Dagblaðið - 13.08.1976, Qupperneq 11

DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 13. ÁGUST 1976.
hefur hann fða óvini eignazt.
Hann hefurekkibundizt föstum
böndum neins staðar, ekki einu
sinni í sínum eigin flokki.
Gagnrýnendur hans hafa
fremur verið sorgbitnir en
reiðir og aldrei hafa menn efazt
um heiðarleika hans.
Sú ákvörðun hans, sem án
efa hefur valdið mestum um-
ræðum um heiðarleika hans og
gæti haft hvað mest áhrif á það
hvort honum tekst að sigra, er
þegar hann ákvað að náða
Nixon fyrrum forseta.
Ford viðurkennir fúslega að
það hafi valdið miklum deilum
meðal þjóðarinnar.
í viðtölum við blaðamenn að
undanförnu segir hann, að
hann sé ekki aðsópsmikill
keppnismaður né persónuleiki
og að hann kveiki ekki hinn
nauðsynlega neista í hjörtum
Bandaríkjamanna.
En eftir því sem tíminn
hefur liðið telja vinir hans og
stuðningsmenn að hann hafi
þroskazt í kænsku, dómgreind
og að öðrum þeim mannkostum
sem gætu orðið þess valdandi
að hann gæti gegnt embætti í
fjögur ár í viðbót.
Aðalefni baráttu Fords gegn
Ronald Reagan og forseta-
frambjóðanda demókrata,
Jimmy Carter, hefur verið það
að hann hafi komið á friði í
landinu og endurvakið efna-
hagslífið, auk þess sem hann
hafði vakið traust fólks á
stjórnvöldum i Hvita húsinu.
Ford forseti hefur þólt undarlega iðinn við að hegða sér klaufalega í umgengni við fnlk eins og bessar mvndir bera meðsér.
Gagnrýnendur hans hafa einnig verið iðnir við að finna á honum snögga blefti og bendir ýmisiegt til þess að hann sé ekki
eins heill í roðinu og hann hefur talið sig vera.
Þrátt fyrir að Ford hafi
staðfasth'gri neitað þvi. halda
fréttamenn og stjórnmála-
skribentar afram að spyrja,
hvort Ford hafi samið um það
að Nixon segði af sér. gegn því
að hann myndi síðan náða
hann.
Er hann var spurður að ýmsu
varðandi það, að hann mundi
taka við af Spiro Agnew vara-
forseta, sem varð að segja af
sér, sagði Ford að bandaríska
þjóðin myndi aldrei þola að for-
seti náðaði þann sem setið
hefði á valdastóli á undan
honum.
Hann var síðar spurður að
því, hvers vegna hann hefði
náðað Nixon eftir að hafa
staðhæft þetta. Þá sagði Ford:
„Slíkri spurningu er aldrei
hægt að svara.“.
Gerðum sínum til stuðnings
segir Ford, að eftir að hann
kom i Hvíta húsið hafi hann
viljað forða því að fólk velti sér
upp úr mögulegum afbrotum
Nixons og að heldur yrði tekið
til óspilltra málanna við að
rétt við efnahag þjóðarinnar
og auka öryggi borgaranna í
landinu.
Afrek Fords eru nú af
flestum frekar skoðuð í ljósi
þess hversu oft hann hefur
orðið þversaga á undanförnum
árum.
I kosningabaráttunni hefur
hann lagt áherzlu á að hann
hafi komið á friði í Suðaustur
Asíu, valdið miklum endur-
bótum i efnahagslífinu eftir
kreppuna og spillingu hafi
lokið í Hvíta húsinu eftir
W atergate-hneykslið.
Og gagnrýnendurnir benda
einnig á það sem þeir kalla
hreina ósannsögli.
Ford kann að geta sagt að
Bandaríkjainenn eigi ekki
lengur í styrjöld erlendis. En
samt, rétt áður en Saigon féll,
vildi Ford halda áfram af-
skiptum Bandarikjamanna af
styrjöldinni þar með því að
mæla með því að Saigon-stjórn
fengi eina milljón dollara í
efnahagsaðstoð.
Hann sauð saman baráttuað-
ferð gegn verðbólgu, sem hafði
mikinn sparnað í för með sér,
en hvarf fljótlega frá því vegna
þess að hann taldi að slikur
sparnaður drægi úr fram-
kvæmdum.
Og hann er ekki einasta
gagnrýndur fyrir að hafa náðað
Nixon heldur er hann enn-
fremur gegnrýndur fyrir að
hafa enn ekki komið frá em-
bættum ýmsum þeim sem eiga
frama sinn eingöngu Nixon for-
seta að þakka.
