðum hér á landi og víð-
ast annars staðar er á margan hátt góð áminning til
þeirra sem gengið hafa rösklega um gleðinnar dyr og
látið glepjast af stundarbrjálæði - voninni um
skyndigróða fyrir ekki neitt. Margir eiga um sárt að
binda enda reist sér skýjaborgir sem nú eru rústir ein-
ar - þeir eiga ekkert annað en skuldir og litlar eða
verðlausar eignir. Þannig hefur skynsemin náð yfir-
höndinni og „The Greater Fool Theory“ hefur beðið
skipbrot - síðasti vitleysingurinn hefur fæðst.
Græðgi er í sjálfu sér manninum eðlislæg og einn af
nauðsynlegum drifkröfum efnahagslegra framfara. En
á síðustu árum liðinnar aldar varð græðgin stjórnlaus.
En samhliða því sem niðursveifla síðustu missera hef-
ur komið böndum á gróðafíknina hafa margir því mið-
ur misst kjarkinn og eru hættir að sjá tækifærin sem
eru alls staðar. Með sama hætti og stjórnlaus græðgi
var slæmur fylgifiskur nýja hagkerfisins hefur tauga-
veiklun og uppdráttarsýki orðið til þess að hrun hluta-
bréfamarkaða er langt umfram það sem efnahagslegar
forsendur segja til um.
Við aðstæður taugaveiklunar og minnkandi sjálfs-
trausts þurfa menn oft á tíðum „spark í rassinn“ og
besta sparkið hér á landi getur Seðlabanki íslands
veitt með því að lækka vexti. Bankinn hefur lengi þrá-
ast við að lækka vexti sem eru og hafa verið allt of
háir. Ekkert fyrirtæki eða heimili stendur til lengdar
undir þeim þeim háu vöxtum sem haldið er uppi með
handafli.
Ríkisstjórnin gæti síðan fylgt fordæmi bankans og
lækkað opinber gjöld á fyrirtæki og einstaklinga;
afnumið stimpilgjöld, lækkað tekjutengingar og lækk-
að tekjuskatta.
Óli Björn Kárason
I>V
Skoðun
Kviðrista við Kárahnjúka?
„Stjórnmálamenn sem settu af stað stóriðjuáformin risavöxnu á Austurlandi
haustið 1997 geta sjálfum sér um kennt hvernig komið er. Hugmyndunum
skyldi þröngvað fram með illu eða góðu. “
Afar fróðlegt er að fylgj-
ast með viðbrögðum tals-
manna ríkisstjórnar og
Landsvirkjunar við úr-
skurði Skipulagsstofnun-
ar um Kárahnjúkavirkj-
un. í stað þess að líta i eig-
in barm og reyna að átta
sig á vel rökstuddri niöur-
stöðu Skipulagsstofnunar
er strax farið að hreyta
ónotum í stofnunina og
reynt að gera hana tor-
tryggilega. Hvergi annars
staðar í Evrópu gæti það
gerst að forsætisráðherra landsins
gangi fram fyrir skjöldu til að reyna
aö ómerkja ríkisstofnun, sem Al-
þingi hefur faliö með lögum að meta
umhverfisáhrif framkvæmda. Það er
sök sér að minni spámenn æmti og
tali um „pólitískan úrskurð" af því
hann fellur þeim ekki í vil.
Til hvers er umhverfismat?
Lög um mat á umhverfisáhrifum
hafa verið í gildi frá árinu 1994 og af
þeim er komin veruleg reynsla. Þau
voru sett að alþjóðlegri fyrirmynd til
aö koma í veg fyrir óhæfilega um-
hverfisröskun og setja deilur og
álitaefni í skýran farveg.
Gildur þáttur í matsferlinu er
þátttaka almennings og opin
stjórnsýsla þannig að komið
verði í veg fyrir óafturkræft
tjón og umhverfisslys. Lög
um upplýsingaskyldu stjórn-
valda sett um svipað leyti
lutu að sama markmiði.
