Dagblaðið - 23.07.1980, Blaðsíða 10

DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 23. JÚLÍ 1980.
10
Útgefandi: Dagblaðið hf.
Framkvœmdastjórí: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjórí: Jónas Kristjánsson.
Ritstjómarfuiltrúi: Haukur Helgason. Fróttastjóri: Ómar Valdimarsson.
Skrifstofustjórí ritstjómar Jóhannes Reykdal.
íþróttir Haliur Simonarson. Monning: Aðalstoinn Ingótfsson. Aðstoöarfróttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Ásgrimur P&lsson. Hönnun: Hilmar Karisson.
Blaðamenn: Anna Bjarnason, Atli Rúnar Halldórsson, Atli Steinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi
Sigurðsson, Dóra Stefánsdóttir, Elín Albertsdóttir, Erna V. Ingólfsuóttir, Gunnlaugur A. Jónsson,
Ólafur Geirsson, Sigurður Sverrisson.
Ljósmyndir: Ámi Páll Jóhannsson, Bjamleifur Bjarnleifsson, Hörður Vilhjálmsson, Ragnar Th. Sigurðs
son, Sveinn Þormóðsson. Safn: Jón Sœvar Baldvinsson.
Skrifstofustjóri: Ólafur EyjóHsson. Gjaldkeri: Práinn PorieHsson. Sölustjóri: Ingvar Sveinsson. Dreifing-
arstjóri: Már E.M. Halldórsson.
Ritstjóm Síðumúla 12. Afgreiðsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur Þverholti 11.
Aðalsimi blaðsins er 27022 (10 linur).
Sotning og umbrot: Dagblaðið hf., Siðumúla 12. Mynda- og plötugerð: Hilmir hf., Síðumúla 12. Prentun
Árvakur hf., SkeHunni 10.
Áskriftarverð á mánuði kr. 5.000. Verð i lausasöíu kr. 250 eintakið.
Fjárlöginí vaskinn
þess: ,,í samræmi við þetta er frumvarpið miðað við
það, að verðhækkun frá upphafi til loka árs 1980 verði
um 31 prósent og meðalhækkun verðlags 1979—1980
verði 45—46 prósent. ”
Dagblaðið greindi fyrir nokkru frá ástandi og horf-
um í verðlagsmálum, meðal annars því, að verðbólgan
geystist nú áfram með hraða, sem svarar til yfir 50 pró-
sent verðbólgu á ári.
Þetta er staðfest í spá Þjóðhagsstofnunar, sem nú
birtist. Þar segir, að meðalhækkun milli áranna 1979
og 1980 verði að líkindum um 58 prósent. Verðbólgan
frá ársbyrjun til ársloka verði yfir 50 prósent, hugsan-
lega nálægt 55 prósen .
Þarna er talað um tutiugu prósentustiga meiri verð-
bólgu en fjárlögin eru miðuð við. Svo fjarri hefur
reynslan verið boðaðri stjórnarstefnu það, sem af er
árinu.
Stjórnarliðar kunna að svara því til, að breyting sé í
aðsigi. Verðbólgan muni ekki verða svo mikil, þegar
upp verður staðið. Efnahagsnefnd stjórnarliða muni
marka nýja stefnu.
Dagblaðið benti fyrir skömmu á, hversu berstrípaðir
stjórnarliðar standa, þegar hugsað er til kosningalof-
orða þeirra.
Dæmi var tekið af framsóknarmönnum. Þeir svör-
uðu í kosningabaráttunni „leiftursókn sjálfstæðis-
manna með svokallaðri ,,norskri aðferð”. Verðbólgan
skyldi að velli lögð ,,í áföngum”. Þá varð til hin svo-
nefnda „niðurtalningaraðferð”. Smám saman skyldi
dregið úr hraða verðbólgunnar. Ákveðnar tölur voru
lagÁar fram í því efni.
Eftir að ríkisstjórnin komst til valda, hefur annað
veifið verið minnzt á „niðurtalningaraðferðina”. Hún
var meðal annars efst á blaði, þegar fjárlögin voru
samin. „Niðurtalningaraðferðin” er enn til á blaði á
einhverju ráðherraborðinu, en hún hefur aldrei komið
til framkvæmda.
Það sýna síðustu spár Þjóðhagsstofnunar að sjálf-
sögðu bezt.
í efnahagsnefnd stjórnarliða hafa að undanförnu
verið haldnir margir fundir. Þar hefur verið drepið á
sitthvað, sem að gagni mætti koma við verðbólgu. En
slíkt hefur oft gerzt áður, og útkoman orðið gagns-
leysi.
