Dagblaðið - 03.06.1978, Qupperneq 10

10
Útgefandi: Dagblaflið hf.
Framkvœmdastjórí: Sveinn R. EyjóHsson. Ritstjórí: Jónas Krístjánsson. Fróttastjórí: Jón Birgir Póturs-
son. RitstjómarfuHtrúi: Haukur Helgason. bkrifstofustjóri ritstjórnor Jóhannos Reykdal íþróttir: HaNur
Símonarson. Aflstoflarfróttastjórar Atli Stoinarsson og Ómar Valdimarsson. Handrít: Ásgrfmur Páls-
son.
Blaflamenn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurflsson, Dóra Stefánsdóttir, Gissur Sigurðs-
son, Guflmundur Magnússon, Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Jónas Haraldsson, Ólafur Geirsson,
ólafur Jónsson, Ragnar Lár., Ragnheiflur Krístjánsdóttir. Hönnun: Qufljón H. Pálsson.
Ljósmyndir Ámi Páll Jóhannsson, Bjamleifur Bjamleifsson, Hörflur Vilhjálmsson, Ragnar Th. Sigurðs-
son, Sveinn Þormóflsson.
Skrífstofustjórí: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þoríeifsson. Sölustjórí: Ingvar Svoinsson. Dreifing-
arstjórí: Már E.M. HaHdórsson.
Ritstjóm Siflumúla 12. Afgreiflsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrífstofur Þvorhohi 11.
Aflalsimi blaflsins er 27022 (10 linur). Áskríft 2000 kr. á mánufli innanlands. í lausasölu 100 kr. eintakifl.
Sotning og umbrot Dagblaflið hf. Síflumúla 12. Mynda- og plötugerfl: Hilmir hf. Siflumúla 12. Prentun:
Árvakur hf. Skerfunni 10.
Hættulegirútlendingar
„Náttúra landsins er víða í hættu
vegna mikillar og oft ógætilegrar um-
ferðar ferðamanna og stappar sums
staðar nærri örtröð. Einkum á þetta við
um gróðurvinjar í óbyggðum.”
Þessi aðvörunarorð eru birt í greinar-.
gerð frá ráðstefnu Félags gæzlumanna. Þar er kvartað
um, að gæzlumenn séu of fáir, náttúruverndarlögum sé
ekki framfylgt og að ekki sé til nein heildarstefna í ferða-
málum landsins.
í greinargerðinni kemur fram, að uggur hefur setzt að
mörgum vegna mikillar fjölgunar erlendra ferðamanna.
Útlendingar eru mikill meirihluti þeirra, sem ferðast um
hálendið og eru gæzlumenn á þeim slóðum orðnir
kvíðafullir.
Gæzlumenn eru í alvöru að velta fyrir sér hugmynd
frá umhverfisnefnd Ferðamálaráðs um að beita ítölu í
fjölsótta ferðamannastaði, takmarka aðgang að þeim. í
greinargerð þeirra er meira að segja slegið fram
hugmynd um takmörkun á aðgangi erlendra
ferðamanna að íslandi.
Gæzlumenn taka ekki beinlínis afstöðu til þessara
hugmynda. Þeir segja þó, að samræmi þurfi að vera milli
tilrauna til að fá sem flesta útlendinga til landsins og
viðbúnaðarins, sem íslendingar hafa til að taka á móti
þeim og veita þeim þjónustu.
Þeir vilja gera hvort tveggja í senn, bæta viðbúnaðinn
og takmarka ferðamannaaukninguna, meðan
viðbúnaðurinn er að batna. í því skyni vilja þeir um tíma
draga úr landkynningu og úr aukningu á gistirými.
Athyglisvert er, að gæzlumenn telja, að íslendingar
hafi að meðaltali næmari tilfinningu en útlendingar fyrir
því, hvernig á og má umgangast íslenzka náttúru. Stafar
það sennilega af því, að útlendingarnir eru vanir náttúru,
sem þolir meiri umgengni.
í greinargerðinni er vitnað í gæzlumann, sem kvartar
sáran undan erlendum leiðsögumönnum. Nefnir hann
sérstaklega hópa frá Penn World, Wikingen Reisen,
Seven Ocean Tours og Studiosus.
Raunar er sérlega ámælisvert, að íslenzk stjórnvöld
skuli ekki stranglega banna slíkar hópferðir án íslenzkra
leiðsögumanna, sem bæði hafa atvinnuleyfi og sér-
menntun við íslenzkar aðstæður.
