Dagblaðið - 02.04.1976, Page 10

DACJBLAÐIÐ. KÖSTUDAGUR 2. APRÍL 1976.
WBIAÐIB
frfálst, nháð dagblað
Ctgefandi: Dagblaðið hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulitrúi: Haukur Helgason
Aðstoðarfréttastjóri: Atli Steinarsson
Iþróttir: Hallur Símonarson
Hönnun: Jóhannes Reykdai
Biaðamenn: Anna Bjarnason. Asgeir Tómasson, Bolli Héðinsson,
Bragi Sigurðsson, Erna V. Ingólfsdóttir, Gissur Sigurðsson, Hallur
Ilallsson, Helgi Pétursson, Katrín Pálsdóttir, Ólafur Jónsson, Ómar
Valdimarsson.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, Björgvin Pálsson, Ragnar Th.
Sigurðsson.
Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson
Dreifingarstjóri: Már E.M. Halldórsson
Askriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 50 kr. eintakið.
Ritstjórn Síðumúia 12, sími 83322, augiýsingar, áskriftir og afgreiðsla
Þverholti 2, sími 27022.
Setning og umbrot: Dagbiaðið hf. og Steindórsprent hf., Armúia 5.
Mynda- og plötugerð: Hilmir hf„ Síðumúla 12. Prentun: Arvakur hf„
Skeifunni 19.
Útlendingum allt?
Fulltrúar stjórnarflokkanna ganga nú
skipulega fram til að reyna að skapa
„samningaandrúmsloft”. Þeir eru kald-
rifjaðir í áróðri sínum og slá því meðal
annars fram, að lítið yrði úr sumum
andstæðingum samninga, ef manntjón
yrði í landhelgisstríðinu. En einfalt
reikningsdæmi sýnir, að ekki verður
samningastefnan er röng.
Ef aðrar þjóðir veiða hér það, sem um hefur verið
samið og Bretar það, sem þeir ætla sér, verður bókstaf-
lega ekkert eftir handa fsiendingum. Nú er komið í ljós,
að talsmenn samninga hafa beitt blekkingum í ríkum
mæli. Lítum á tölurnar.
Þar sem um „sjálfsafgreiðslu” er að ræða hjá öðrum
þjóðum og við getum lítið eftirlit haft með því, að þær
fari ekki fram úr þeim kvóta, sem um er samið, má ætla
að afli þeirra verði þannig: Vestur-Þjóðverjar veiði
60-7(3 þúsund tonn, sem samsvarar ársveiði 15-18 af
okkar skipum; Belgíumenn afli 7-9 þúsund tonn,
sem samsvarar ársafla 3 skipa. Þá veiða Færeyingar
17-20 þús. tonn, sem svarar til ársveiði 6-8 skipa; og
Bretar veiði 85 þúsund tonn, eins og þeir ælta að gera,
sem samsvarar veiði um 30 skipa á ári. Þá er ekki allt
talið, en hér er átt við togarafisk. Niðurstöður þessara
talna eru 54-59 skip og 169-184 þúsund tonn.
Með þessari stefnu hefði útlendingum verið
„skammtaður” að heita má allur togarafiskur á Islands-
miðum.
Ef við eigum ekki að eyðileggja framtíðina í fisk-
veiðum, má aflinn ekki verða teljandi meiri.
Svo háskalegt er ástandið. Svo háskaleg er sú stefna
að afsala okkur svo miklum afla með samningum.
Afli íslenzkra skipa er í vaxandi mæli smáfiskur.
Algengt er, að helmingi þess sem veiðist eða meira sé
flevgt þegar í stað af skipinu. Það væri þjóðarógæfa, ef
við styngjum höfðinu í sandinn.
Það hljómar vel í eyrum margra að tala um, að
Islendingar vilji semja við aðrar þjóðir í stað þess að
standa í illdeilum. En við erum ekki svo litlir karlar, eða
viljum ekki vera, að við verjum ekki okkar hlut, þegar
framtíð þjóðarinnar er í veði. Því miður er komið í ljós,
að miklu minna gagn hefur verið að athöfnum varð-
skipanna en við höfðum vonað. Bretar hafa veitt því
sem næst það, sem þeir ætluðu sér, miðað við að þeir fái
85 þúsund tonn af þorski í ár. Þetta hefúr gerzt, þótt
Landhelgisgæzlan hafi mikinn hluta tímans sagzt hafa
hindrað veiðar Brctanna. Það liggur fyrir, að veiðarnar
voru ekki hindraðar eins og sagt var.
Samningastefnan leiðir lil glötunar. Menn verða að
varast að lála pólitískar refjár fulllrúa stjórnarflokk-
anna lejða sig á villigötur.
Engino eli,ei; upr niðurstöður landþelgisreikningsins.
Frjálst kynlíf fanga
í dönsku fangelsi
leysir allan vanda:
Tilraunir með að hafa karla og konur í sama fangelsi
virðast œtla að gefa góða raun
Tiiraunir með mjög frjálslegt
kynferðislíf og miklar lýðræðis-
legar breytingar í nýtizku-
legasta „blandaða” fangelsi
Danmerkur, ríkisfangelsinu í
Ringe á Fjóni, virðast ætla að
hafa mjög jákvæðar
afleiðingar.
Þar hafa fangarnir eigin
lykla að klefum sínum, þeir
kaupa sér sinn mat í kjörbúð
fangelsins, vinna vió tágakörfu-
framleiðslu hefur verið hætt en
í staðinn kemur þýðingarmeiri
og innihaldsríkari framleiðsla
eins og húsgögn fyrir opinberar
byggingar, og konur og karlar
búa hlið við hlið. Við það hafa
þau möguleika að umgangast
frjálslega í herbergjum sínum
sem eru svipuð á að llta og
herbergi á vel útbúinni heima-
vist.
