Dagblaðið - 19.08.1976, Síða 10

10
MMBIABIÐ
fijálst, úháð dagblað
'UtgefanUi Dagblaöiðhf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson. Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason. Aðstoðarfrétta-
stjóri: Atli Steinarsson. íþróttir: Hallur Símonarson. Hönnun: Jóhannes Reykdal. Handrit
Asjírímur Pálsson.
Blaðamenn: Anna Bjarnason, Asgeir Tómasson.• Berglind Ásgéirsdóttir. Bragi Sigurðsson.
Erna V. Ingólfsdóttir. Gissur Sigurðsson, Hallur Uallsson. Helgi Pétursson. Jóhanna Birgis-
dóttir. Katrin Pálsdóttir, Kristín Lýðsdóttir. Ölafur Jónsson, Ómar Valdimarsson. Ljósmyndir
Arni Páll Jóhannsson. Bjarnleifur Bjarnleifsson. Björgvin PálSson, Ragnar Th. Sigurðson
Gjáldkeri: I»rámn Þorleifsson. Dreifingarstjóri: Már E.M. Halldórsson.
Askriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 9U kr. eintakið.
Ritstjórn Síðumúla 12. sími 83322, auglýsinga'r. áskriftir og afgreiðsla Þverholti 2. simi 27022.
Setning og umbrot: Dagblaðið hf. og Steindórsprent hf.. Ármúla 5.
Mynda- og plötugerð: Hilmir hf., Sjðumúla 12. Prentun: Árvakur hf.. Skeifunni 19.
Lág laun
„Okkur hefur aldrei liðið
jafnvel.“ Þannig ér vinsælt vió-
kvæöi stjórnarsinna víða um lönd
fyrir kosningar. Lengi hefur verið
gumað af því, að almenningur á
íslandi hefði það „mjög gott“ sam-
anborið við alþýðu manna í öðrum
löndiHn. Hér væri nánast stéttlaust þjóðfélag,
hafa margir sagt. En hver er reyndin?
Sá misskilningur, að alþýða manna á íslandi
búi við einkar góð kjör miðað við alþýðu manna
annars staðar, byggist aðallega á því, hversu
erfitt er að bera saman tekjur manna í mismun-
andi ríkjum, þar sem gengi gjaldmiðils er með
ýmsum hætti og gefur oftast villandi hugmynd
um aðstæður. Árlega eru til dæmis opinberaðar
tölur frá Efnahags- og framfarastofnuninni
OECD, þar sem ísland er aðili og yfir tuttugu
önnur ríki, meðal annars 'mörg hin ríkustu.
ísland er oft hátt skrifað í þessum samanburði.
Þarna eru bornar saman þjóðartekjur á mann,
reiknaðar í bandarískum dollurum.
Orsök þess, að ísland er til dæmis samkvæmt
síöustu tölum OECD mjög ofarlega á blaði, er
ekki sú, að lífskjör alþýðu manna hafi hér
batnað til mikilla muna. Þvert á móti. Breyting-
in liggur einungis í því, að hér hefur orðið
mikil verðbólga án þess að gengi krónunnar
væri fellt sem því svaraði.
Mark er hins vegar takandi á samanburði á
því, hversu lengi verkamenn á venjulegasta
kaupi eru að vinna fyrir ýmsum vörum í hinum
ýmsu löndum. Tölur, sem nýlega voru birtar í
Dagblaðinu, birta mynd, sem mun koma mörg-
um íslendingum á óvart.
íslenzkur verkamaður er þannig um fjörutíu
mínútum lengur að vinna fyrir hálfu kílói af
kaffi en bandarískur verkamaður, hálftíma
lengur en franskur,- en brezkur verkamaður og
vestur-þýzkur eru nokkuð svipaðan tíma að
vinna fyrir kaffinu sínu og hinn íslenzki.
Sovézkir verkamenn standast illa saman-
burðinn, einnig við hina íslenzku.
Dagsbrúnarmaðurinn er tuttugu mínútum
lengur að vinna fyrir sjö kílóum af kartöflum
en hinn bandaríski og nokkrum mínútum
lengur en hinn vestur-þýzki. Brezkur verka-
maður er hins vegar mun lengur að vinna fyrir
kartöflunum en hinn íslenzki og sömuleiðis
hinn franski.
