Dagblaðið Vísir - DV - 11.11.2002, Qupperneq 12

12
MÁNUDAGUR 11. NÓVEMBER 2002
Skoðun i
Senn hitnar í kolunum
Við rannsóknir í Flatey á Skjálfanda
Gasið streymir upp.
Vinnurðu aukavinnu
með skólanum?
Elín Edda Alexandersdóttir nemi:
Já, stundum á kaffihúsi. Ég er farin aö
búa, svo þaö væri ekki hægt annars.
Þorleifur Gíslason nemi:
Já, svona af og til í Eldsmiöjunni. Þaö
getur veriö dýrt aö vera í skóla.
Davíð H. Lúövíksson nemi:
Já, ég er kerfisstjóri í skóianum og þaö
er mín aukavinna.
Júlíus Jónsson nemi:
Já, ég er aö vinna á Hróa Hetti, ekki
annaö hægt en aö vinna meö skólanum.
Jón Berg Þórsson nemi:
Nei, ég sparaöi sumarlaunin og lifi á
þeim auk hjáipar foreidra minna.
Matthías Hjartarson nemi:
Já, ég er að vinna í Bónus. Þaö er dýrt
aö vera í skóla.
Ekki verður bet-
ur séð en að fá-
mennur, illskeytt-
ur, en þrautreynd-
ur mótmælenda-
hópur sé að að
sviðsetja ágreining
miili Landsvirkj-
unar og nokkurra
íslenskra vísinda-
manna sem starfað
hafa við umhverf-
ismat i Þjórsárver-
um og víðar.
Ætla verður að mótmælendur og
andstæðingar virkjunarframkvæmda
hafi aðgang að miklu fjármagni til að
moða úr i baráttu sinni. Brátt mun
koma í ljós hvaða öfl - stofhanir, fjöl-
miðlar og talsmenn úr einstökum „fag-
mannahópum" - hafa sig í frammi til
að efla sem mestan ófagnað gagnvart
íslenskum virkjunarframkvæmdum og
nýtingu innlendrar orku í landinu.
Þetta er ekki nýtt hér. Áður hefur oft
og iðulega verið staðið í veginum gegn
framkvæmdum á landsvísu og sem hef-
ur orðið þjóðinni þungur baggi eftir á.
- Þar á meðal eru rannsóknir og leit að
olíu og gasi við og á Norðausturlandi.
Um það mál var mikið skrifað í DV á
níunda áratugnum, bæði af lærðum og
leikum. Þar fóru þó fremstir nokkrir
jarðvísindamenn Orkustofnunar sem
skrifuðu fróðlegar greinar um rann-
sóknir sínar og annarra þar eystra eft-
ir að líkur á jarðgasi i miklu magni og
hugsanlega olíu í setlögum í Öxarfirði,
á hafsbotni í Skjáifanda og á Tjömesi
vora kynntar.
Þessi skrif lögðust niður. Reynsla
mín af samskiptum við nokkra jarðvís-
indamenn, sem sendu inn greinar í DV,
sem var eini fjölmiðillinn sem sinnti
málinu, var þó sú, að þessir vísinda-
Ögtnundur Jónasson
alþm. skrifar:
f sjálfu sér þarf ekki að vera verra að
erlendir fjármálamenn fái ítök í ís-
lensku fjármálalífi en innlendir.
Reyndar hafa menn haft af því mestar
áhyggjur að sömu aðilamir og eru
komnir með eignarhald á nánast öllu
atvinnulífi hér innanlands eignist
einnig flármálastofnanir landsins. Sú
staða, sama hvaða aðili á í hlut, hlýtur
að bjóða heim tortryggni um misnotk-
un aðstöðu og grefur því undan því
sem er bankastarfsemi einna mikil-
vægast, trausti.
Jafnt eindregnustu markaðssinnar
sem aðrir hijóta að hafa áhyggjur af
slíku. Til að skerpa þessa mynd má
ímynda sér hvað gerðist ef glæpahring-
„Brátt mun koma í Ijós hvaða
öfl - stofnanir, fjölmiðlar og
talsmenn úr einstökum „fag-
mannahópum“- hafa sig í
frammi til að efla sem mestan
ófagnað gagnvart íslenskum
virkjanaframkvæmdum og
nýtingu innlendrar orku í
landinu.“
menn væra því mjög fylgjandi að halda
áfram rannsóknum og kynningu. En
það var líkt því sem þrýstingur frá and-
stæðingum frekari rannsókna lokaði
málinu. Og hefur svo verið um alllangt
skeið.
