Dagblaðið - 19.01.1980, Blaðsíða 10

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 19. JANÚAR 1980.
10
Útgefandi: Dagblaðið hf.
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. Eyjóffsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason. Fréttastjóri: ómar Valdimarsson.
Skrifstofustjóri ritstjórnar: Jóhannes Reykdal.
(þróttir: Hallur Simonarson. Menning: Aöalstoinn Ingólfsson. Aðstoöarfróttastjóri: Jónos Haraldsson.
Handrit: Ásgrfmur Pélsson. Hönnun: Hilmar Karlsson.
Blaðamenn: Anno Bjarnason, Atli Rúnor Holldórsson, Atli Steinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi
Sigurösson, Dóro Stefánsdóttir, Elín Albortsdóttir, Gissur Sigurðsson, Gunnlaugur A. Jónsson, ólafur
Geirsson, Siguröur Sverrisson.
Ljósmyndir: Ámi Páll Jóhannsson, Bjarnlerfur Bjarnleifsson, Höröur Vilhjálmsson, Ragnar Th. Sigurðs-
son, Sveinn Þormóösson. Safn: Jón Sœvor Baldvinsson.
Skrifstofustjóri: ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson. Sökistjóri: Ingvor Sveinsson. Drerfing-
arstjóri: Már E.M. Halldórsson.
Ritstjórn Síöumúla 12. Afgreiðsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur Þverholti 11.
Aöalsími blaðsins er 27022 (10 línur).
Setning og gmbrot: Dagblaðið hf., Síöumúla 12. Mynda- og plötugerð: Hilmir hf., Síöumúla 12. Prentun
Árvakur hf., Skeifunni 10.
Áskriftarverð á mánuöi kr. 4500. Verð í lausasölu kr. 230 eintakið.
Sesam, Sesam
er framlag Alþýðubandalagsins til efna-
hagsmálanna, tillögur um trú á krafta-
verkaformúlu. í tillögunum er margt
góðra og frómra óska en minna um
bitastæð úrræði. Væntanlega telja
aðrir, að finna þurfí betri grundvöll
undir ríkisstjórn en óskhyggjuna eina.
Alþýðubandalagsmenn leggja óskir um aukna fram-
leiðslu á hvern starfsmann, aukna framleiðni, til
grundvallar tillögum sínum. Það er rétt hjá Alþýðu-
bandalaginu, að aukning framleiðni á í framtíðinni að
verða grundvöllur bættra lífskjara og stöðugra gengis
krónunnar. Það er rétt, sem segir í tillögunum, að
framleiðni í ýmsum greinum iðnaðar hérlendis er
aðeins 60 prósent af þvi, sem gerist í sambærilegum
greinum á öðrum Norðurlöndum. En sá er galli á gjöf
Njarðar, að tillögur um aukna framleiðni geta ekki
verið grundvöllur aðgerða, sem eiga að leiða til árang-
urs á skömmum tíma, svo sem á yfirstandandi ári.
Jafuvel með einbeitingu að framleiðniaukningu mundi
verulegur árangur ekki sjást fyrr en að talsverðum tíma
liðnum Ósennilegt er, að gengi krónunnar verði að
ráði varið á þessu ári með slíkum úrræðum eða verð-
bólgan keyrð niður.
Að öðru leyti leggur Alþýðubandalagið til, að farin
verði rétt einu sinni millifærsluleið, auk nokkurrar
niðurfærslu verðlags. Alþýðubandalagið vill auka
niðurgreiðslur um sjö og hálfan milljarð á þessu ári til
að koma vísitölunni niður um þrjú prósent. Öllum
öðrum en tillögusmiðunum ætti að vera ljóst, að engin
mein efnahagslífsins læknast með auknum niður-
greiðslum. Þar er stundarblekking ein á ferðinni.
Önnur millifærsla Alþýðubandalagsins stendur fall-
völtum grunni.
