Dagblaðið - 19.08.1978, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 19. ÁGUST 1978.
BIAÐIÐ
Útgefandi: Dagbiaðiðfif.
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. EyjóHsson. Rrtstjód: Jónas Kristjánsson.
Fróttastjóri: Jón Birgir Pótursson. RKstjómarfuRtrúi: Haukur Helgaaon. Skrtfstofustjórí rítstjómar
Jóhannes ReykdaL íþróttir: HaBur Sfmonarson. A«stoOarfréttastjórar Atli Stoinarsson og Ómar
Valdimarsson. Handrít: Ásgrímur Póisson.
Blaðamenn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurflsson, Dóra Stefónsdóttir, Gissur Sigurðs-
son, Guðmundur Magnússon, HaMur HaNsson, Helgi Pótursson, Jónqs Haraidsson, Ólafur Geirsson,
Ólafur Jónsson( Ragnar Lár., Ragnheiflur Krístjánsdóttir. Hönnun: Gufljón H. Pálsson. _
Ljósmyndir: Arí Krístinsson Ámi Páil Jóhannsson, Bjamleifur Bjamleifsson, Hörflur VRhjálmsson,-
Ragnar Th. Sigurðsson, Sveinn Þormóflsson.
Skrífstofustjórí: Ólafur EyjóHsson. Gjaldkerí: Þráinn ÞorieHsson. Sökistjórí: Ingvar Svoinsson. Dreifing
arstjórí: Már E.M. HaUdórsson.
Ritstjóm Síflumúla 12. Afgreiflsla, áskríftadeHd, auglýsingar og skrífstbfur Þverholti 11.
Aflalsírni blaflsins er 27022 (10 linur). Áskríft 2000 kr. á mánufli innanlands. í lausasölu 100 kr. eintakifl.
Setning og umbrot Dagblaflið hf. Slflumúla 12. Mynda- og plötugerfl: Hilmir hf. Siðumúla 12. Prentun:
Árvokur hf. Skeifunni 10.
Gengishrunið
Gengi Bandaríkjadollars 2,6 faldaðist
gagnvart íslenzkri krónu í stjórnartíð nú-
verandi ríkisstjórnar. Gengi pundsins 2,2
faldaðist, danska krónan 2,9 faldaðist
gagnvart hinni íslenzku, og vestur-þýzka
markið 3,5 faldaðist. Svissneski frankinn
4,6 faldaðist.
Þetta gengisfall krónunnar er eitt einkenni óstjórnar í
efnahagsmálum, líkt og sótthiti er einkenni sjúkdóms,
sem inni fyrir býr.
Gengið heldur enn áfram að falla, frá degi til dags,
þótt opinberlega sé sagt, að gengissigið hafi verið afnum-
ið í júní. Auðvitað er fals að tala um afnám gengissigs,
þótt genginu sé haldið nokkuð óbreyttu gagnvart
Bandaríkjadollar, meðan það hríðfellur gagnvart öðrum
gjaldmiðlum með fallandi gengi dollars gagnvart þeim.
Erlendur gjaldeyrir hefur að meðaltali hækkað um
nærri átta af hundraði gagnvart íslenzkri krónu á síðasta
hálfum öðrum mánuði.
Með hverjum degi í ágúst hefur krónan fallið í
verðgildi. Á rúmri viku i þessum mánuði hækkaði gengi
pundsins um 8,6 af hundraði, gengi svissnesks franka um
6,3 prósent, markið um 4,6 prósent, gyllini um 4,2
prósent og dönsk króna um 2,9 af hundraði.
Útflutningsatvinnuvegirnir hafa fengið einhverja
leiðréttingu sinna mála með þessu gengissigi. En það
dugir hvergi nærri til að mæta hinum mikla mun á
hækkun tilkostnaðar og hækkun á afurðaverði erlendis.
Bandaríski markaðurinn er langmikilvægasti
markaðurinn, og gengið gagnvart bandarískum dollar
hefur verið nær óbreytt síðustu vikur.