Engir rimlar
Fangelsið, sem er ekki með
neina rimla, er að vísu umlukið
múrum sem gætt er með sjón-
varpsmyndavélum, var vígt í
desember og í janúar i ár komu
fyrstu fangarnir til þess að af-
plána refsingu sína.
Nú eru fimm af sex deildum
teknar í notkun og þar eru nú
60 karlar og tíu konur. Búa þær
I klefum sem dreift er innan
um klefa karlfanganna, en ekki
í sérdeildum eins og tíðkazt
hefur.
Rólegt
andrúmsloft
„Enn sem komið er er
reynslan af blönduðu deild-
unum góð og ekki hafa orðið
nein teljandi vandræði,” segir
fangelsisstjórinn, Erik Anders-
sen.
„öfugt við það, sem búizt var
við, er andrúmsloftið á blönd-
uðu deildunum allt annað en
það sem maður á að venjast í
fangelsi. Hér er allt mjög rólegt
og við skiptum okkur ekki af
því hvort fangarnir umgangast
kynferðislega á herbergjum
sínum.”
„Það hlýtur að vera einkamál
Jivers og eins og við höfum
gengið út frá því sem vísu að
ábyrgðartilfinning allra tryggi
að ekki skapist vandræði af
þessum sökum. Starfsfólkið
heldur ekki uppi neinu eftirliti
með náinni umgengni fang-
anna. Hér er ekki legið á
gægjum um skráargöt og fang-
arnir geta sjálfir læst sig inni á
herbergjunum og átt sitt einka-
líf eins og gerist utan múranna.
Tilraunin gengur fyrst og
fremst út á það að rækta
ábyrgðartilfinningu fanganna,”
segir Erik Anderssen ennfrem-
ur.
Fangarnir elda matinn sjálfir
á deildum sínum. Þeir fá 17
krónur á dag til matarkaupa í
kjörbúð fangelsisins og ennþá
hafa ekki skapazt vandamál við
það að fá þá til þess að halda
þessari reglu.
I
Fangarnir hafa eigin lykla að
klefum sínum sem Hta út eins
og efri myndin sýnir. Þar er
ekki legið á gægjum, en
innanhúss sjónvarpskerfi
gerir fiótta yfir múrana ill-
mögulegan.
VERKFALLSRÉTTUR
Ég er andvígur því, að
opinberir starfsmenn hljóti
verkfallsrétt.
Þetta kann mönnum að þykja
einstrengingsleg fullyrðing, en
fyrir henni vil ég færa nokkur
rök.
Þróun launa undanfarin ár
bendir ekki til, að opinberir
starfsmenn hafi dregizt aftur
úr öðrum stéttum í launa-
málum. Ber í því sambandi að
nefna, að til eru vísitölur
kauptaxta, sem Þjóðhagstofnun
tekur saman, en séú þær allar
settar sem 100 þ. 1.1. 1967, þá
stendur visitalan þ. 1.12.sl. í 590
fyrir verkafólk og
iðnaðarmenn, í 575 fyrir
opinbera starfsmenn og í
590 f.vrir verzlunar- og
skrifstofufólk. Síðustu
kjarasamningar gefa ekki
tilefni til að ætla, að þessi hlut-
föll breytist mikið, þegar nú-
verandi umgangi samninga við
opinbera starfsmenn er lokið.
Benda ber á, að á
V
ofangreindu níu ára tímabili
hefur vinnutími opinberra
starfsmanna stytzt og orlof
lengzt, sem ekki er tekið með í
vísitölunni yfir þá, en hins
vegar eru samskonar
breytingar reiknaðar inn í
visitöluna fyrir verkafólk og
iðnaðarmenn en aftur ekki
fyrir verzlunarmenn og skrif-
stofufólk. Hygg ég, að verði
þessar breytingar teknar með
hjá öllum, jjannig að allar
vísitölurnar verði sambæri-
legar, komi opinberir starfs-
menn út með pálmann í
höndunum og sýni mestu
hækkunina.
Starfsmat eða
hnefaréttur?
Þróun í kjaramálum
opinberra starfsmanna hefur
hneigzt í þá átt að byggja launa-
ákvörðun á starfsmati. Á
árunum 1971-72 fór fram slíkt
gagngert starfsmat, sem leiddi
til þess, að innbyrðis launahlut-
föll opinberra starfsmanna
breyttust til muna. Olli þetta
óánægju, einkum hjá þeim, er
ekki töldu sig metna að verð-
leikum. Þrátt fyrir þetta er
erfitt að benda á betra kerfi,
sem í raun gæti skapað meira
réttlæti.
Víst er, að verkfallsrétturinn
fyrir opinbera starfsmenn
mundi þegar I stað henda öllu
starfsmati út um gluggann, en í
staðinn kæmu innbyrðis átök
meðal opinberra starfsmanna,
þar sem hver starfshópurinn
um sig mundi reyna að hnoða
sér upp fyrir aðra i launa-
stiganum. Þeir, sem bera munu
sigur úr býtum, yrðu hópar,
sem bezta kverkatakinu gætu
náð á daglegu lífi landsmanna
og stöðvað það með mestum
skaða.
T.d. gætu póstmenn, starfs-
Onenn skatt- og tollheimtu,
starfsmenn stjórnarráðs og