Sækja á fjóra milljarða handa ríkissjóði með við-
bótarskatti á rekstrarveltu verzlunarfyrirtækja. Fresta á
endurgreiðslu á skuldum ríkissjóðs við Seðlabankann
frá árunum 1975—1976 og fá þannig átta og hálfan
milljarð.
Verzluninni er ætlað að bera þennan nýja skatt til
viðbótar skerðingu á álagningu, sem Alþýðubanda-
lagið boðar, og stofnun „tölvumiðstöðvar verzlunar-
innar”, s?m verzlunin á að greiða, svo sem til bragð-
bætis. Óhætt er að fullyrða, að enginn grundvöllur er
fyrir öllum þessum átögum. Enginn slíkur stórgróði er
af almennri verzlun, að standa megi undir svo stór-
felldri millifærslu með álögum á h'áVia*.
Flestir munu sjá, að lítið stoðar þjóðarbúinu, þótt
enn sé dregið, að ríkið greiði af skuldum sínum við
Seðlabankann. Sú skuldasöfnun hefur lengi verið ein-
hver mesti verðbólguvaldurinn.
Víst kæmi til greina, að niðurfærsla verðlags og
kaupgjalds yrði einhver þáttur í uppstokkun okkar vit-
firrta verðbólgukerfis. En þá kemur að þeim þætti í til-
lögum Alþýðubandalagsins, sem ætlað er að fjalla um
kjaramál. Skemmst er frá að segja, að þar vantar flest,
sem við þarf að éta.
Alþýðubandalagið nefnir ekki einu orði, að æski-
legast væri, að ekki yrðu almennar grunnkaupshækk-
anir, ef launþegar gætu treyst því, að loks yrði tekið á
vandanum í alvöru. Hins vegar tekur Alþýðubanda-
lagið fram, að laun skuli verðtryggð. Forystumenn
launþega munu þó vita, að varla verður betur gert í ár
en að reyna að verja þann kaupmátt, sem nú er, og
bæta kjör hinna lægstlaunuðu eingöngu. Alþýðu-
bandalagið býður ekki upp á raunhæfa launastefnu
heldur óskhyggju eins og viða annars staðar í tillögu-
bálki sínum.
----------:-----
Norður-lrland:
Ekki samkomulag
mi\li deiluaöila
þar á næstunni
Almenningur á Norður-lrlandi er
orðinn þreyttur á stöðugu styrjaldar-
ástandi sem þar hefur staðið i tíu ár.
Sú breyting hefur þó orðið á frá fyrri
tíð að fólk gerir sér nú betur grein
fyrir eðli og alvöru málsins. Bjartsýni
er ekki eins mikil og áður og byggist
það meðal annars á því að almenn
vitneskja er um þær tilraunir sem
gerðar hafa verið til að koma á friði
en án árangurs og ógnartíminn
stendur enn. — Við erum farin að
gera okkur grein fyrir því að líklega
er friðurinn ekki neitt nálægt því að
komast á. Til þess er engin auðveld
leið en við verðum samt sem áður að
halda áfram að reyna. — Þetta er
haft eftir einum af þekktari prestum
á Norður-frlandi.
Margt þykir benda til þess að átök
á Norður-írlandi muni halda áfram á
næstu árum. Litlar líkur eru taldar til
þess að stjórnmálaleg lausn finnist á
deilum kaþólskra og mótmælenda í
þeim viðræðum sem farið hafa fram
undir stjórn Breta og sífellt er að
slitna upp úr eða þá verið að hefja
þær á ný. Þær hófust nú í byrjun
ársinsenn einusinni.
Að þessu sinni var það fyrir harð-
Verkefni nýrr-
ar stjómar
óskaðleg i viðskipturo manna á milli.
Vigtennurnar úr verðbólgudraugnum
yrðu út dregnar með þessum hætti.
