Dagblaðið - 08.02.1979, Qupperneq 15

DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 8. FEBRÚAR 1979.
15
annarri í bænum, þá held ég að við
komum vel út úr þeim samanburði
hvað verðið snertir. En fólk er jú að
greiða meira fyrir hrein gæði. Góð
vara kostar ávallt meira. Það er ekki
verið að setja einhverja uppsprengda
prisa a þessa vöru af mannvonsku eða
gróðafikn. Það kostar hreinlega meira
að framleiöa hana, vegna þess að hún
er gjaman handunnin, gerð af alúð, af
þekkingu og af listrænum metnaði.
Fyrir þetta þarf hönnuðurinn að fá
borgað.
Listgildi og
notagildi
Við spurðum hvort ekki bæri á ein-
hverju snobbi í kringum þessa sér-
hönnuðu vöru þeirra.
„Sjálfsagt er eitthvað um það,”
sagði Lúðvík, „að sumt fólk kaupi
þessa hluti vegna þess að þeir eru
kannski tiltölulega dýrir og því er sagt
að þeir þyki „fínir”. En við verðum
fremur vör við að fólk sé að gleðja
augað og skapa sér manneskjulegt um-
hverfi með þeim. Það virðist velja þá
mjög vandlega og yfirvegað. Það er
þetta fólk sem við viljum aðstoða.
Það er að vísu ýmislegt sem okkur
finnst að við hefðum átt að fram-
kvæma á annan hátt. Við höfum
kannski lagt of mikla áherslu á listgildi
þeirrar vöru sem við höfum á boðstól-
um, í auglýsingum okkar. Þetta hefur
fælt frá fólk sem heldur að hér fáist
bara listaverk, — en þetta eru allt
brúkshlutir fyrst og fremst. Það er
ætlast til þess að á þeim sé setið —
þeir séu í stöðugri notkun. Við erum
að visu með stöku hlut sem er nálægt
þvi að vera skúlptúr, t.d. stóla eftir
Rietveld og Mackintosh, — en þeir
heyra til undantekninga. Við erum
þjónusta og í framtíðinni munum við
hugsanlega reyna að koma til móts við
almenning enn frekar með því að
bjóða upp á einhvers konar leiðbein-
ingaþjónustu. Við búum ekki í sér-
hönnuðum fílabeinsturni.”
AÐALSTEINN
INGÓLFSSON
t'
Sérhönnun fyrir almenning
SóB eftir Piero de Martini. „Martini er einn af efnilegustu hönnuðum ttala af yngri kynsióðinni. Þessi mubla er stfihrein,
látlaus og siðan ótrúlega hagkvæm. Það má breyta henni á alla mögulega vegu.”
Heimsókn í Casa
þessar vörur voru dýrari en það átti að
venjast. En það er líka greinilegt að
það þarf talsverða sjónmennt og
þroska til að kunna að meta margt af
því sem við erum með og þá mennt
skortir íslendinga tilfinnanlega.
Vöntun ó
sjónmennt
Þetta á ekki aðeins við um þetta at-
riði, heldur um afstöðu þeirra til
myndlista almennt. Það má kannski
fyrst og fremst kenna skólakerfinu um
þessa ávöntun. Þó er ég hissa á mörgu
fólki sem ætti að hafa þessa sjón-
mennt, t.d. arkitektum. Mér finnst
þeir ekki gefa nægan gaum að því sem
við erum að gera og ég hef orðið var
við að þeir kannast kannski ekki við
mann eins og Rietveld, sem þó er tíma-
mótamaður bæði í byggingalist og
húsgagnahönnun. Arkitektar virðast
stundum ekki leita út fyrir það áhrifa-
svæði sem þeir þekkja. Ef þeir eru
menntaðir í Danmörku, þá virðast þeir
•sumir lokaðir fyrir möguleikum
'italskra húsgagna, svo dæmi sé tekið.
Arkitektar gætu einnig gert meira að
því að auglýsa þjónustu sína og leið-
beina fólki um það hvernig hús gæti
litið út að innan. Svo eru reist vönduð,
steypt hús og fyllt af alls kyns gervi-
antík og fleiru í þá veru.
Gervi-antík
Islenskir húsgagnaframleiðendur
eiga einnig hluta af sökinni. Þeir hafa
forðast það I lengstu lög að gera nýja
og hagkvæma hluti, þar sem nota
mætti íslensk séreinkenni. t staðinn
framleiða þeir þessa gervi-antik eða
þunglamaleg, stöðluð stykki sem eru
algjörlega úr takti við samtimann. Við
eigum að visu ekki marga húsgagna-
hönnuði, en samt nokkra, og þeim eru
varla gefin tækifæri til að spreyta sig.