Reynslan af framkvæmd
laganna að því er Skipulags-
stofnun varðar rennir ekki
stoðum undir þær upphrópan-
ir sem nú heyrast frá valds-
mönnum. Auðvitað hafa úr-
skurðir stofnunarinnar verið um-
deildir og stundum verið kærðir til
ráðherra, en ásakanir um óvönduð
vinnubrögð eða þjónkun við verndar-
sjónarmið umfram það sem lög bjóða
fá ekki staðist hlutlæga athugun.
Geta sjálfum sér um kennt
Stjórnmálamenn sem settu af stað
stóriðjuáformin risavöxnu á Austur-
landi haustið 1997 geta sjálfum sér
um kennt hvemig komið er. Hug-
myndunum skyldi þröngvað fram
með illu eða góðu. Allt var sett á ann-
an endann til að koma í veg fyrir að
Fljótsdalsvirkjun færi í lögformlegt
mat. Búið var til sýndarfyrirtæki
nokkurra sveitarstjórnarmanna til
að leggja fram matsskýrslu haustið
1999 um 480 þúsund tonna álverk-
smiðju. Þessi málatilbúnaður hrundi
í febrúar árið 2000. Þá voru ný lög
um mat á umhverfisáhrifum í burð-
arliðnum.
I stað þess að bíða reglugerðar á
grundvelli nýrra laga var rubbað
saman matsáætlunum og þeim snið-
inn þröngur tímarammi. Margir vör-
uðu við þessum vinnubrögðum en
ekkert var á það hlustað. Engir sem
höföu fyrir að kynna sér matsskýrslu
Landsvirkjunar þurfa að undrast þá
traustu og eindregnu niðurstöðu sem
nú liggur fyrir af hálfu Skipulags-
stofnunar.
Krafa um kviðristu
Þeir sem nú gera kröfu til stjómar
Landsvirkjunar um að hún kæri
þennan úrskurð til umhverfisráð-
herra virðast lítið hafa sett sig inn í
málavexti. Ráðherra getur ekki snúið
við þeirri skýru efnislegu niðurstöðu
sem nú liggur fyrir. Það vald sem ráð-
herra er fengið að lögum til að úr-
skurða um kærur felur ekki í sér rétt
til pólitískra geðþóttaákvarðana og er
takmarkað af ákvæðum laga.
Þeir sem ætlast til að umhverfis-
ráðherra gangi gegn skýrum úr-
skurði Skipulagsstofnunar og snúi
honum við eru að kalla eftir
kviðristu sem þó myndi ekki duga til
að blása lífi í andvana stóriðjuáform.
Hjörleifur Guttormsson
Uppbyggingin í strand?
Kárahnjúkavirkjun og Reyðarál
boða nýja öld í bjargræði lands-
manna. Islendingar ætla sér að eiga
stórhlut og jafnvel meirihluta í Reyð-
arálverinu. Það gæti oröið til þess að
landsmenn næðu sjálfir tökum á at-
vinnustarfsemi sem fullnýtir stærstu
og öruggustu auðlind landsins, verð-
mæti sem hafa fengið að fara til spill-
is í aldanna rás, aurburðinn undan
Vatnajökli sem beljar fram eftir ís-
lensku eyðimörkinni. Landsmenn
geta sjálfir farið að leiða uppbygging-
una sem byggir á nýtingu landkosta
íslands.
Bakslag
En upp á síðkastið er farið að gæta
andstöðu við þessi áform, áróður
skammsýnna manna og erlendra
öfgahreyfinga er farinn að
hafa áhrif, þó að engin ný úr-
ræði hafi fundist i atvinnu-
uppbyggingunni.
Sjávarútvegurinn er að
koðna niður vegna kvóta-
kerfis og hvala sem háma í
sig helmingi meiri fisk en
sjómennirnir fá aö veiða.
Náttúruperlur víðernanna
gefa aðeins árstiðabundna og
arðlitla aukabúgrein í ferða-
iðnaðinum, þær koma aðeins
undan snjónum örfáa mán-
uði á ári. Meira að segja veit-
ingastaðirnir í Reykjavík eru mikil-
vægari efnahagnum en þær. „Nýja
hagkerfið" er hjaðnandi bóla. Það
eru helst Kárahnjúkar og Kári klári
sem vonirnar eru bundnar við. Og
nú hefur ein ríkisstofnun-
in, Skipulagsstofnun, úr-
skurðað gegn Kárahnjúka-
virkjun. Það var eins gott
að Kári lenti ekki í um-
hverfismati.