Þess vegna hafa allir stjórnmálaflokkar nú samþykkt
gengisfellingu, einnig Alþýðubandalagið, sem fyrir
nokkrum dögum dreymdi um fráhvarf frá „gengis-
fellingar- og uppfærslustefnunni”. Nú stefnir í um
tuttugu prósent gengisfellingu.
Menn verða að gera sér ljóst að fallið á gengi
krónunnar er fyrst og fremst einkenni sjúkdóms í
þjóðarlíkamanum. Heimspekingar Rómverja til forna
höfðu skilið, að til lítils var að sefa sótthita með vatns-
drykkju, og gátu þess í ritum sem dæmi um, hvernig ekki
ætti að bregðast við vandamálum lífsins. Sumir íslenzkir
stjórnmálamenn hafa þó að undanförnu látið sem svo,
að gengisfelling sem slík væri óalandi og óferjandi. Hjá
henni yrði fyrir hvern mun að komast.
Eftir kúvendingu Alþýðubandalagsins verður skammt
að bíða gengisfellingar. Eftir hana mun gengi Banda-
ríkjadollars hafa um 3,2 faldazt á um það bil fjórum
árum.
Þessar tölur segja ófagra sögu um óstjórn efnahags-
mála á þessu tímabili.
Þær eru í beinum tengslum við óðaverðbólgu tíma-
bilsins. Þær eiga rætur í samtryggingu stjórnmálaflokka,
sem hafa ekki á tímabilinu bent á úrræði, sem gengju
gegn þessari þróun, hvort sem flokkarnir voru í stjórn
eða stjórnarandstöðu.
Til lítils er að kenna kjarasamningum um. Samninga-
menn, launþegar og atvinnurekendur, hafa jafnan staðið
frammi fyrir gefnum hlut. Launþegar hafa orðið að
knýja fram 60—70 prósent kauphækkanir til að halda
eftir fáeinum prósentum í auknum kaupmætti.
Kjósendur tjáðu í síðustu kosningum þær óskir, að
söðlað yrði um. Breytingin getur ekki falizt i fráhvarfi frá
réttri skráningu á gengi krónunnar. Hún getur ekki falizt
á afneitun á falli krónunnar, eftir að það er orðið
staðreynd. En kjósendur ætlast til, að kerfisbreyting leiði
til stöðugra gengis í framtiðinni.
Bretland:
Fimmtán ár liðin
frá lestarráninu
mikla
— enn eru ekki allir peningamir
komniríleitirnar
þar þrjátíu ára fangetsisdómur sem
hannáeftiróafplánaðan aðmestu.
Annar þremenninganna, Bruce
Reynolds. er enn í fangelsi en mun
verða látinn laus eftir sex mánuði.
Hefur hann þá setið inni í tíu ár af
þeim þrjátíu sem dómur hans hljóðaði
upp á. Hinn þriðji. Gordon Goody,
hefur staðið sig bezt þeirra félaga. Er
hann talinn hafa fest peningana sem
hann fékk fyrir ránið i ýmsum fyrir-
tækjum. sem lögreglan veit ekki um.
Mun hann hafa þaðgott efnahagslega
en þó verður hann að hafa sig
hægan.Til dæmis mun hann nú aka
um á gömlum flutningabíl i stað
Jaguar sem hann átti áður en hann
vargripinn.
Lestarræningjarnir virðast flestir
vera eins og aðrir dæmdir þjófar sem
látnir eru lausir úr fangelsi. Þeir eiga i
nokkrum erfiðleikum með að sam-
lagast þjóðfélaginu aftur og þá skortir
peninga. Þeir gera sér Ijóst að beztu ár
ævinnar hafa farið i að afplána
dóntinn fyrir lestarránið. Peningarnir
eru aftur á móti að mestu farnir veg
allrar veraldar annaðhvort til yfirvald-
anna eða i misheppnaðar fjárfest-
ingar. Einn ræningjanna er blómasali
við Waterloostöðina i London. Annar
er bilasali, sem hefur þó litlar tekjur og
lifir á tekjum eiginkonu sinnar.
Ronald Biggs, einn nofuúpauranna i iestarráninu siapp úr fangelsi og býr nú I
Brasiliu ásamt þarlendri konu sinni og barni.