En vegna þess að bankarnir geta í
reynd lánað út sama spariféð oftar en
einu sinni að hluta, þá gætu þeir látið
visssar greinar, t.d. útflutningsat-
vinnuvegi, hafa lánsfé svo til vaxta-
laust — en að sjálfsögðu með fullri
verðtryggingu.
Verðmælir sem
srfellt þarf að
leiðrétta
Til að mönnum verði Ijóst að ekki
má fórna raunverulegum verð-
mætum í bardaga við verðbólguna,
skal bent á atriði sem skipfa megin-
máli. Eitt er það að aðalhlutverk
peninga i nútíma samskiptum er að
vera verðmælir. Þessi verðmælir
hefur bilað — og á ekki bata von.
Ekki mundu góðir klæðskerar —
eða dugandi húsasmiðir gefast upp
fyrir þeim vanda, þó að skrattinn
hlypi í málböndin hjá þeim og þau
tækju upp á því að fara að breyta sér.
Þeir mundu fá sér fasta viðmiðun
og leiðrétta málböndin vikulega —
jafnvel daglega — ef þörf krefði — í
stað þess að eyða kröftum í bardaga
við „drauga” eða með öðrum orðum
við öfl, sem stæðu utan þeirra vald-
sviðs.
Svo þarf að sjálfsögðu að aðlaga
skattakerfið að verðbólgunni. Laga
það þannig að henni, að aðeins raun-
verulegur hagnaður verði hóflega
skattlagður — og horfið frá því að
Ófrjóar umræður
Yfirlýsingar stjórnmálamanna á
undanförnum misserum hafa mjög
hnigið i sömu átt: Þeir vilja allir
„ráða niðurlögum verðbólgunnar"
— og svo kemur svona eins og hálf-
gert innan sviga að þeir vilja „bæta
kjör hinna lægst launuðu”. Vafa-
laust vel meint.
Að þessu var gert réttmætt skop í
áramótaskaupi nýlega.
Hvörugt tel ég hægt í reynd eftir
þeim leiðum, sem aðallega hafa verið
ræddar í þessu sambandi, hvorki með
„leiftursókn” né „niðurtalningu”,
né frómum óskum um að skipta
þjóðarkökunni með nýjum hætti til
hags fyrir lágtekjufólk, sem er 90%
þjóðarinnar. „Þjóðarkakan” þarf að
stækka. Það mætti takast, ef kjarkur
og vilji alþingismanna hrykki til.Að
ráða niðurlögum verðbólgunnar er
ekki unnt nema að litlu leyti, m.a.
vegna þess að verðbólgan er orðin
innbyggð i sjálft heimsviðskipta-
kerfið og okkar kerfi.
Heimsverðbólgan og olíuverðs-
hækkanirnar (sem eru aðeins hluti af
hinni eiginlegu heimsverðbólgu) eru
óviðráðanlegir þættir fyrir þjóð í
okkar aðstöðu. Það er aðeins víxl-
verkunarþátturinn i verðbólgunni,
sem við gætum ráðið við að hluta til,
en líklega verða verkalýðsrek-
endurnir að ákveða það, hvort
þessum þætti er haldið inni. Það er
að vísu til tjóns fyrir þeirra umbjóð-
endur, en getur hugsanlega gagnast
einhverjum þeirra persónulega í
fylgiskaupabarátttu þeirra.
Kjallarinn
Kristjan Friðriksson
Hægt að draga úr
skaðsemi verðbólgu
En það er hægt að draga úr skað-
semi verðbólgu með vissri aðlögun að
henni. Það má m.a. gera með því að
búa svo um hnúta að enginn getigrætt
verulega á verðbólgu né þurfi að
skaðast á henni. Þetta ber að gera
með þvi að hafa lága raunvexti (2,5
til 3%) en reikna verðbótaþátt á öll
lán og innstæður alveg samstiga verð-
bólgu.
Við þessa aðgerð mundi verðbólga
hjaðna til stórra muna bardagalaust
— en yrði að öðru leyti gerð að mestu