Það mætti gjarnan ihuga það að fara
sömu leið og Finnar í þessum málum.
Þeir eiga frábæra hönnuði á öllum
sviðum, en þeir leita líka út fyrir land-
steinana, til dæmis til ítalskra hönn-
uða. Endanlega ættu húsgagnafram-
leiðendur hér að stefna á útflutning.
Mér finnst afstaða þeirra stundum af-
ar skrýtin. Þeir koma hingað og skoða
það sem við höfum upp á að bjóða og
segja:
Við getum jú framleitt þetta en
við yrðum að koma með það hingað til
að geta selt það. Ég skil þetta ekki. Ef
góðri vöru er haldið að fólki í nógu
ríkum mæli, þá lærir það að meta
hana.
Gæöin kosta meira
Það tekur sinn tíma. Þaö tók okkur
langan tíma að læra að meta góða
hönnun. Það sem mér sjálfum fannst
mest spennandi í því „námi”, var að
rekja hugmyndir hönnuða, hvernig
þær þróast, breytast og sjá á hverju
í hugmyndirnar eru byggðar.”
Við minntumst á það að margt fólk
setti fyrir sig verðið á hlutum eins og
þeim sem Casa verslaði með.
„Jú,” sagði Lúðvík, „við verðum
varir við þetta lika. Fólk kom hingað í
fyrstu sérstaklega til þess að hneyksl-
ast á verðinu. Én ég held samt að ef
við berum t.d. saman stærri mublur
hér og I einhverri húsgagnaverslun
Legubekkur eftir Le Corbusier. „Mönnum hætti lengi til að Ifta á þennan hlut sem skúlptúr, en þetta er íyrst og fremst
afar þægileg mubla.”
ítalskur stóll eftir Mario Bellini. „Hugmyndin að þessum stól er sáraeinföld, eins
og flestar bestu hugmyndirnar eru. Grindin er úr járni, en kiæðningin úr leðri og
endist mjög vel. Ef maður á annan „alklæðnað” fyrir stólana, er hægt að breyta
útliti Ibúða með stuttum fyrirvara.”
Það er óvenjulegt að hér um slóðir,
þar sem brask og skjótur gróði er tak-
mark flestra, skuli ungt fólk fara út í
viðskiptalífið fyrst og fremst af hug-
sjónaástæðum, en þannig varð verzl-
unin Casa til snemma árs 1977. Tvenn
hjón Einar Magnússon, Ingibjörg
Bjarnadóttir, Lúðvík Bjamason og
Sigrún Böðvarsdóttir, höfðu lengi haft
áhuga á fögrum hlutum, sérstaklega
því sem prýtt gat hibýli. Þessi áhugi
varð til þess að þau fóru I æ rikara
mæli að skoða það sem erlendir hönn-
uðir höfðu upp á að bjóða. „Þetta var
algjör upplifun,” sagði Lúðvik, er DB
hafði samband við hann í tilefni þess
að Casa er brátt tveggja ára. „Við
sáum smátt og smátt hvað það hafði
mikið að scgja að hafa fagra hluti í
kringum sig og sömuleiðis fórum við
að skilja það að þessir frægu erlendu
hönnuðir voru ekki að höfða til snobb-
ara eða peningafólks.
Fyllsta tillit til
mannlegra þarfa
Frægð þeirra byggist á því að þeir
hanna allt sitt með fyllsta tilliti til
þarfa mannsins líkamlegra sem and-
legra, — en setja samt mark sitt á grip-
ina. Þeir eru sannfærðir um að um-
hverfið hafi úrslitaáhrif á þroska
mannsins. Hafi hann allt i kringum
sig, fagra og hagkvæma hluti, þá
hlýtur það að hafa áhrif á líf hans til
hins betra. Þessu trúum við statt og
stöðugt.”
Við spurðum hvemig reksturinn
hefði gengið fram til þessa.
„Alveg þokkalega,” sagði Lúðvik.
„Það hefur komið í Ijós að hér er fjöldi
fólks sem hefur fundið hjá sér sömu
þörf og við. Hins vegar var erfitt að
selja þessa vöru í byrjun, vegna þess
að margt fólk skildi ekki hvers vegna
Lúðvik Bjarnason i Casa.