Þá er íslenzkur verkamaður nærri fimmtíu
mínútum lengur að vinna fyrir hálfu kílói af
venjulegasta hakki en hinn bandaríski, um
fimmtán mínútum lengur en hinn franski, og
það tekur Dagsbrúnarmanninn um hálftíma,
eða meira, lengri tíma en hinn vestur-þýzka og
hinn brezka.
Dagsbrúnarmaðurinn er mun lengur að
vinna fyrir brauðinu sínu en verkamaðurinn í
öðrum löndum, sem hér hafa verið nefnd.
Aðeins hinn sovézki og franski eru lengur að
vinna fyrir eggjum Aðeins franski verka-
maðurinn er lertgur að vinna fyrir nautakjöti,
hinir flestir miklu skemur.
Það er aðeins þorskurinn, sem er ódýrastur
hinum íslenzka verkamanni.
Myndin, sem af þessu má sjá, sýnir tvímæla-
laust, að íslenzki verkamaðurinn er mun verr
staddur en verkamaðurinn í flestum öðrum
vestrænum ríkjum.
Allt hjal um sérstaklega góð lífskjör á íslandi
miðað við það, sem gerist í grannríkjunum, er
marklítið.
DAGBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 19. ÁGUST 1976
Félagi Fidel orðinn fimmtugur:
Forsœtisróð herrann
boðar komu sína
um miðnœttið
Fidel Castro forsætisráð-
herra Kúbu er orðinn fimm-
tugur. Hann nýtur stöðugt
meiri virðingar og vinsælda og
hefur í fáu breytzt síðan hann
var ungur skæruliði.
En litrík saga kúbönsku bylt-
ingarinnar, allt frá eldflauga-
deilunni við Rússa 1962 fram til
dagsins í dag, og afskiptin af
stríðinu í Angola, hafa gert
hrukkur í andlit hans og dreift
hvítum hárum í frægasta al-
skegg í heimi.
Forsætisráðherrann er stór
maður, 180 cm, á hæð. Hann
hefur viðhaldið þeim eldmóði
sem einkenndi skæruliðann
Castro þegar hann felldi ein-
ræðisstjórn Batista 1959 og
tryggði lífsafkomu byltingar
sinnar þegar heimsveldi í að-
eins 145 km fjarlægð ógnaði
henni.
25 cm langir vindlar
Hann klæðist enn ólívugræn-
um hermannafötum með
skammbyssu við mjöðmina —
og hefur fullan pakka af uppá-
halds vindlunum sínum, 25 cm
löngum, í brjóstvasanum. Ein-
kennisbúningurinn hans er
óaðfinnanlega straujaður og
strokinn. Við hátíðleg tækifæri
fer Fidel nú í fullan einkennis-
skrúða og ber þá merki yfir-
manns alls heraflans. Áður fyrr
var hermannabúningurinn,
sem hann virtist aldrei fara úr,
aldrei straujaður.
Ákveðnir þættir í lífi Castros
hafa breytzt síðan hann kom
fyrst til valda, þegar hann
virtist alltaf vera alls staðar og
vildi sjá alla hluti með eigin
augum.
Ferðir hans innanlands eru
nú formlegri og færri — eða
leynilegri.
„Tugir“ banatilrœða
Lífi Castros hefur marg-
sinnis verið ógnað þannig að
ekki eru allir jafn ánægðir með
stjórn hans. Sjálfur hefur hann
sagt svo frá, að „tugir“ af til-
ræðum við líf hans hafi verið
i£d7
kæfðir i undirbúningi. Þetta
hefur orðið til þess að hann
hefur nú dregið sig í hlé að
töluverðu leyti.
Hann er sagður dveljast að
mestu í höfuðborginni Havana
þótt i rauninni sé engan veginn
hægt að vera fullviss um
dvalarstaði hans á milli þess
sem hann kemur fram opinber-
lega.