Raunveruleikinn tók fram öllum
glæpasögum og hugmyndaflugi
klukkan þrjú að morgni hinn áttunda
ágúst árið I963. Á þrem stundar-
fjórðungum tókst sautján mönnum að
komast yfir jafnvirði tvö þúsund og
fimm hundruð milljóna islenzkra
króna imiðað við gengi i dag). Sam-
stundis hófst einhver ítarlegasta leit
sem um getur á vegum Scotland Yard.
brezku leynilögreglunnar. Lögreglu-
mönnunum féllust þó nær hendur i
byrjun er þeir komust að raun um hve
þaulskipulagt ránið hafði verið.
Núna, fimmtán árum eftir að ránið
var frantið eru þrír menn af hinum
sautján enn lausir og hafa ekki setið i
fangelsi fyrir verknaðinn. Ekki vantar
þó að lögð hafi verið áherzla á að
finna brotamennina. Brezka lögreglan
hefur hingað til litið á það sem eitt
Reyndar er mjög áberandi að hver
þeirra virðist aðeins vita um sinn hluta
af verkefninu. Flestir þeirra eru alls
ófróðir um verkið i heild. Hlutur allra
var mikilvægur en þeir fengu aðeins
rausnarlega greitt fyrir starfið og þess
vegna eru kenningar á lofti um að sá
sem skipulagði allt verkið gangi enn
mikilsverðasta verk sitt að upplýsa
lestarránið.
Ekki var flanað að neinu. sem
varðaði ránið og undirbúningurinn
tók mörg ár. Svo vel var allt skipulagt
að ekki er vitað um neitt atriði sem
farið hafi úrskeiðis nema að bænda-
býlið sem notað var sem felustaður
um skamma stund var ekki brennt til
grunna eins og fyrirhugað var. Að
öðru leyti virðist allt hafa farið
eftir áætlun. Það var ekki fyrr en 5
árum siðar að lögreglan fór að fá
nokkra innsýn i málið. Þvi fer þó fjarri
að öll kurl séu komin til grafar og
langt frá að allir þeir pcningar sem
teknir voru úr lestinni við ránið séu
komnir fram i dagsljósið.
Mikið er hugleitt hvcr verið hafi
höfuðstjórnandinn við lestarránið.
Margir efast um að lögreglan hafi
nokkru sinni komizt i tæri við þann
eða þá sem skipulögðu allt ránið.
Slikar sögusagnir komast alltaf á loft
er einhverjum hinna dæmdu er sleppt
úr fangelsi og ræðir við fjölmiðla.
laus. Þó eru þeir lika til sem telja
einhvern af þremenningunum, sem
harðasta dóma fengu, hafa skipulagt
ránið. Þeir eru Bruce Reynolds,
Gordon Goody og Ronald Biggs.
Sá siðastnefndi er þekktastur
þeirra vegna þess að hann slapp úr
fangelsi pegar árið I965 og hefur ekki
farið inn fyrir rimlana aftur þrátt fyrir
ítrekaðar tilraunir Scotland Yard.
Það var rneðal annars verkefni
Thomas Butler lögregluforingja að
elta Biggs vitt og breitt um heiminn.
Oft var Butler rétt á hælum hans en
alltaf slapp Biggs. Að lokunt komst
hann til Brasiliu. Þar fékk hann að
vera i friði nokka slund og notaði
tækifærið og eignaðist þar barn með
brasiliskri konu er hann síðar gekk að
eiga. Þar með hafna brasilisk yfirvöld
kröfum Breta um framsal Biggs. Hann
veit aftur á ntóti að þar verður hann
að dúsa sem eftir er þvi Scotland Yard
bíður stöðugt færis. Ef hann kæmi til
Bretlands hvort sem heldur væri af
frjálsum vilja eða sem fangi bíður hans
Lögregluforinginn Thomas Butler
varði mörgum siðustu æviárum sinum
til að finna lestarræningjana. Honum
varð vel ágengt enda fór hann vítt og
breitt um heiminn.
Þarna var ránið framið. Flutningabifreiðarnar biðu undir brúnni og síðan var ráðizt inn í lestina er hún stöðvaði við
rautt Ijós.