Mistök hverra?
Stofnanir rikisins fara
eftir lögum eins vel og
þeirra starfsmenn geta. En
lögin um mat á umhverfis-
áhrifum eru ekki sniðin
fyrir ísland, þau eru ættuð
frá Evrópusambandinu.
Og ekki bara lögin, heldur hefur
Skipulagsstofnun „tekiö mið af leið-
beiningum Evrópusambandsins um
athugun matsskýrslna" Kárahnjúka-
virkjunar.
Evrópusambandið er meira en þús-
und sinnum fjölmennara en ísland,
löndin þar eru mörg hundruð sinnum
þéttbýlli en ísland. Þar er sums stað-
ar mestallt land breytt af umhverfisá-
hrifum manna. Iðnbyltingin hófst í
Evrópu fyrir tveim öldum, hér á ís-
landi hófst hún í raun fyrir hálfri öld.
íslensk atvinnuuppbygging getur
ekki byggst á lagareglum Evrópusam-
bandsins, þá mundi atvinnuuppbygg-
ingin staðna eins og þar. - Lögin um
mat á umhverfisáhrifum eru ekki
mistök einhverra ríkisstofnana, þau
eru gefin út af sjálfu Alþingi.
Sýkillinn
Það er umhugsunarvert að elsta
og ein virðulegasta lýðræðisstofnun
Norður-Evrópu, Alþingi Islendinga,
skuli setja lög sem ekki eiga við á ís-
landi heldur í samfélögum sem eru
af öðru eðli, annarri stærðargráðu
og á öðru þróunarstigi. En það er
ekki lengur að fullu á valdi Alþingis
hvaða lög eru sett. Lögin um mat á
umhverfisáhrifum eru í raun laumu-
farþegi í samningi sem gerður var
við Evrópusambandið i Oporto 1993.
Lömunarveikin, sem er að leggjast
yfir íslenska atvinnuuppbyggingu,
kemur meö smiti sem leyndist í EES-
samningnum; tilskipunum Evrópu-
sambandsins sem eru látnar öðlast
laga- og reglugerðagildi hér.
Það er fyrst núna, 8 árum eftir að
samningurinn var gerður, sem er að
koma i ljós að hann er að sýkja ísland
af Evrópusambandsdoðanum. Varn-
aðarorð vísra manna frá þeim tíma
virðast vera að verða að veruleika; ís-
lendingar eru að missa yfirráð yfir
eigin málum til erlends valds. Þetta
gerðist einu sinni áður og boðaði þá
sjö alda stöðnun og örbirgð.
A5 læra af vinaþjóðum
Svo vill til að við getum lært af
þeirri þjóð sem reið á vaðið með ís-
lendingum við nýtingu íslensku
orkuauðlindarinnar, Svisslending-
um. Þeir eru, og hafa lengi verið
(ásamt þjóðum sem standa utan Evr-
ópusambandsins, Norðmönnum og
íslendingum) auðugasta þjóð Evr-
ópu. Þeir létu ekki véla sig með EES-
samningnum, þeir höfnuðu honum
en gerðu í staðinn viðskiptasamning
við Evrópusambandið. Svisslending-
ar, sem búa klemmdir milli gömlu
Evrópustórveldanna, þekkja evr-
ópska skriffinnsku og ofstjórnartil-
hneigingu frá fornu fari. EES-samn-
ingurinn og ólögin sem honum hafa
fylgt hingað gætu siglt íslenskri at-
vinnuuppbyggingu í strand ef ekkert
verður að gert.