Þar á ofan er ámælisvert, að leiðsögumennska skuli
ekki vera lögvernduð atvinnugrein með opinberum
prófum, þar sem veruleg áherzla sé lögð á náttúruvernd-
arsjónarmið.
í greinargerðinni er ekki lagt til, að slíkir hópar út-
lendinga séu skyldaðir til að hafa íslenzkan og sér-
menntaðan leiðsögumann. Af aðvörunarorðum hennar
má þó ráða, að ástandið sé orðið svo alvarlegt, að slíkt
komi sterklega til greina.
Gæzlumenn eru í manna nánastri snertingu við
vandamálin. sem hér hefur verið lýst. Þeir dveljast
sumarlangt í Landmannalaugum, Herðubreiðarlindum,.
Nýjadal, Jökulsárgljúfrum, Skaftafelli,Lónsöræfum og á
ýmsum öðrum stöðum með viðkvæmri náttúru.
Þess vegna leggur Dagblaðið til, að gæzlumenn verði
teknir alvarlega og að þegar verði bundinn endi á
núverandi stjórnleysi. Annars getur svo illa farið, að ekki
verði aftur bætt.
DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 3. JÚNÍ1978
Er vínbann brot á
mannréttindum
eða skref frá
Desai forsætisráðherra Indlands er mikill baráttumaður fyrir áfengisbanni og lætur alls konar mótbárur andstæðinga sinna
ekki á sig fá.
stöðugri fátækt
Flestum er þó Ijóst að áfengisbann
mun ekki koma í veg fyrir víðtækt
heimabrugg í indversku þorpunum.
Þar er framleiðsla á víni búnu til úr
alls konar jurtum, rótum oggrænmeti.
Oft á tíðum veldur þessi framleiðsla
veikindum eða jafnvel dauða þeirra
sem neyta mjaðarins. Bruggunin er að
sjálfsögðu ólögleg en i kjölfar hennar
eru frásagnir af nokkrum tugum
dauðra eftir brúðkaupsveizlur eða
aðrar hátíðir ekki óalgengar í indversk-
um blöðum. Þvi er óttazt og jafnvel
talið fullvist, að fullkomið áfengis-
bann, sem fylgt væri eftir af hörku,
mundi auka mjög ólöglega framleiðslu
áfengis með hrikalegum afleiðingum.
Þrátt fyrir þær mótbárur, sem
hafðar eru í frammi gegn algjöru vin-
banni, má ekki gleyma því að mörg
fylki á Indlandi hafa sýnt verulegt
frumkvæði i því að koma á áfengis-
banni.
Að venju, þegar komið er fram með
þá spurningu hvort leggja eigi niður
atvinnugrein, er bent á að stór hópur
fólks muni missa atvinnu sina ef
áfengisbannið verður staðreynd.
Einnig munu fylkin verða af nokkrum
tekjum, sem þau hafa haft af áfengis-
framleiðslunni og tekjum fyrirtækja i
þeirri grein.
Maharashtrafylki, eitt stærsta fylki
Indlands, og þar er meðal annars millj-
ónaborgin Bombay, hefur ekki sýnt
nein merki þess að þar eigi að vinna að
áfengisbanni. Eru tekjuhagsmunir
hins opinbera taldir ráða þar ferðinni.
Eins mun vera um Vestur-Bengal og
Kashmír hyggur ekki á vinbann meðal
annars vegna hagsmuna sinna í ferða-
mannaiðnaði, sem þá væru taldir í
hættu.
Gujaratfylki, heimaslóðir Desai for-
sætisráðherra, var fyrsta fylkið sem
kom á algjöru áfengisbanni árið 1948
og Punjab og nokkur önnur fylki hafa
boðað að áfengisbann eigi að koma
þar á innan fjögurra ára.
Nokkuð er það misjafnt hvernig á
málum er haldið I hverju fylki. Oftast
mun það þó vera þannig að erlendum
ríkisborgurum er heimilt að kaupa og
neyta áfengis. 1 Nýju Delhi verða þeir
þó að láta sér nægja að kaupa áfengi á
veitingastöðum fimm daga vikunnar.
Miðvikudagar og sunnudagar eru
þurrir dagar i þeirri borg. Aðra daga
mega útlendingar drekka eins og þá
lystir á meðan innfæddum er algjör-
lega bannað að drekka á opinberum
stöðum.
og hungri?