Ljóst er að ekki einvörðungu
íslenskir fjármálamenn eru
að koma ár sinni fyrir borð í
íslensku fjármálalífi. Þannig
segirfrá því ífjölmiðlum að
Frakkar séu að eignast hlut í
Búnaðarbanka, Þjóðverjar í
Landsbanka og einnig hefur
verið talað um rússneskt fé.
ur eins og Mafían öðlaðist þessi völd og
kæmi ár sinni fyrir borð sem ráðandi
aðili í atvinnulífi og efnahagslífi þjóð-
arinnar. Reyndar þarf ekki að ímynda
Nú var málið vakið upp frá dauðum
með frétt í Sjónvarpinu sl. þriðjudag
þess efnis að jarðvisindamenn hjá
Orkustofnun teldu líkur á að gas og
olíu væri að finna í setlögum í Skjálf-
andaflóa og þegar hafi fundist olíuleif-
ar og gas í setlögum í Öxarfirði og á
Tjömesi! Vísbendingar kaili á frekari
rannsóknir næsta sumar. Fréttamaður
þessarar fréttar á þakkir skildar fyrir
að taka málið upp á þennan hátt...
En hvað þá? Munu náttúruvemdar-
sinnar mæta til leiks með sina að-
keyptu talsmenn og erlenda sjávarlíf-
fræðinga? Eitt er víst, að senn hitnar í
kolunum, bæði á láði og legi, ofan sjáv-
ar sem neðan. Brýnt er að setja ný og
skynsamleg lög um umhverfismat -
ágreiningsfrí að mestu.
sér svo öfgafullt dæmi. Alþjóðlegir auð-
hringir hafa ekki reynst vandir að virð-
ingu sinni og iðulega troðið á almanna-
hagsmunum þar sem þeir hafa náð
undir sig eignum almennings.
Eina vömin gegn slíku er eignarhald
þjóðarinnar á grunnþjónustuþáttum á
borð við raforku, vatnsveitur, velferð-
arstofnanir og í þessu samhengi verður
einnig ljóst hve mikilvægt er að tryggja
eignarhald þjóðarinnar á einum traust-
um ríkisbanka. Þar væri að finna verð-
uga kjölfestu og vamir fyrir lýðræðis-
þjóðfélag. Núverandi ríkisstjóm reisir
þjóðinni enga slíka vamarmúra. Þvert
á móti rífur hún þá niður. Sem betur
fer nálgast kosningar. - Hins vegar er
ljóst að áður munu mikil spjöll hafa
verið unnin á íslensku þjóðfélagi.
Geir R,
Andersen
blaöamaöur skrifar:
Hvernig forðast má að
Mafían eignist fsland
__
Övönduð vinnubrögð
Það er stundum erfitt að vera til. Sérstaklega
þegar maður er listamaður og háður duttlungum
gagnrýnenda. Listamenn eru viðkvæmar sálir
enda alkunna að heilabúið í þeim starfar á öðru
tíðnisviði en gengur og gerist og því áríðandi að
fara að öllu með gát þar sem þeir eru annars veg-
ar. Þegar listamaður hefur birt verk sin almenn-
ingi verða þeir sem á horfðu, heyrðu eða lásu að
gera sér grein fyrir því að listamaðurinn hefur
lagt sál og líkama í verk sitt og því ekki sama
hvernig fjallað er um það. Og umfram allt verða
gagnrýnendur að setja sig inn í samhengi hlut-
anna, hafa menningarlegar tilvísanir á takteinum
svo þeir verði ekki sakaðir um að hafa kastað til
hendinni.
Sjá ekki snilldina
Þegar gagnrýnendur eru ánægðir með framlag
listamanna, hafa um verk þeirra mörg fógur orð
án þess þó að skýra það neitt frekar heyrist
sjaldnast í listamönnunum sjálfum. Þeir fagna í
hljóði og taka alúðlega á móti heillaóskum. Sýna
af sér þá hógværð sem sögð er einkenna stór-
menni í listinni. Gangrýnandinn fær þann dóm
listamannsins að vera starfi sínu vaxinn, að hafa
sýnt vönduð vinnubrögð og ekki síst að hafa séð
hlutina í réttu samhengi. Þannig mæra þeir hvor
annan, listamaðurinn og gagnrýnandinn, hefja
hvor annan upp í æðra veldi. Þá er kátt í höllinni.
Hjá þeim. En það gerist nokkuð oft en þó. allt of
sjaldan að gagnrýnendur sjá ekki snilldina sem
listamaðurinn telur sig hafa fram að færa og láta
þá skoðun sína í ljós að hér sé ekkert merkilegt á
ferðinni. Þá er eins og við manninn mælt að
skyndilega fara listamenn að gera miklar kröfur
um fagleg og vönduð vinnubrögð, setjast í stól
gagnrýnandans. Ef þeir geysast ekki fram á rit-
völlinn í eign nafni fá þeir einhvem sér hand-
genginn til þess. Niðurstaðan verður sú að gagn-
rýnandinn hafi brugðist skyldum sínum, sé ekki
starfi sínu vaxinn og virðist of tregur til að skynja
samhengi hlutanna. í versta falli stjórnast gagn-
rýni hans af annarlegum hvötum. Gagnrýni lista-
mannanna gerist svæsin. Er ósjaldan mælst til
þess að gagnrýnandinn fái uppsagnarbréf frá
þeim fjölmiðli sem hann starfar fyrir. Að öðrum
kosti sé umfjöllun um listir og menningu í stór-
hættu.