Friðrik Daníelsson
„Náttúruperlur víðernanna gefa aðeins árstíðabundna
og arðlitla aukabúgrein í ferðaiðnaðinum, þœr koma
aðeins undan snjónum örfáa mánuði á ári. Meira að
segja veitingastaðirnir í Reykjavík eru mikilvœgari
efnahagnum en þœr.“
Friörik
Daníelsson
efnaverkfræöingur
Leiðin um suðurströnd
„Og hvað halda menn að skattgreið-
endur eigi að greiða fyrir þennan nýja
veg? Hundrað milljónir? Tvö hundruö
milljónir? Eða kannski hálfan milljarð
króna? Nei, þetta er sko „suðurstrand-
arvegurinn“, sjáiði. Þannig að nú er
gert ráð fyrir því að verja ellefu
hundruð milljónum króna af skattfé í
þennan veg sem mun stytta „leiðina
milli Þorlákshafnar og Grindavíkur“
um nokkra kilómetra. Eitt þúsund og
eitt hundrað milijónir króna, þökk
fyrir. Ja, það er bara eins gott að þeir
í Grindavík verði duglegir að heim-
sækja þá í Þorlákshöfn þegar þessi
nýi vegur verður kominn í „gagnið“.“
Vefþjóðviljinn um áform um aö byggja
nýjan Suðurstrandarveg.
Tvískinnungur
„I viðtalinu í síðustu
viku kemur fram breytt
stefna hjá Vinstri-græn-
um til bjargar Austur-
landi. Hún er sú að bæta
samgöngur og menntun á
æðri skólastigum. Steingrímur J. Sig-
fússon virðist alls ekki gera sér grein
fyrir að geta ríkisvaldsins til að
standa að jafn sjálfsögðum málum og
að bæta samgöngur og menntun bygg-
ist á því að það sé hagvöxtur í land-
inu og sterkt efnahagslíf. Hjólin þurfa
að snúast. Ríkissjóður er ekki eitt-
hvert fyrirbæri sem allt getur, bara ef
viljinn er fyrir hendi. Þannig var það
e.t.v. í gamla sovétkerfmu sem er
aldrei langt undan þegar Vinstri-
grænir eiga í hlut. Málflutningur Öss-
urar og Steingríms er ótrúverðugur.
Viðbrögð þeirra bera vitni tækifæris-
mennsku. Það er ekki nóg að orðin
flæði hratt fram. Pólitík er ekki
mælskukeppni í framhaldsskóla. Póli-
tík er dauðans alvara."
Valgerður Sverrisdóttir iönaöarráðherra
á heimasíöu sinni.
Spurt og svaraö
Eiga íslendingar að styðja alþjóðíegt átak gegn einrœktun mannc
Bjami Jóhannesson
knattspymuþjálfari
Ekki bann að
svo stöddu
„Ég verð að svara þessari
spurningu neitandi, að svo
stöddu. Þótt ég sé hræddur við
hugmyndina sem slíka vil ég sjá fleiri líffræðilegar
forsendur fyrir því að banna þetta en eru á borðinu
í dag. Þetta er mín tilfinning fyrir málinu í augna-
blikinu en þar með er ég ekki að segja að einhvern
tíma í framtíðinni yröi svar mitt ekki öðruvísi. Eins
og staðan er núna eigum við ekki að styðja alþjóð-
legt bann við einræktun manna en fylgjast með
framvindu málsins. Mér dettur reyndar í hug að
starf knattspymuþjálfara gæti orðið ansi fróðlegt í
framtíðinni ef hann gæti bara ræktað sitt lið og þá
myndu birtast mörg frambærileg liö á völlunum.“
Kristján L. Möller
alþingismaður
Náttúran á að
sjá um þetta
„Já, það tel ég sjálfsagt mál.
Ég held að það sé best að láta
náttúruna sjá um þetta eins og
verið hefur til þessa.
Ég hef í rauninni ekki þekkingu á því hverj-
ar helstu hætturnar gætu orðið með einræktun
manna, en sé ekki neina ástæðu til þess að við
skerum okkur frá öðrum þjóðum sem vilja
banna þetta alfarið. Við megum ekki láta vísind-
in ganga yfir okkur með óæskilegum og ófyrir-
séðum afleiðingum.