VONBRIGDI
Komin eru yfir 20 ár frá því
er ég fyrst fór í alvöru að leita
að ofrykkjuvörnum á Islandi.
Þá þurfti ég þess með sjálfs
mín vegna. Og ég fann það sem
ég leitaði að — en svo týndi ég
því aftur. Ég fann Bláa-bandið
og naut þjónustu þess, en svo
hvarf Bláa-bandið inn í myrk-
viði sjúkratækninnar og hefir
ekki sézt siðan. Að afvötnun
lokinni afgreiddi Bláa-bandið
mig inn í AA-samtökin — og
þar er ég enn. Þar er ég örugg-
ur. En aðrir bíða ennþá — og
þeim fjölgar ört.
Eðli alkóhólisma er það, að
maðurinn leitar ekki hjálpar
fyrr en, að því er virðist,
óbrúanlegt örvæntingardjúpið
gín undir, og þá þarf að vera
hægt að veita þá aðstoð, sem
ráðið getþr baggamuninn —
veita afvötnunarskjól og ýta
sjúklingnum svo út í atvinnu-
lífið og láta meðfædda atorku-
þörf og örlögin og AA um fram-
haldið.
Eitthvað er farið að grisja í
myrkviðið og misskilninginn
sem íslenzkar ofdrykkjuvarnir
hafa verð sveipaðar í undanfar-
in 10—15 árin. Nú grillir vissu-
lega í heilbrigðar ofrykkju-
varnir. Hinn nýskipaði yfir-
læknir ofdrykkjumála hefir
sýnt af sér þann manndóm að
kasta arfteknum kenjum ríg-
bundins menntarembings
stéttar sinnar fyrir róða, en til-
einkar sér þess í stað þær of-
drykkjuvarnir sem verið hafa
að þróast erlendis allt frá
lokum seinni heimsstyrjaldar
— ofdrykkjuvarnir, sem við ís-
lendingar nýlega höfum komizt
í mjög nána snertingu við með
samstarfi við Freeportspítal-
ann í New York, en um það
samstarf riðu leikmenn á vaðið.
Vífilsstaðaspítalinn er rétt
spor í rétta átt. En sú stofnun
er „klinikk". Viðurkennt 3. stig
ofdrykkjuvarna. 2. og 4. stigið
er AA-samtökin og 5. stigið t.d.
Víðines og Gunnarsholt. En
fyrsta stigið er afvötnunarstöð.
Án afvötnunarstöðvar eru allar
ofdrykkjuvarnir hjóm eitt og
vitleysa. Þessa staðreynd er
margbúið að sanna.
Mér var sagt að búið væri að
breyta 10. deildinni á Kleppi í
afvötnunarstöð. Ég trúði þessu
— og alsæll hef ég undanfarið
gamnað mér við það í þröngum
hugarheimi, að loksins hefði ís-
lenzki drykkjumaðurinn náð
mannréttindum. Loksins hafði
verið tekið tillit til tímabund-
inna geðtruflana hans með því
að hjálpa honum aftur til sjálfs
sin og leyfa bezta lækninum —
atvinnunni, ábyrgðinni og
sjálfsbjargarviðleitninni — að
leika um enduruppbyggingu
hins nýta borgara.
En svo kom reiðarslagið. Það
reiðarslag sem ég er að reyna
að skrifa mig frá með þessum
línum. í fyrradag (föstudaginn
6. ágúst) var ég beðinn að koma
drykkjumanni til afvötnunar
þótt ekki væri nema í tvo sólar-
hringa. Örþreyttur á sál og lík-
ama bað hann mig að hjálpa
sér. Allra geðslegasti vakt-
læknir á Tiunni kvaðst ekki
mega taka manninn inn því rétt
væri rúm fyrir krampasjúkl-
inga, einn eða tvo. Ég þekki vel
til brennivínskrampa og vildi
því ekki reyna að þvinga mann-
inn inn í pláss sem ætlað var
slíkum. Drykkjumaðurinn
minn og aðstandendur hans
skildu ekki þetta sjónarmið. Og
auðvitað drekkur hann enn.
annað hvort vitandi um það eða
óvitandi, að heimilið hans er á
síðasta snúningi og atvinnan í
rúst. í gær (laugardaginn 7.
ágúst) kom svo annar í spilið.
En hann var heppnari. Hann
þarf ekki lengur að bíða eftir
plássi á Tiunni. Hann var
fluttur nár upp í líkhús um það
leyti sem skíma dagsins í dag
var að verða að veruleika. Hann
Kjallarinn
Steinar Guðmundsson
þarf ekki lengur á íslenzkum
ofdrykkjuvörnum að halda,
blessaður. Og sá þriðji kom á
fjörurnar um 10-leytið í
morgun (sunnudaginn 8.
