Dagblaðið - 03.07.1976, Qupperneq 5

DAGBLAÐIÐ — LAUGARDAGUR 3. JULÍ 1976.
5
r .......... “N
Reikni-
stofa
bankanna:
„Það sparast ákaflega mikill
tími með þessum
vinnubrögðum, sérstaklega
eftir að skjalaskiptin voru
tekin upp,“ sagði Einar Páls-
son, forstöðumaður
Reiknistofu bankanna. Sú
stofnun er til húsa í Útvegs-
bankahúsinu í Kópavogi og
starfa þar 24 á vöktum. Mest er
þar unnið á kvöldin og á
næturnar, eftir að bankarnir
loka.
Reiknistofan tók til starfa
af fullum krafti í marz 1975 en
fyrir 3 vikum var skjala-
skiptunum bætt inn í starf-
semina. Eru þau fólgin í því að
bankar senda ávísanir frá
öðrum bönkum með sínum
eigin og eru þær flokkaðar í
reiknistofunni og sendaraftur í
eigin banka.
Áður skipti hvéT banki sér
ekkert af ávísunum frá öðrum
bönkum og setti í einn
bunka, þær voru síðan sendar i
ávísanaeftirlitið í
Seðlabankanum sem flokkaði
þær.
Stofnun þessari var komið á
fót til að vinna að
sameiginlegum verkefnum
fyrir bankana. Allir stóru
bankarnir tóku þátt í starf-
seminni frá upphafi. Utibú
þeirra á Suðurnesjum og á
Akranesi njóta einnig góðs af
starfseminni. Bankarnir
fjármagna þetta fyrirtæki í
samræmi við notkun sína. Þetta
er afar kostnaðarsamt og
kostar leigan á tölvunni og
vélunum, sem henni fylgja, 4
milljónir króna á mánuði.
t reiknistofunni fer fram
VEIT ALLT UM HUNDRAÐ
ÞÚSUND BANKAREIKNINGA
athugun og flokkun á
ávísunum. Þegar gjaldkerarnir
í hinftm einstöku bönkun hafa
safnað saman þeim tékkum,
sem borizt hafa inn yfir daginn,
eru þeir sendir í áritunardeild.
Þar er upphæð ávísananna
skráð. Þetta gerir sam-
lagningarskekjur svo til
óhugsandi og leysir marga af
hólmi sem unnið hafa í
bönkunum.
Avísunum er síðan skellt í
flokkunarvél sem skráir um
leið niður þau númer sem neðst
eru á öllum ávísunum.
Númerið ó ávísanareikn-
ingnum skiptir ekki máli
Vélin kannar ekkert númer
ávísanareiknings. Hún styðst
eingöngu við nafn þess sem
keypt hefur heftið. Einar var
spurður að því hvort þetta ýtti
ekki undir menn að stela
ávísanaheftum, þar sem þeir
þyrftu ekki að vita númer
ávísanareikningsins. Hann
taldi það ekki vera þar sem nú
væri miklu fyrr hægt að stöðva
ávísanir. Sá sem verður þess
var að heftið hans er horfið
þarf því að hafa strax samband
við bankann og verður þá unnt
að stöðva allar ávísanir um
kvöldið. Á meðan aðaleftirlitið
var fólgið í skyndikönnunum
gat þetta dregizt afar lengi.
Könnunin var oft ekki gerð
nema 3-4 sinnum á ári.
Yfirdráttur á reikningi
uppgötvast einnig samdægurs
þar sem að tölvan hefur upp-
lýsingar um reikninga allra
þeirra sem eiga viðskipti við
fyrrgreinda banka.
Um leið og lesin eru
númerin á tékkunum færast
upplýsingarnar, sem koma
fram á ávísuninni, inn á
segulband. Þá er þetta fært inn
á reikning viðkomandi. Allt
gerist þetta kvöldið og nóttina
eftir að tékkarnir komu í
bankann. Á morgnana fá svo
bankarnir niðurstöður
athugunarinnar í sinar hendur.
