Dagblaðið Vísir - DV - 02.04.2003, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 2. APRÍL 2003
Útlönd DV
í nóvember síöastliðnum gaf
breska varnarmálaráðuneytið út
skýrslu sem ber heitið: „Saddam
Hussein - glæpir og mannrétt-
indabrot". Hún hefst á orðunum:
„írak er ógnvænlegur staður til
að búa á.“ Og það er síst ofsagt
miðað við lýsingarnar í skýrsl-
unni.
Eðli málsins samkvæmt er
erfitt að safna upplýsingum í
slíka skýrslu. Saddam Hussein
bannaði fulltrúum Sameinuðu
þjóðanna í heilan áratug að
heimsækja landið til þess að
kanna ástand mannréttindamála.
í febrúar 2002 fékk einn þeirra
leyfi til að svipast um í landinu í
skamman tíma en liðsmenn
stjórnvalda fylgdu honum eftir
hvert fótmál. Skýrsla varnar-
málaráðuneytisins er því byggð á
ýmsum heimildum: vitnisburði
burtflúinna íraka; sönnunar-
gögnum sem Sameinuðu þjóðun-
um og mannréttindasamtökum
hefur tekist að afla og upplýsing-
um frá leyniþjónustum.
Pyntingar
Saddam Hussein er einráður í
írak. Samkvæmt skýrslunni beit-
ir hann pyntingum skipulega til
að bæla niður andstöðu við sig.
1992 setti hann reglur um að ekk-
ert mál mætti höfða á hendur
flokksmönnum hans þótt þeir
eyðilegðu eignir fólks, yllu því
skaða eða jafnvel dauða i þeirri
viðleitni sinni að hafa hendur i
hári óvina ríkisins. Amnesty
International segir að pólitískir
fangar séu pyntaðir skipulega í
írak.
Mannréttindasamtök hafa
fregnað af margs konar pynting-
um í írak. Samkvæmt þessum
fréttum er algengt að borað sé í
hendur pólitískra fanga. Dæmi
eru um að sýru hafi verið hellt
yfir opið sárið. Aðrir eru hengdir
upp á úlnliðunum og geymdir
þannig klukkustundum saman,
stundum með hendur bundnar
fyrir aftan bak. Frásagnir eru af
því að fóngum sé sagt að þeir
verði teknir af lífi og aftaka sett
á svið; hetta sett yfir höfuð þeirra
og þeim stillt upp fyrir framan af-
tökusveit sem síðan skýtur púð-
urskotum. Óþarft er að rekja all-
ar þær líkamsmeiðingar sem
fréttir hafa borist um.
Þá hefur Saddam sett reglur
um harðar refsingar á borð við
brennimerkingar og limlestingar
fyrir ýmsa glæpi. Árið 2000 var
ákveðið að tungan skyldi skorin
úr þeim sem hallmæltu Saddam
Hussein eða fjölskyldu hans.
Myndir af fullnustu slíkra refs-
inga hafa verið sýndar í írösku
sjónvarpi öðrum til viðvörunar.
Frásannir af hrottaskan
ÓBnanstiórnar Saddams Hussein
Börn pyntuö
Síöastliðið sumar hitti John
Sweeney, fréttamaður BBC, írak-
ann Ali á yfirráðasvæði Kúrda í
Norður-írak. Ali hafði unnið fyr-
ir Udayy, son Saddams, en flúið
eftir að grunur féll á hann um að
hafa staðið að misheppnuðu
banatilræði við Udayy. Ali sagði
frá því að leynilögregla Saddams
hefði handtekið konu hans og
tveggja ára dóttur eftir að hann
lagði á flótta. Fyrst pyntuðu þeir
konu hans en þegar hún vildi
ekki leysa frá skjóðunni um
hvert Ali hefði flúið sneru þeir
sér að dóttur hans. Hún var enn
hölt þegar fréttamaðurinn hitti
fjölskylduna tveimur árum eftir
að þetta gerðist. Hann hitti sex
aðra sem vissu frá fyrstu hendi
að börn hefðu verið pyntuð í
írak, meðal annars fyrrverandi
liðsmann Saddams, sem Kúrdar
höfðu tekið til fanga, sem sagði
að engum væri hlíft við yfir-
heyrslur: „Við máttum gera
kebab úr börnunum ef við vild-
um,“ sagði hann og hló.
Nauðgarar að atvinnu
íraksstjórn lætur skipulega
nauðga konum sem grunaðar eru
um andstöðu við stjórnina, segir
í skýrslu breska varnarmála-
ráðuneytisins. Þessu til stuðn-
ings eru ekki bara frásagnir sem
reglulega berast ýmsum mann-
réttindasamtökum um slíkt;
Harvard-háskóli hefur komist
yfír skjöl úr skrám íraska hers-
ins þar sem „starfssvið" tiltekins
hermanns, Aziz Salih Ahmed, er
skráð sem „að svipta konur
heiðri sínurn" (e. „violation of
women’s honour").
Mýmargar frásagnir eru um að
konur séu hálshöggnar á götrnn
úti án dóms og laga. í flestum til-
vikum eru þar að verki liðsmenn
Fidayeen-sveitanna sem Udayy
sonur Saddams stýrir. í skýrslu
Amnesty International frá 2001
segir frá því að í desember 2000
hafi tuttugu og fimm ára kona
verið hálshöggvin úti á götu af
liðsmönnum Fidayeen eftir að
eiginmaður hennar flúði land,
grunaður um stuöning við and-
spyrnuhreyfingar. Konan var
tekin af lífl fyrir framan börn sín
og tengdamóður sem síðan voru
handtekin og færð á brott.
Hryllingssögur um fangelsi
Breska leyniþjónustan hefur
aflað upplýsinga um aðstæður í
fangelsum i írak. Einhver hrylli-
legasta lýsingin er um „Sijn Al-
Tarbut" fangelsið, eða líkkistu-
fangelsið. Það er til húsa neðan-
jarðar, undir nýjum höfuðstöðv-
um ráöuneytis öryggismála í
Bagdad. Þarna eru fangarnir
geymdir í stálboxum - eins og
þeim sem notaðir eru í líkhúsum
- þangað til þeir annað hvort játa
glæpi sína eða deyja. Boxin eru á
annað hundrað og eru þau opnuð
í hálfa klukkustund á dag. Vökvi
er eina næringin sem fangarnir
fá.
Annað fangelsi, „Mahjar", er á
æflngasvæði lögregluskólans í
miðborg Bagdad, að hluta til neð-
anjarðar. Þama munu fangar
þurfa að sæta barsmíðum tvisvar
sinnum á dag og konum er
nauðgað reglulega. Fangarnir fá
enga læknisþjónustu og er sagt
sjaldgæft að þeir lifi af heilt ár í
þessari vist. Tveir stórir olíu-
geymar hafa verið byggðir í
grenndinni og leiðslur lagðar úr
þeim í fangelsið. Yfirmönnum
þess hefur verið skipað að
kveikja í því ef nauðsyn krefur.
Kúrdi sem sat í fangelsi í