Dagblaðið Vísir - DV - 16.06.2003, Side 16

16 SKOÐUN MÁNUDAGUR 16.JÚNÍ2003
v ■----------------------------——— ;------
Samkeppni um nemendur
Á undanförnum árum hefur ríkt blóma-
skeið í íslensku háskólalífi. Gróska, kraftur,
sköpunargáfa og þekking hafa verið leyst úr
læðingi með samkeppni milli skóla. I skýrslu
Verslunarráðs íslands um valfrelsi í grunn-
skólum er réttilega bent á að uppganginn í
háskólalífinu megi fyrst og fremst rekja til
háskólalaga sem sett voru árið 1997 í tíð
Björns Bjarnasonar, fyrrverandi mennta-
málaráðherra: „Með nýjum lögum var
hleypt lífi í háskólastarfsemina. Minni há-
skólar tóku til starfa og veittu Háskóla fs-
lands nokkra samkeppni og samanburður
milli háskóla varð mögulegur. Nú eru fleiri
nemendur í háskólum en nokkru sinni fyrr
sem skýrist fyrst og fremst með aukinni fjöl-
breytni. Mismunandi skólar ná að sinna
mun betur en áður mismunandi einstak-
lingum.“
íslendingar eiga alla möguleika á því að
leysa úr læðingi svipaða krafta innan grunn-
skólans og hleypt hafa lífi í háskólana. Með
því að leyfa fjölbreytni og stuðla að heil-
brigðri samkeppni milli grunnskóla er hægt
að stuðla að vexti og viðgangi öflugasta
menntakerfis í heimi. Markmiðið er háleitt
en langt frá því að vera utan seilingar.
Á komandi árum og áratugum verður eitt
helsta verkefni Islendinga að byggja upp og
þróa menntakerfið. Arðbær fjárfesting í
menntun er ekki innantómt slagorð heldur
forsenda þess að Island verði áfram í hópi
efnuðustu þjóða heims. Aukið fjármagn
skiptir litlu ef ekki er leitað allra leiða til að
nýta það fjármagn sem rennur til menntun-
ar á sem hagkvæmastan hátt. Útboð á rekstri
skóla er góð og skynsamleg leið að því marki.
Á komandi árum og áratugum
verður eitt helsta verkefni íslend-
inga að byggja upp og þróa
menntakerfið. Arðbær fjárfesting í
menntun er ekki innantómt slagorð
heldur forsenda þess að ísland
verði áfram í hópi efnuðustu þjóða
heims. Aukið fjármagn skiptir litlu
efekki er leitað allra leiða til að
nýta það fjármagn sem rennur til
menntunar á sem
hagkvæmastan hátt.
Verslunarráð íslands bendir á í skýrslu
sinni að einkaskólar standi opinberum
grunnskólum ekki jafnfætis og að nauðsyn-
legt sé að jafna aðstöðu skólanna. En um
leið leggur ráðið áherslu á að sveitarfélögum
verði gefið aukið svigrúm til að hafa áhrif á
stjórnun og rekstur skóla á þeirra vegum.
Um leið leggur Verslunarráð til að hverfa-
skipting grunnskóla verði afnumin og að
landið verði eitt skólaumdæmi. Forsenda
fyrir lífvænlegum rekstri grunnskólanna er
að þeir geti boðið þjónustu sína öllum, óháð
búsetu.
DV hefur bent á að útboð á rekstri skóla sé
kjörin aðferð við að innleiða samkeppni í
skólakerfið, en um leið tryggja góða mennt-
un. Aukin samkeppni innan skólakerfisins
kemur öllum til góða, kennurum, nemend-
um og foreldrum. Á næstu árum þarf að taka
ákveðin skref í þessa átt og gefa foreldrum
og nemendum fjölbreyttari tækifæri til að
velja skóla. Rekstur einkaaðila á skólum,
ekki síst ef kennarar sjálfir taka slíkt að sér,
er eðlilegur og æskilegur. Stjórnmálamenn
eiga að hafa áhyggjur af gæðum skólastarfs-
ins og hvernig tryggt sé að allir njóti jafnrétt-
is til náms. Hvort einkaaðilar reka skólana
eða hið opinbera er aukaatriði.
Skýrsla Verslunarráðs um valfrelsi í skól-
um er mikilvægt innlegg í umræðu um
skipulag skólamála. Reynslan af valfrelsi og
samkeppnisvæðingu háskólasamfélagsins á
síðustu árum gefur tilefni til að ætla að þeir
sem leggja áherslu á samkeppni í grunnskól-
um hafi rétt fyrir sér.
Raufarhöfn og atvinnuleysið
HÖFUÐSTAÐUR NORÐURLANDS: Greinarhöfundur sér fyrir sér að Akureyri verði enn stærri, á kostnað annarra staða.
| KJALLARI
Agnar Hallgrímsson
/M Sagnfræðingur
Raufarhöfn hefur verið mikið í
sviðsijósinu að undanförnu, og
ekki að ástæðulausu. Þar ganga
jú menn atvinnulausir vegna
þess að sá atvinnuvegur sem
mikill meirihluti þorpsbúa lifir
af, sjávarútvegurinn, ber sig
ekki vegna verðhruns á erlend-
um mörkuðum.
Og ekki nóg með það. Enda þótt
heimamenn eigi atvinnuleysið yfir
höfði sér og berjist í bökkum vilja þeir
ekki vinna í frystihúsinu. Það verður
því að manna að einhverju leyti með
útlendingum. Þar sem við erum aðii-
ar að EES-samningnum sýnist mér að
íslenska ríkið sé skuldbundið til að
greiða þessum útlendingum, sem eru
erlendir ríkisborgarar, atvinnuleysis-
bætur.