Þessa dagana er verið að
koma fyrir kælikerfi i þeim sal
þar sem tölvuvinnslan fer fram.
Er þörf á að kæla loftið þar sem
hinar hraðvirku vélar hita
andrúmsi ítið mikið. Hitinn,
sem kemur frá þeim, myndi
nægja til að kynda 5 stigahús.
Fleiri útibú og sparisjóðir
Vélarnar hafa mikla
afkastagetu og er því
fyrirhugað að reyna að fá sem
flest útibú og sparisjóði inn í
þetta kerfi. t ágúst er
fyrirhugað að Landsbankinn á
Húsavík fari að notfæra sér
þessa þjónustu. Þar sem of
tímafrekt yrði að senda allt
suður verður hann afgreiddur í
gegnum síma. Gjaldkerinn í
þeim banka les inn á
næfurþunna plötu upplýsingar
um ávísanir.Þá tekur tölvan til
við að vinna úr þessum upp-
lýsingum og færa þær inn á
reikning. Á að vera hægt að
sendaútskriftúr reiknistofunni
norður á Húsavík strax um
nóttina eða morguninn eftir.
Vélarnar eru geysihraðvirkar. Sú sem skrifar út og sést hér fremst á myndinni ritar 2000 línur
minútu og 132 orð i línu.
Stórstúku-
menn
segja:
„Árið 1970 má segja að þátta-
skil verði í heiminum gagnvart
áfengi en þá varð ljóst að um
þjóðfélagslegt mein var að
ræða,“ sagði Ólafur Þ.
Kristjánssón stórtemplari. Þá
sýndu rannsóknir, sem fóru
fram í Bandaríkjunum og
víðar, hvílíkur skaðvaldur
áfengið var. Stórstúka Islands
hefur um 90 ára skeið barizt
gegn áfengisneyzlu og jafn-
framt reynt að vinna að heil-
brigðu menningar- og félags-
lífi. Stórstúkan var stofnuð í
Alþingishúsinu 24. júní 1886 og
í gær var stórstúkuþing sett i
því sama húsi. Er 90 ára
afmælisins minnzt um þessar
mundir.
Þegar stórstúkan var stofnuð
var drykkjuskapur mikill en
það voru svo til eingöngu karl-
menn sem drukku. Tíðindum
þótti sæta ef kvenfólk sást með
vini. Þetta var þó öllu
afmarkaðri neyzla en hún er i
dag og helzt bundin við kaup-
staðarferðir. Þá var fólkið sem
drakk áfengi eldra en það
byrjar í dag. Staupasala var á
þessum tima algeng yfir búðar-
borðið í hvaða verzlun sem var.
Jón Ólafsson ritstjóri beitti sér
fyrir afnámi þess. Samþykkti
Alþingi að banna staupasöluna
1887.
Fyrsti stórtemplari var Björn
Pálsson ljósmyndari, sem síðar
fór til Skotlands. Björn Jóns-
son, faðir Sveins Björnssonar,
tók þá við. Hann stóð að þjóðar-
atkvæðagreiðslunni 1908 um
áfengisbannið.
Félagsskapur þessi var
sérstæður um margt. Konur
voru þar jafngildir meðlimir og
karlar. Var þetta fyrsta félagið
á landinu sem veitti þeim þessi
réttindi.
Yfirbyggingin var ákaflega
skipuleg. Byggðist stúkuskipu-
lagið á stúkum, yfir þeim þing-
stúkur, þá eru 4 umdærnis-
Tíu til tólf þúsund
ofdrykkjumenn ú landinu
stúkur fyrir alla landsfjórð-
unga. Loks kemur Stórstúkan
yfir allar umdæmisstúkurnar.
Mörg félög hafa tekið upp þetta
skipulag og má sem dæmi
nefna Alþýðusamband Islands,
sem býr við alveg sama fyrir-
komulag.
Stórstúkan á aðild að al-
heimssamtökum sem beita sér
gegn áfengisneyzlu og eru
haldin þing á 4ra ára fresti,
síðast í Finnlandi 1974.