Sú hugmynd Mararji Desai foi-
sætisráðherra Indlands, að koma á al-
gjöru áfengisbanni í riki sinu, mætir
stöðugt vaxandi mótspyrnu. Nú eru
liðnir rúmir tveir mánuðir síðan ríkis-
stjórnin í Nýju Delhi hvatti stjórnend-
ur hinna einstöku rikja á Indlandi til
að fara að v'nna að áfengisbanninu.
Sum þeirra hafa ekkert aðhafzt
í þessa átt og aðilar bæði innan og
utan Janataflokksins, flokks Desai for-
sætisráðherra, láta andstöðu sína í
Ijósi á æ háværari hátt.
Forsætisráðherrann, sem er mein-
lætamaður mikill, lætur aftur á móti
engan bilbug á sér finna og hefur lýst
því yfir að hann muni fremur láta af
embætti en draga til baka hugmyndir
sínar um áfengisbann á Indlandi.
Eitt alvarlegasta áfallið, sem barátt-
an fyrir algjöru áfengisbanni hefur
hingað til orðið fyrir, varð nýlega
þegar hæstiréttur í fylkinu Úttar
Pradesh ógilti tilskipun stjórnar fylkis-
ins um vinbann í sjö héruðum. Féllst
rétturinn á skoðun um það bil tvö þús-
und manna sem töldu vínbannið
brjóta gegn ákvæðum stjórnarskrár-
innar, sem tryggði þeim rétt til að éta
og drekka það sem þá lysti. Flestir
þeirra sem höfðuðu málið voru vin-
sölumenn og eigendur vínsöluhúsa.
Bentu sumir þeirra á að algeng og vin-
sæl tegund af pálmavíni væri mjög
heilsusamleg og oft notuð I lækninga-
skyni. Röksemd sem alkunn er hvar
sem rætt er um vinbann.
Einnig hefur áhrifamaður innan
Janataflokksins gengið í lið með and-
stæðingum áfengisbannsins og liggja
þar hugsjónaástæður að baki. 1 bréfi,
sem hann ritaði Desai forsætisráð-
herra, segir hann meðal annars: —
Allir vita að ég hef ekki miklar mætur
á áfengi og get algjörlega verið án þess
að drekka það. Aftur á móti hef ég
komizt að þeirri niðurstöðu að ég geti
ekki verið án réttarins til að neyta
þess, — segir flokksmaður forsætisráð-
herrans. Þykir afstaða hans áfall fyrir
málstað bannmanna því hann hefur
verið mikill áhrifamaður við ýmsar
lagasetningar. í bréfinu sagði hann
ennfremur að umbætur eins og
áfengisbann ættu að nást fram í formi
aukins skilnings almennings en ekki
sem lagasetningar i andstöðu við stór-
an hluta fólks.
Einnig hefur Desai verið gagn-
rýndur fyrir að áfengisbann var ekki
nefnt á nafn í stefnuskrá Janataflokks-
ins fyrir þingkosningarnar árið 1977
en hafi síðan komið upp á yfirborðið
án þess að flokksmeðlimir hafi haft
tækifæri til að ræða málið.
Desai forsætisráðherra hefur ekki
látið andróðurinn á sig fá og í svari
sínu við gagnrýni andstæðinga banns-
ins sagði hann meðal annars: — Það
er viðurkennd staðreynd, að hagur
einstaklingsins verður oft á tíðum að
vikja fyrir velferð fjöldans. Hvað
varðar áfengismál þá bið ég yður að
lita á málefnið þeim augum en látið
niður falla einstaklingsbundna afstöðu
yðar. —
Forsætisráðherrann benti á að bann
við áfengisneyzlu var eitt af stefnu-
málum frelsishetjunnar og friðar-
baráttumannsins Mahatma Gandhi.
Nokkur fylki Indlands hafi sett
áfengisbann eftir að gamli Kongress-
flokkurinn tók við stjórn innanlands-
mála árið 1937. Áfengisbann hafi
einnig verið í upphaflegri stjórnarskrá
Indlands sem gekk i gildi árið 1947,
þegar Bretar létu þar af völdum.
— Þess vegna er nokkuð seint að
segja nú að þetta ákvæði eigi ekki að
taka gildi núna, sagði Desai í ávarpi
sínu. Hann sagði ennfremur: — Hver
sá sem I hjarta sinu er ákveðinn að
berjast gegn afnámi fátæktar og skorts
i Indlandi verður að gera sér Ijóst að
áfengisbann er óhjákvæmilegur hluti
þeirrarbaráttu.