Ber þú sjólfur
##
fjanda þinn
##
„Hrafn hinn rauði,“ sagði
jarl, „ber þú merkið". Hrafn
mælti: „Ber þú sjálfur fjanda
þinn.“ Jarl mælti: „Það mun
vera maklegast, að allt fari
saman karl og kýll“. Tók hann
þá merkið af stönginni og kom í
millum klæða sinna. Litlu síðar
var veginn Ámundi hvíti. Þá
var og jarl skotinn spjóti í
gegnum."
Margir landsmenn lifa í þeirri
trú og skoðun, að á sínum tíma
hefðu íslendingar betur svarað
herstöðvarbeiðni USA með
orðum Hrafns hins rauða en því
sem varð. Svo mikið er og víst
að fyrir um það bil 30 árum
virtust allir á einu máli um, að
hér skyldi ekki vera her á
friðartímum. Þeir sem þá voru
uppi minnast þess glögglega úr
ritum og ræðum samtímans.
svo kom blekkingin
mikla: Verja þarf landið,
ekkert hald er í hlutleysinu
eins og þegar hefur sÝnt sig,
Rússar koma. En svo virðist
skýlan hafa fallið frá augum
manna í síðasta þorskastríði og
sú augljósa staðreynd runnið
upp fyrir sjónum þeirra að
„Kanar“ eru hér sjálfra sín
vegna en ekki okkar, fyrst og
fremst vegna varna síns eigin
lands, hugmyndaheims og
hagkerfis, sem við að vísu
búum einnig sjálfir við og
viljum víst flestir búa við þótt
eigi séum við blindir á galla
þess.
Nú er töluvert um það rætt,
bæði ljóst og leynt, að við
ættum að láta USA eða Nató
gjalda umtalsverða fjárhæð í
einu eða öðru formi fyrir
hernaðaraðstöðu sfna hér. Um
það mál hafa ýmis köpuryrði
verið uppi höfð og meiri og
Jóhann Hjaltason
mmni röksemdir bæði með og á
móti, sem ekki er tóm til að
rekja hér að sinni.' Þó skal því
eigi neitað að skynsamleg and-
mæli gegn slíku gjaldi eru
einkum þau, að það festi
erlendan her og herbúnað
hérlendis um aldur og ævi.
En þá er þess ekki gætt að.
„of seint er að iðrast eftir
daúðann." Héðan af verður
ekki með góðu móti horfíð úr
hernaðarbandalagi sem við að
margra mætra manna dómi
'erum ófyrirsynju þátttakendur
í, jafnvel þótt verulegur meiri-
hluti þjóðarinnar æski þess,
sem ekki mun vera tilfellið eins
og sakir standa.
Þeir sen: lifað hafa Búastríð,
Balkanstrið og tvær heims-
styrjaldir með aðeins tutt-
ugu og eins árs millibili vita
að „ríki sem bua sig undir stríð,
fara í stríð. Það er eins víst og
að hænur verpa eggjum.“
öllum hugsandi mönnum er
fulljóst að þriðja
heimsstyrjöldin — sem getur
verið skemmra undan en menn
almennt vona, verður háð með
skjótvirkari og skelfilegri
drápstækjum en nokkru sinni
fyrr. Atómsprengja sem félli á
Keflavíkurflugvöll mundi að
vitni þar um dómbærra manna,
valda bráðum dauða hálfrar
þjóðarinnar með tilheyrandi
eyðileggingu mannvirkja á
þéttbýlissvæðinu suðvestan-
lands.
Enginn, sem gerir sér
einhverja grein fyrir þróun og
framvindu sögunnar, fær efazt
um notkun kjarnorkuvopna í
næstu heimsstyrjöld.
Spurningin er aðeins: Hvenær?
í hversu miklum mæli?
í svitabaði skattpíningar og
skuldasúpu ásamt helskuggum
komandi heimsófriðar er næsta
mannlegt þó að lítils megandi
þjóðarkrili á borð við
Islendinga uni því eigi til
langframa að lána land sitt-
endurgjaldslaust sem njósna-
stöð og brjóstvörn voldugra
milljónaþjóða, en taki Lstað
þess mið af manni þeim, er
endur fyrir löngu fékk vitrun í
draumi þar sem hann var
spurður: „Hvort viltu heldur fé
og farnað þessa heims eða
annars?" „Veit hönd hvað
hefur, heldur hérna megin",
svaraði karl.
Jóhann Hjaltason,
kennari.