Dagblaðið - 23.02.1980, Qupperneq 10

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 23. FEBRUAR 1980.
Srjálst, úháð dagblað
Utgefandi: Dagblaðið hf.
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason. Fróttastjóri: ómar Valdimarsson.
Skrifstofustjóri ritstjórnar: Jóhannes Reykdal.
jþróttir: Hallur Simonarson. Menning: Aðalsteinn Ingólfsson. Aöstoðarfróttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrít: Ásgrímur Pólsson. Hönnun: Hilmar Karlsson.
Blaöamenn: Anna Bjarnason, Atli Rúnar Halldórsson, Atli Steinarsson, Ásgeir Tómassort7 Brag
Sigurðsson, Dóra Stefónsdóttir, Elín Albertsdóttir, Gissur Sigurösson, Gunnlaugur A. Jónsson, ólafur
Geirsson, Siguröur Sverrisson.
Ljósmyndir: Árni Póll Jóhannsson, Bjarnleifur Bjarnlerfsson, Hörður Vilhjólmsson, Ragnar Th. Sigurðs-
son, Svoinn Þormóösson. Safn: Jón Sœvar Baldvinsson.
Skrífstofústjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þróinn Þorleifsson. Sölustjóri: Ingvar Sveinsson. Dreifing
arstjóri: Mór E.M. Halldórsson.
Ritstjórn Sfðumúia 12. Afgreiðsla, óskríftadeild, auglýsingar og skrífstofur Þverholti 11.
Aöalsimi blaðsins er 27022 (10 línur).
Setning og umbrot: Dagblaðið hf., Síöumúla 12. Mynda- og plötugerð: Hilmir hf., Siðumúla 12. Prentun
Árvakur hf., SkeHunni 10.
Askríftarverð ó mónuði kr. 4500. Verö í lausasölu kr. 230 eintakið.
Lítil stjórnarandstaöa
Engar ríkisstjórnir síðari ára hafa
fengið slíkan óskabyr í upphafi og ríkis-
stjórn Gunnars Thoroddserts nú.
Skoðanakönnun Dagblaðsins benti
til þess, að rúmlega 70 af hundraði
landsmanna fylgdu stjórninni, aðeins
átta af hundraði væru henni andvígir,
og rúmlega 21 af hundraði væri óákveðinn. Jafnvel á
Alþingi sást ekki stjórnarandstaða að kalla fyrr en tvo
síðustu dagana fyrir þinghlé. Þá fyrst kom fram, að al-
þýðuflokksmenn og Geirsmenn sóttu í sig veðrið.
Vafalaust á stjórnarandstaðan á Alþingi eftir að
harðna, eftir því sem veigameiri vandamál koma til
umfjöllunar.
Áreiðanlega hefur mörgum þótt tvísýnt i fyrstu,
þegar Gunnar Thoroddsen hóf sérsamninga um ríkis-
stjórn, hvort almenningur mundi lasta hann eða lofa
fyrir verkið.
Gunnar átti á hættu að verða almennt talinn hafa
svikið flokk sinn og komið með óheiðarlegum hætti
aftan að formanni flokksins. Ljóst er nú, að almenn-
ingur telur framtak Gunnars hafa verið lofsvert. Al-
menningur hefur litla samúð með flokksræði. Hann
metur mikils, þegar einstakir þingmenn rísa gegn
flokksvaldinu og láta samvizku sína ráða.
Ýmislegt er hæft í ummælum Lúðvíks Jósepssonar,
þegar hann talar um „augnabliksstemmningu kringum
Gunnar”. Hvernig þessi „stemmning” endist, fer að
sjálfsögðu eftir því, hvort þessi rikisstjórn verður vin-
sæl til lengdar eða bakar sér óvinsældir með verkum
sínum.
Sem stendur kemur stuðningur við Gunnar Thor-
oddsen víða fram í þeim skoðanakönnunum, sem Dag-
blaðið hefur birt.
Að sjálfsögðu birtist hann í eindæma mikilli lýðhylli
ríkisstjórnarinnari <>
Þessi „stemmning” kemur einnig fram í því, að
ýmsir, sem ekki studdu Sjálfstæðisflokkinn í kosning-
unum í desemberbyrjun, telja sig nú standa næst þeim
flokki.
Hreyfingin er aðallega frá Alþýðuflokknum, og
kemur það ekki á óvart.
Alþýðuflokkurinn var nokkru fyrir þingkosningarn-
ar í desember kominn niður í svipað fylgi og hann
hefur nú samkvæmt skoðanakönnuninni.