Gott og vont
Garri er einfaldur maður. Hann telur listaverk
góð eða slæm og þarf ekki að styðjast við neitt
annað en eigið innsæi í þeim efnum. Honum leið-
ist afstöðuleysi sem felst í orðum eins og áhuga-
verður. Og hann skilur ekki hvers vegna rök-
styðja þarf neikvæða dóma betur en jákvæða.
Hvers vegna kröfur um vönduð vinnubrögð, sem
alla jafna eru viðhöfð, verða meiri þegar niður-
staða gagnrýnandans er á neikvæðum nótum
gagnvart listamanninum. Þegar listamenn gerast
sjálfskipaðir gagnrýnendur gagnrýnenda og um
leið gagnrýnendur eigin verka finnst Garra liggja
beinast við að segja öllum gagnrýnendum upp
störfum og láta listamennina sjálfa um að gagn-
rýna. Enda eru þeir hafnir yfir óvönduð vinnu-
brögð og annarlegar hvatir, eins og allir vita.
l
Spennandi
prófkjör
Bjðrn Jónsson skrifar:
Skemmtileg
umræða um próf-
kjörin var í Silfri
Egils um næstsíð-
ustu helgi. Hall-
grimur Thor-
steinsson, út-
varpsmaðurinn
góðkunni, af Út-
varp Sögu, hélt
því fram af ókunn-
um ástæðum að
fáir frambjóðend-
ur væru í próf-
kjöri Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík.
Því er ég ósammála því ekki færri en
8 nýir frambjóðendur keppa við hina
ágætu núverandi þingmenn flokksins,
alls 17 manns. Það má því segja að
hinir 8 nýju keppi við hina 9 gömlu!
Hjá Samfylkingunni í Reykavík tóku
aðeins 13 manns þátt í prófkjöri, og
ekkert prófkjör er svo hjá Framsókn
eða Vinstri grænum. í nýja hópnum
hjá Sjálfstæðisflokki er margt ungt
fólk og efnilegt. Ég er líka sammála
því sem fram kom hjá öðrum viðmæl-
endum Egils, að Birgir Ármannsson
hefur víða skirskotun og er líklegur
til að ná langt. Sameinar það að vera
ungur og reyndur og þekkja vel bæði
til málefna atvinnulífsins og stjórn-
málanna.
Uppskrift aö
undirheimi
Stefán Þór Stefánssor^skrifar:
Undirheimar á íslandi eru nú
mjög í umræðunni. Fólki hrýs hug-
ur við fréttum af atburðum er upp á
yfirborðið komast. Refsiramminn
fyrir fíkniefnabrot er nú þyngdur og
í kjölfarið hefur heimurinn harðn-
að. Þyngdur refsirammi verkar sem
olía á eld, undirheimamir sökkva
enn dýpra, og gerir þá erfiðari við-
fangs. Sovét-hugsunin að telja boð
og bönn leysa vandann ætti að
heyra sögunni til. Leita verður að
rótum vandans og kljást við hann í
fæðingu. Þær aðferðir sem nú eru
notaðar í stríðinu við eiturlyf eru
með öllu gagnslausar. Fíkniefni
verða til á meðan kaupendur eru að
þeim. Með löggjöf um um
ávana/fíkniefni væri stoðunum
kippt undan þeim er selja þau á ok-
urverði i undirheimunum. Samfara
henni hryndi veldi fíkniefnasala og
engin ógæfusál þyrfti að eiga það á
hættu að lenda í sora undir-
heimanna. Vandamálið væri þá loks
sýnilegt og hægt yrði að eiga við
þennan heilbrigðisvanda.- Eða er
það ekki það sem við viljum, að
gera vandann sýnilegan?
Þrýstihópurinn
þráláti
Guðnl iónsson skrifar.
Margir hafa það
á tilfmningunni að
hópurinn sem vill
allar áætlanir um
frekari virkjana-
framkvæmdir feig-
ar leggi nú allt í
sölurnar til að
koma höggi á
Landsvirkjun. Fundurinn í Austur-
bæjarbíói, þar sem á fremstu bekkjum
mátti sjá fyrrv. forseta íslands ásamt
fyrrv. forsætisráðherra, sýnir að öll-
um ráðum og brögðum verður beitt til
að magna upp ágreining milli hinna
svokölluðu „vísindamanna", sem
komu að umhverfismati Þjórsárvera
og víðar. Næstu dagar munu leiða í
ljós hvaða málpipur hafa verið ráðnar
til að ganga erinda þessa þráláta
þrýstihóps sem leggur aUt undir til að
draga Island af braut velmegunar og
framfarabraut niður á steinaldarstig.
Fundaö um
Þjórsárver
Allt lagt undir?
Birgir
Armannsson
í prófkjöri sjálf-
stæðismanna í
Reykjavík.

■i.
Lesendur geta hringt allan sólarhring-
inn i síma: 550 5035.
Eða sent tölvupóst á netfangið:
gra@dv.is
Eöa sent bréf til: Lesendasíða DV,
Skaftahlíð 24,105 Reykjavík.
Lesendur eru hvattir til að senda mynd
af sér til birtingar meö bréfunum á
sama póstfang.