„Það er þó allténd ekki
dýrara að greiða brott-
fluttum Raufarhafnar-
búum atvinnuleysis-
bætur á Akureyri en á
Raufarhöfn. Ríkið yrði
þá laust við að kosta
snjómokstur og annað
vegaviðhald mörg
hundruð kílómetra í
austur frá Akureyri."
Úreldingarsjóður vonlausra
byggðarlaga
Vandi sjávarútvegsins virðist vera
mikill víða um land og nú er fast sótt
að ríkisstjóminni að fella gengið. Og
hvað þýðir það? Allt kaupgjald og
verðlag í landinu myndi hækka um 20
til 30 prósent og verðbólgan fara á
flug. Hvað yrði þá um stöðugleikann
sem þeir Halldór og Davið sömdu um
í stjómarsáttmálanum á dögunum?
Og hvað verður þá úl ráða til þess
að bæta úr vanda Raufarhafnarbúa?
Ég legg eindregið úl að ríkið geri öll-
um kleyft að losa sig við íbúðarhús-
næði sitt, með því að setja á stofn það
sem kalia mætú „úreldingarsjóð von-
lausra byggðarlaga".
Síðan yrði þeim, öllum með tölu,
boðið að flytja úl Akureyrar. Hvers
vegna Akureyrar? munu víst einhverj-
ir spyrja. Vegna þess að hér á Akur-
eyri, þar sem ég bý, er eini þéttbýlis-
staðurinn í öllum Norðlendingafjórð-
ingi sem býður upp á þá þjónustu og
mannlíf sem nútfmafólk vill hafa og
telur sig geta sætt sig við.
Akureyri er staðurinn
Ég sé fýrir mér að Akureyri verði
ekki aðeins 16 þúsund manna borg,
sem ein gæú veitt mótvægi við höfuð-
borgarsvæðið, heldur mun stærri.
Það verður þó því aðeins að veruleika
að það verði eitthvað á kostnað ým-
issa annarra þéttbýlisstaða sem dritað
hefur verið niður víðs vegar urn fjórð-
unginn en gegna annars liúu hlut-
verki öðm en því að vera þjónustu-
miðstöðvar fyrir nærliggjandi dreif-
býli.
Vegir og samgöngur hafa batnað
það mikið á síðustu árum að þessar
miðstöðvar þurfa ekki að vera með
jafri stuttu millibili og áður var talið
nauðsynlegt vegna dreifbýlisins.
Nú munu víst einhverjir segja sem
svo að erfitt geú verið að útvega öllum
Raufarhafnarbúum starf við sitt hæfi
á Akureyri. Því er til að svara að ekki
mun skeika miklu, hvorki úl né frá,
þótt þessar 200 sálir eða svo, sem em
á vinnumarkaðinum þar, flyttu hing-
að úl Akureyrar.
Það er þó allténd ekki dýrara að
greiða brottfluttum Raufarhafriarbú-
um atvinnuleysisbætur á Akureyri en
á Raufarhöfn. Ríkið yrði þá laust við
að kosta snjómokstur og annað vega-
viðhald mörg hundmð kílómetra í
austur frá Akureyri. Einnig má benda
á að með auknum íbúafjölda hér
myndu skapast fleiri störf. Þetta hleð-
ur utan á sig eins og snjóbolú, hver lif-
ir á öðrum ef svo má að orði komast.
Þannig er það á höfuðborgarsvæðinu
og virðist ganga vel þar.
Enda þótt mér hafi orðið úðrætt
um Raufarhöfn er ekki þar með sagt
að ekki þyrfú að „úrelda" fleiri smá-
staði hér á Norðurlandi. Ég vil nefna
Grímsey sem dæmi. Það getur varla
verið þjóðhagslega hagkvæmt að
halda sjávarplássi í eyju norður við
heimskautsbaug í byggð langt fjarri
meginlandinu.
Og enn má búast við að menn segi
sem svo: Fiskurinn er það sem færir
okkur gjaldeyrinn. Æúi það væri skaði
skeður þótt við fslendingar hættum
að flytja alla skapaða hluú inn í landið
og fæmm að byggja meira á innlendri
framleiðslu, sem gæú skapað fleiri
störí? Ég vil úl dæmis nefna að hér á
Akureyri var fyrir allnokkrum árum
mjög blómlegur iðnaður, svo sem
fataiðnaður og húsgagnaiðnaður.
Margir muna eflaust efúr vinnufot-
unum frá Heklu sem saumuð vom
hér á Akureyri. Nú ganga allir í inn-
fluttum gallabuxum vegna þess að
frjálshyggjan og verzlunarfrelsið leyfir
ekki að lagðir séu á vemdartollar úl
þess að hægt sé að skapa innlendum
iðnaði viðunandi samkeppnisskilyrði
við Austur-Asíu, þar sem laun em
mun lægri en hér.
Auk þess legg ég til...
Margt fleira mætú framleiða inn-
anlands, í stað þess að flytja það inn
frá úúöndum. Möguleikamir em ótal-
margir ef við aðeins kunnum að not-
færa okkur þá.
Ég vU ljúka þessum pisúi með því
að að vitna úl orða Katós hins gamla,
rómverks stjómmálamanns frá því
um Krists burð, en hann er sagður
hafa endað aUar ræður sínar með
þessum orðum: „Cetera censeó
Chartaginem delendam esse.“ Það
úúeggst á íslensku: „Auk þess legg ég
úl að Karþagó verði lögð í eyði.“ - Ég
vil gera orð hans að mínum og segja:
„Auk þess legg ég úl að Raufarhöfh
verði lögð í eyði.“