Ungtemplarareglan var
stofnuð á árinu 1958, hún
heyrir ekki undir Stórstúkuna
en hins vegar er ágætis
samvinna þeirra á milli.
„Það starfa um 3 þúsund
börn í stúkum og eru þau mjög
áhugasöm,“ sagði Hilmar Jóns-
son stórgæzlumaður unglinga-
starfs. Þau fá þjálfun eins og
unglingar á undanförnum ára-
tugum i að læra fundarsköp og
að vinna í samvinnu.
A síðustu 2 árum hefur verið
tekið upp sumarstarf.
Það var norskur skósmiður á
Akureyri sem vakti fyrst
athygli á þessari hreyfingu sem
hafði byrjað í Bandaríkjunum
um 1850. Var síðan fyrsta stúk-
an stofnuð á Akureyri 10. jan.
1884, hét hún ísafold. Fyrsta
stúkan i Reykjavík nefndist
Verðandi og var hún stofnuð 3.
júlí 1885.
Á fyrstu 25 árum stórstúk-
unnar sóttist starfið mjög vel
og samþykkti þjóðin 1908 að
hún vildi ekki áfengi í landinu.
1935 var það leyft á nýjan leik
en þá var búið að flytja Spánar-
vín inn i 13 ár. Það var
viðskiptasamningur við Spán-
verja þar sem þeir lofuðu að
kaupa saltfisk ef keypt væuu
létt vín i staðinn.
Vegna aukinnar i'íkniefna-
neyzlu hefur barátta gegn
neyzlu þeirra verið tekin upp
við hlið áfengis.
Þeim sem neyta tóbaks er
heimilt að ganga í stuku, svo
framarlega sem þau eru
bindindismenn á áfenga drykki
og aðra vímugjafa.
Stórtemplarinn vitnaði í
skýrslu Tómasar Helgasonar
þar sem hann reiknar með að
tíundi hver piltur, sem nú eist
upp, komi til með að eiga við
drykkjuvandamál að stríða.
Neyzla áfengis er í samræmi
við þær skemmdir sem hún
veldur. Sjúkdómseinkenni hjá
þeim, sem stunda drykkju dag-
lega, eru að þeir geta öðlazt
skorpulifur 20 árum fyrir
timann. Túradrykkja, eins og
margir kalla drykkjumáta
Islendinga, — mikið og sjaldan
— veldur fremur heila-
skemmdum. Blóðið þykknar við
áfengisneyzlu og framkallar
það súrefnisskort.
Að lokum bentu stórtemplari
og aðrir fyrirsvarsmenn Stór-
stúkunnar á þá staðreynd að
tugir manna ynnu á vegum
Sameinuðu þjóðanna við að
berjast gegn fíkniefnum. Á
sama tíma væri enginn að fjalla
um þetta gífurlega þjóðfélags-
vandamál.
Inntökuskilyrði
Stúkurnar innan Stórs'úk-
unnar eru opnar hverjum sem
vill án tillits til trúarskoðana
eða stjórnmálaskoðana ef hann
aðeins tjáir sig hlynntan friði í
heiminum og bræðralagi
manna. Það er að sjálfsögðu
skilyrði að viðkomandi sé
bindindismaður á áfengi og
aðra vímugjafa.
—BÁ
Bensín-
flóðá
Háaleitis
braut
Bensínið flóði um gatnamót
Háaleitisbrautar og Miklu-
brautar laust eftir hádegið i
gær. Þar varð það óvenjulega
slys að eitthvert járnstykki
rakst upp undir fólksbifreið er
þar átti leið um. Reif járnið gat
á bensínleiðslu frá tanki
bifreiðarinnar. Rann mestur
hluti eða allt bensínið af
bílnum við óhappið.
Slökkviliðið kom á vettvang
og var gatan rækilega þvegin til
að sporna við eldhættu af
bensínlekanum.
—ASt.
DB-mynd R.Th.Sig.