Það hefur heyrst að Saddam Hussein hafi
áhuga á að láta klóna sig og sú tilhugsun ein
nægir mér alveg til að vera á móti þessu.“
Sigmar B. Hauksson
ráðgjafi
Slíkt bann yrði
til lítils
„Ég hef ekki hugsað þetta til
enda en myndi svara því að sjálf-
sagt væri að styðja slikt bann en
það yrði eflaust til lítils. Einhvers staðar í heiminum
verður farið að einrækta menn, sama hvaö aðrir gera
til að reyna að koma í veg fyrir það. Það er engin al-
þjóðleg stofnun sem getur bannað svona og Samein-
uðu þjóðirnar eiga erfitt með aö samþykkja slíkt
bann. Sameinuðu þjóðirnar sem slíkar geta ekki beitt
neinum refsiaðgerðum heldur verða ríkin innan Sam-
einuðu þjóðanna að beita það riki refsingu sem brýt-
ur af sér og það hefur gengið illa. SÞ hafa t.d. sam-
þykkt viöskiptabann gegn ákveðnum ríkjum en það
hafa ekki öll ríki farið eftir slíkum ákvörðunum."
Jakob Bjömsson,
bœjarfuUtrúi Akureyri
Á svig við
sköpunarverkið
„Já, það eigum við að gera.
Ég sem leikmaður treysti því
ekki sem af þessu getur leitt og
þyrfti að setja mig mun betur inn í málið til þess
að svar mitt gæti hugsanlega verið á annan veg.
Ég er þó veikur fyrir þeim þættinum sem snýr
að þróun læknavísinda og öðru slíku.
Mér finnst þetta þó ganga það langt og vera
komið það langt á svig við sköpunarverkið að
okkur sé hætta á höndum, siðferðiö er nú bara
eins og það er mjög víða í heiminum.
Það er ekki síst óvissan sem veldur því að ég
hef þessa skoðun og mér er ómögulegt að svara
á annan veg.“
£ Hugmyndir eru uppi um að Sameinuðu þjóðirnar samþykki bann við einræktun manna. Jón Kristjánsson heilbrigðisráðherra hefur lýst sig samþykkan slíku banni.
Við höfum neytt fólk á framfceri félags-
málastofnunnarinnar til fá sér vinnu...
Kærleikur kylfunnar
Ingólfur Gíslson
stæröfræðingur
Nýlega fór fram fund-
ur í voldugum klúbbi
leiðtoga mestu iðnríkja
heims auk Rússlands.
Hvað fram fór á þessum
fundi er mér hulið eins
og öðrum almennum
borgurum heimsins. Við
lesum um að Bush
Bandaríkjaforseta sé af-
skaplega umhugað um
fátæka fólkið í heiminum
og að lausnarorðið sé
verslunarfrelsi.
Hann og aðrir lykilmenn loka sig
inni í viggirtum sölum og borga gest-
gjöfunum nokkra milljarða til að
hægt sé að múra þá inni og verja
með ótal lögreglumönnum. Þannig
þurfa þeir aldrei að heyra svo mikið
sem mótmælastunu. Einhvern veg-
inn hef ég á tilfinningunni að lítið sé
um að nýjar hugmyndir komi fram á
þessum samkomum. Sálmurinn seg-
ir eitthvað á þessa leið: Sé frjálst
flæði peninga frá Vesturlöndum til
Austurlanda nógu mikið hlýtur eitt-
hvað að sullast niður á Afríku í leið-
inni. Þennan dýrðarboðskap þurfa
embættismenn alþjóðastofnana, iðn-
ríkja og risafyrirtækja að riíja upp
nokkrum sinnum á ári undir þungri
lögregluvemd.
Afgreiösla fjölmiðla
Vestrænir fjölmiðlar sem þykjast
með á nótunum eyddu miklu púðri í
að fjalla um hversu marga tugi þús-
unda þungvopnaðra lögreglumanna
þurfti til þess að halda „hinum sund-
urlausa" hópi mótmælenda „í skefj-
um“. Að vísu er löngu orðið ljóst að
það var fyrst og
fremst lögreglan sem
stóð fyrir oíbeldi. Það
má lesa í virtum tíma-
ritum, svo sem The
Economist, þótt það
hafi ekki farið hátt
hér á landi. Allnokkur
áhersla er lögð á að
kröfur og málflutning-
ur þessa hundraða
þúsunda manna sé
óskýr og ekki bara ein
auðskiljanleg krafa,
til dæmis um álver
einhverju landshorni
Ein meginástæða mót
mælanna er hins veg
ar sá skortur á lýð
ræði sem einkennir
leiðtogafundi af þessu
tagi.