ágúst). Það var Guðmundur.
Þótt ég teldi það tilgangslaust
þá hringdi ég samt inn á Klepp
því ég sá að Guðmundur var
mjög illa kominn og krampi gat
verið á næsta leyti. Mér hafði
skilizt að krampi væri lykillinn
að afvötnun hins opinbera. En
mér skjátlaðist. Allra þægileg-
asta starfsfólk, m.a. læknirinn á
vaktinni, fullvissaði mig um að
sjálfsagt væri að taka við mann-
inum, bara ef bæjarlæknirinn i
Hafnarfirði (en Guðm. er Garð-
bæingur) vottaði lífshættulegt
ástand hans.
Og nú bilaði ég. Ég fann að
ég var kominn í sömu sporin og
ég var í fyrir 15 árum þegar ég
var rekinn með dauðvona mann
út af slysavarðstofunni við
Barónsstíg og mér neitað (og
kandídötunum á Barónsstíg
líka neitað) um nokkra líkn
fyrir hann á neyðarvaktinni á
Kleppi nema hægt væri að
sanna að hann væri að deyja.
Þá varð ég enn einu sinni að
leita líknarinnar hjá næsta
sprúttsala. Brennivínið var það
eina sem ég kunni á til að halda
manninum frá krampa eða
tremmaflogi. Þá hét ég því að
fylgja hinni sjálfsögðu kröfu
um afvötnunarþjónustu eftir
unz hún yrði að veruleika —
jafnvel þótt það tæki mig alla
ævina. Og við þetta hef ég
dundað síðan.
Og svo komu timamótin 1975-
6. íslenzkar ofdrykkjuvarnir
tóku stór stökk. Meira að segja
virtist almenningsálitið vera
farið að-^efa sig til muna. Mér
var sagt að Tían á Kleppi, sem
er ágætis húsnæði, hefði verið
gerð að afvötnunarstöð. Tíð-
indin voru svo góð, að ég gat
varla gleypt þau i einum bita.
Ég margspurðist því fyrir og
fékk ætíð sama svarið: „Tían er
afvötnunarstöð, opin öllum.“
Nú veit ég, að annaðhvort var
logið að mér eða þá að ráða-
menn á Tíunni vita ekki hvað
afvötnunarstöð er. Neyðin
neyddi mig til að sannreyna, að
ennþá steytir á sama skerinu,
því að móttaka sjúklinga er ríg-
skorðuð vio staðnað ofskipu-
lagið. Skilningur á eðli sjúk-
dómsins kemst hvergi að.
Læknar annarra deilda þrengja
að, útskrifa og pota niður sjúkl-
ingum á göngum og i býtibúrum
ef faraldur eða slys krefjast. En
sé ofdrykkja meinið, sé um
virkan alkóhólisma að ræða, þá
sezt sjúkraliðið í býtibúrið og
fær sér aukasopa, en stífbón-
aðir gangarnir glotta mann-
lausir á meðan sjúklingarnir
þjást eða deyja í umkomuleysi
úti í bæ. „Komdu með vottorð
upp á að maðurinn sé að deyja
— þá tökum við við honum,“ er
ennþá greypt í steininn í ís-
lenzkum ofdrykkjuvörnum.
Vakthafandi læknum er
bannað að sjúkdómsgreina
neyðartilfellin. Þótt hægt sé að
bjóða þjóðinni upp á þetta
hvernig er þá hægt að bjóða
bæði landlækni og heilbrigðis-
ráðherra upp á þessa forakt?
I von um að Dagblaðið birti
þessa upphrópun mína ætla ég
að hnýta hér við fáeinum
hvatningarorðum: Tökum stað-
reyndir sem staðreyndir og
hættum að ljúga okkur frá því
óþægilega. Reynum heldur að
leysa það. Ofdrykkja er stað-
reynd. Enginn veit hvenær
röðin kemur að honum eða af-
kvæmi hans. Ég skora á ráðandi
hópa, t.d. samtök sveitarstjórna
eða samtök atvinnurekenda eða
samtök verkalýsðfélaga eða þá
Lions eða Oddfellowa.eða þau
önnur samtök er kunna að taka
sjálf sig alvarlega, að fjár-
magna stofnun og rekstur
frjálsrar afvötnunarstöðvar þar
sem þörfin á þjónustu ræður
stefnunni, þar sem sá er þjón-
ustunnar nýtur verður að borga
fyrir hana og þar sem reynt
verður að láta í té alla þá aðstoð
sem afvötnunarstöð ber að láta
í té — og ekkert þar fram yfir.
Svo geta menn drukkið sitt
brennivín — eða drukkið það
ekki, það kemur þessu máli
ekkert við.
Steinar Guðmundsson
verzlunarmaður.