Alþýðuflokksmönnum tókst á síðustu vikunum fyrir
kosningarnar að ná aftur til sín talsverðu af því fylgi,
sem var að ganga þeim úr greipum. Þetta munu þeir
forystumenn Alþýðuflokksins viðurkenna, sem stóðu í
kosningabaráttunni.
Nú rennur þetta fylgi aftur frá Alþýðuflokknum.
Engum getum skal að því leitt, hvernig Sjálfstæðis-
flokknum helzt á því fylgi, sem hann hefur um þessar
mundir.
Sjálfstæðisflokkurinn hafði óskabyr skömmu fyrir
kosningarnar í vetur, en honum tókst með undraverð-
um hætti að koma þessu fylgi af sér, áður en kosið var.
Mestu um framhaldið mun að sjálfsögðu skipta,
hvernig fer um klofninginn í Sjálfstæðisflokknum. At-
burðir á Alþingi síðustu tvo dagana benda til þess, að
klofningurinn ágerist. En margir sjálfstæðismenn um
allt land munu vinna að því að sætta hin stríðandi öfl,
svo að flokkurinn bíði ekki varanlegt tjón af.
Skoðanakannanirnar sýna stöðuna eins og hún er
nú, en varasamt er að fullyrða um framhaldið.
Komandi forsetakosningar í Bandaríkjunum:
Bush og Carter á
uppleið en Reagan
og Kennedy í vanda
—af staða almennings vestra til George Bush minnir á
stöðu Carters árið 1976
Allar likur þykja nú benda til þess
að Jimmy Carter Bandaríkjaforseti
beri sigur úr býtum í prófkosningum
Demókrataflokksins í New Hamps-
hire án þess að þurfa einu sinni að
bregða sér úr Hvíta húsinu. Úrslit
siðustu skoðanakannana benda til
þess að hann hafi 18% meira fylgi en
Edward Kennedy öldungadeildar-
þingmaður. Yrði ósigur þarna mikið
áfall fyrir Kennedy, en New Hamps-
hire er næsta fylki við heimafylki
hans, Massachusetts, og hefur auk
þess verið um langt skeið talið öruggt
til fylgis við þá Kennedyana. Ósigur
i New Hampshire, sem er fyrsta
fylkið af þeim 35 sem velja sér full-
trúa á flokksþing með beinum kosn-
ingum, gæti reynzt endalok baráttu
Kennedys fyrir útnefningu til forseta-
framboðs fyrir Demókrataflokkinn.
Staða Kennedys er að mörgu leyti
peorgei Bush, fyrrum þingmaður,
iíhlA forstjóri, sendiherra og fleira,
ýirðist falla hinum almenna kjósanda
ígeð.
erfið eins og svo oft áður fyrir þá sem
berjast við mann sem situr í forseta-
stóli. Jimmy Carter forseti segisl ekki
munu taka þátt i kosningabaráttunni
fyrr en þvi mikilvæga máli að frelsa
gislana fjörutiu og niu úr prisundinni
i sendiráðinu í Teheran er lokið.
Þetta hefur valdið Kannedy óvænt-
um erfiðleikum. í fyrra voru flestir á
þeirri skoðun að hann mundi eiga
auðvelt með að sigra Carter forseta i
baráttunni um forsetaframboð
demókrata á þessu ári. Carter þótti
hafa staðið sig illa í embætti og litt til
þjóðarforustu fallinn. í stað þess er
Carter nú orðinn sameiningartákn
baráttu Bandaríkjanna gegn illum
öflum á alþjóðavettvangi og Kennedy
verður að berjast við vindmyllur og
sá hópur vex nú stöðugt sem efast um
hæfileika hans til að gegna stöðu for-
seta í Washington.
Sá er til skamms tima þótli sigur-
stranglegastur í hópi repúblikana,
Ronald Reagan, fyrrum rikisstjóri i
Kaliforníu, á einnig við erfiðleika að
etja. Lengi vel hefur Reagan verið
talinn langliklegastur repúblikana til
að hljóta embættið og hefur hagað
sér sem slikur. Ef hann tapar í New
Hampshire, eins og líklegt þykir, þá
fer að harðna á dalnum hjá honum.
Helzti andstæðingur hans, George
Bush, bendir á að hann sé eins og
sniðinn i embætti forseta Bandaríkj-
anna vegna fjölþættrar reynslu sinn-
ar. Víst er að hann hefur margt til
síns máls. Að vísu gegnir hann engum
störfum um þessar mundir en ein-
-
beilir sér að þvi að hljóta útnefningu
Repúblikanaflokksins.