Nokkrir menn í
jakkafötum koma
saman og lofsyngja
fjármagnið. Rödd hins
almenna borgara
heyrist ekki frekar en hiksti í
mýflugu. Teknar eru ákvarð-
anir um að framselja vald
þjóðríkja til alþjóðastofnana,
allt undir merkjum hinnar
gleðilegu hnattvæðingar.
Skilaboðin til okkar eru: Haf-
ið ekki áhyggjur, framtíðin er
í okkar góðu höndum. Frjálst
flæði fjármagnsins er gott og
blessað. Það er heilagt orð, og
vei þeim er efast.
Vér mótmælum ekki öll!
Flestum vel upp öldum neytend-
um Vesturlanda til stórrar furðu er
til fólk sem nennir að hafa skoðanir
á þessu og langar líka að koma þeim
á framfæri. En það er erfitt að ná at-
hygli í samkeppni við vel smurða af-
þreyingarvélina.
Sekúnda i sjónvarpi kostar þyngd
sína í gulli og ef þú sést ekki þar ertu
ekki til. Flestir eyða kvöldunum
frekar í sjónvarpaða samkvæmis-
leiki en umhugsun um heimsmálin.
Enda höfum við lært ansi vel að
halda kjafti. Engum dettur í hug að
hægt sé að tala við ráðamennina
sjálfa, þeir eru of finir og vilja ekki
fá neinn skít á bindin. Þær klíkur
sem kallast stjórnmálaflokkar eru
gersamlega rúnar trausti og munu
ekki hrófla við neinu. Það sem eftir
stendur, ef eitthvað á að heyrast, eru
fjölmenn mótmæli. I stað þess að
versla, eins og góðir íslenskir ferða-
menn mundu gera, eru baráttuorð
krotuð á veggi og rúður rústaðar.
Flestir láta sér þó nægja gamaldags
spjöld og góða söngva. Það er talað
um hundrað þúsund manns. Þátt
taka hugsjónamenn, verkamenn,
spennufiklar, reiðir ungir menn og
konur. Sum eru millistéttarbörn í
háskólum sem oft eru sögð mótmæla
af leiðindum einum saman. Látið er
að því liggja að þar með hljóti það
sem þau hafa fram að færa að vera
léttvægt. Þar eru líka atvinnulausir,
verkamenn, skrifstofumenn, prófess-
orar, læknar og lögfræðingar. Alls
konar fólk sem finnst að heimurinn
komi því við. Að nota tugi milljarða
til þess að berja mótmælin niður er
svo rökstutt með vísan í það pró-
sentubrot sem kastar grjóti á lög-
reglu og kveikir i bílum.
Hvert er málið?
Þau sem tapa mest á hinni svoköll-
uðu hnattvæðingu eiga sér fáa full-
trúa. Fáa í mótmælaliðinu en samt
færri á sjálfum valdafundinum. Enda
er dýrt að ferðast og þau eru jú að
vinna fyrir okkur, sauma fótin og
setja saman leikföngin okkar. Og
mótmælin vöktu reyndar minni at-
hygli í fjölmiðlaflórunni en fifl á Al-
þingi. Vitræn umræða vék fyrir sög-
um af særðum og skemmdum og tapi
búðareigenda. Málstaðurinn er dreg-
inn saman í tvær setningar um sund-
urlausan hóp, alþjóðavæðingu, fátækt
og eyðni. Það er ekki upplifgandi og
viljum við ekki frekar að horfa á eitt-
hvað jákvætt og uppbyggilegt. Jú,
þreytan og streitan og skortur á tima
verða til þess að við þráum frekar
umfjöllun um kappakstur eða snyrti-
lega kylfinga. Við góðærisbörnin snú-
um okkur að betra sjónvarpsefni. Eða
skreppum í golf.
Ingólfur Gíslson
Mótmœli í Genúa. Þau sem tapa mest á hinni svokölluðu hnattvœð-
ingu eiga sér fáa fulltrúa. Fáa í mótmœlaliðinu, enn færri samt á
sjálfum valdafundinum.