George Bush er fyrrverandi aðal-
fulltrúi Bandaríkjanna hjá Samein-
uðu þjóðunum, var áður sendimaður
lands síns i Kína, fyrrum þingmaður i
fulltrúadeildinni i Washington, fyrr-
um aðalforstjóri Leyniþjónustu
Bandaríkjanna, CIA, og auk þess
fyrrum formaður Repúblikana-
flokksins. Bush þykir fremur íhalds-
samur í skoðunum.
I siðustu skoðanakönnunum í New
Hampshire um úrslit í forkosningum
flokkanna, sem verða næsta þriðju-
dag, kom i Ijós að Carter naut fylgis
47% demókrata en Kennedy aðeins
29%. Siðan komu 6% sem fylgdu
Jerry Brown ríkisstjóra í Kalifomiu
að málum en 18% voru óákveðnir.
í hópi repúblikana voru 37% fylgj-
andi Bush en 33% studdu Reagan,
10% Howard Baker, leiðtoga repú-
blikana i öldungadeildinni, 5% voru
á bandi John Anderson, fulltrúa-
deildarþingmanns frá Illinois, og
Margir telja Ronald Reagan orðinn
heldur aldraðan, enda orðinn 69 ára.
John Connally, fyrrum ríkisstjóri i
Texas, hafði 2% fylgi. Lestina ráku
þeir Robert Dole öldungadeildar-
þingmaður og Philip Crane, fulltrúa-
deildarþingmaður frá lllinois.
I skoðanakönnun sem gerð var
fyrir The New York Times og CBS
sjónvarpsstöðina í þessari viku kom i
Ijós að 58% demókrata virtust styðja
Carter til forseta en aðeins 23% voru
fylgjendur Kennedys. Bendir þetta til
þess að Kennedv hafi hingað til mis-
tekizt hrapallega að telja fólki trú um
að stefna hans sé á einhvern hátt frá-
brugðin stefnu Carters og hann þvi
hæfari til setu í forsetastóli.
Könnunin var einnig mjög at-
hyglisverð um fylgi þeirra sem styðja
repúblikana. Reagan var þar að vísti
enn í fórustu með 33% en Bush naut
stuðnings 24%. Rétt er að ítreka að
könnun þessi náði til alls landsins.
Fyrir aðeins einum mánuði voru sam-
bærilegar tölur 45% fyrir Reagan en
6% fyrir Bush.
Bæði Reagan og Kennedy biðu
ósigur i kosningum til kjörnefnda i
„C'arter dregur frelsun gíslanna
vísvitandi á langinn,” segir F.dward
Kennedy.
Iowafylki í fyrra mánuði. Carter
hlaut rétt um tvo þriðju hluta at-
kvæða á meðan Kennedy fékk þriðj-
ung atkvæða demókrata. Bush
sigraði Reagan naumlega en alkvæði
repúblikana skiptust mun meira en
demókrata.
Svo áfram sé haldið að rekja
úrslit í fyrri kosningum má nefna að
Kennedy tapaði naumlega fyrir
Carter i Maine fyrir hálfum mánuði
og Bush sigraði auðveldlega um
siðustu helgi i undirbúningskosning-
um i Puerto Rico, cn þar niætti
Reágan ekki til leiks.
Einkum þykir aldurinn vera farinn
að færast heldur mikið yfir Reagan
til þess að hann verði talinn sigur-
stranglegur sem forsetaefni. Margir
repúblikanar efast um að hann gæti
sigrað i forsetakosningum þess vegna
en hann er nú 69 ára að aldri. Munur-
inn á stefnu þeirra Bush og Reagans
þykir ekki vera mikill. Báðir eru
taldir í hópi hinna íhaldssamari. Bush
hefur aftur á móti lagt á það áherzlu
og með nokkrum árangri að hann sé
fullur af starfskrafti og aldursins
vegna geti hann vel sinnt ýmsum
þeim störfum sem forseti þurft að
gera. Fyrri ferill hans bendi líka til
þess. Því fer þó fjarri að ekki sé hægt
að setja út á fyrri frammistöðu Bush í
opinberum störfum.
Hann var formaður Repúblikana-
flokksins þegar hneykslið vegna
Watergate innbrotsins og því sem þar
fylgdi á eftir reið yfir. George Bush
segir sjálfur að þá hafi honum tekizt
að halda saman Repúblikanaflokkn-
um og vill telja sér það til gildis eins
og eðlilegt er. Margir telja honum þó
það til lasts nú að hann var einn
hinna síðustu til að snúa baki við
Richard Nixon í forsetaembætti.
Frammistaða hans sem aðalfull-
trúa Bandarikjanna hjá Sameinuðu
þjóðunum hvarf alveg i skuggann
fyrir eftirmanni hans í starfi. Það var
Patrick Moynihan, þáverandi stjórn-
lagaprófessor, sem siðan sneri sér að