Ekki verður séð, af fenginni reynslu, að ríkisstjórnin
hafi neinn dug til að takast á við verðbólguvandann.
Hún hefur haldið sömu stefnu og ríkisstjórnir síð-
ustu ára, hvort sem þær hafa verið kenndar við vinstri
eða hægri. Afleiðingin hefur verið óðaverðbólga, sem
enn er ekki lát á.
Fyrstu verk efnahagsnefndarinnar lofa ekki góðu.
Frá henni eru komnar tillögur um stórauknar niður-
greiðslur, sem verða framkvæmdar á næstunni.
Með því verður unnt að draga talsvert úr þeirri kaup-
hækkun, sem stefndi í hinn 1. september.
En niðurgreiðslur eru aðeins svikamylla.
Vandinn er fluttur á herðar skattborgaranna. Niður-
greiðslurnar falsa vísitöluna. Þær leiða til óhag-
kvæmni í nýtingu framleiðsluþáttanna og gera verð-
bólguvandann verri, en ekki auðveldari, þegar fram í
sækir.
Ólympíuleikarnir í Moskvu:
Vilja hafa hönd
íbagga meö
fréttaflutningi
— meira að segja Killanin lávarður forseti
alþjóða ólympíunefndarinnar er undir eftirliti
Efasemdir um að Moskva væri
heppilegur staður til að halda
ólympíuleika höfðu komið fram
löngu áður en nokkur þjóð hafði
ákveðið að hætla við þátttöku i leik-
unum og sovézki herinn hafði gert
innrás í Afganistan. Staðreyndin er
sú að ráðamenn í Sovétríkjunum
hafa ávallt verið mjög hræddir við
allt sem gæti valdið því að almenn-
ingur eystra kynntist hugmyndum og
skoðunum sem gengju þvert á kenn-
ingar kommúnista og hina opinberu
stefnu sovézkra stjórnvalda.
Fyrirfram var vitað að hundruð
þúsunda erlendra fréttamanna
mundu koma til Moskvu vegna
sumarólympíuleikanna, sem hófust
19. þessa mánaðar. Ekki yrði hjá því
komizt að nokkur samgangur yrði á
milli ferðamannanna og heima-
manna. Löngu var ljóst að ráðamenn
í Sovétrikjunum ætluðu að gera sitt
til að þessi samgangur yrði sem
minnstur. Einnig var vitað fyrirfram
að sovézkir ráðamenn mundu verða
mjög á verði um þær fréttir sem þús-
undir erlendra fréttamanna mundu
senda frá Moskvu á meðan á leikun-
um stæði. Náin kynni af sovézku
þjóðlífi, sem óhjákvæmilega fylgja
veru erlendu fréttamannanna í
r
SKERUM
Öngþveiti, úrræðaleysi, vinnu-
deilur, hrun og vesaldómur þjáir
þjóðina þessar vikurnar.
Ríkisstjórn var mynduð en svo
virðist að hún hvorki geti, þori né
vilji.
Frystihúsin loka (nú er ekki út-
flutningsbannið) og öll, eða nær öll,
verkalýðsfélög eru með lausa samn-
inga.
Launin
Almenn laun í landinu eru frum-
skógur bónusa, mælinga, akkorðs,
sérsamnings, ómældrar yfirvinnu,
aukagreiðslna vegna verkfæra, fæðis
og ferða. Þá koma vaktaálag, bak-
vaktargreiðslur, greiðslur fyrir að
vera edrú í frítímum og svo t.d.
greiðslur fyrir 1 1/2 starf og 1 1/3
starf. Frumskógur þessara auka-
r
greiðslna er slíkur að vafasamt má
telja að nokkur einn aðili eða stofn-
un, t.d. kjararannsóknarnefnd,
hendi á lofti allar staðreyndir.
Launamunur fólks sem vinnur
sömu störf getur því vegna auka-
greiðslna verið gífurlegur. Sé ein-
ungis tekið dæmi um fæðisfríðindi
getur verið um það að ræða hjá
verkamanni, t.d. varðandi hádegis-
mat, að einn er á fríu fæði, annar fær
máltíðina hjá ríki eða bæ á rúmar
þúsund krónur, sá þriðji snæðir á
eigin reikning í matstofu verktaka-
fyrirtækis fyrir tvö þúsund og þrjú
hundruð krónur og sá fjórði étur í
kaffivagninum fyrir þrjú þúsund og
fimm hundruð krónur máltíðina.
Sé hins vegar litið beint á launa-
taxtana er mismunur þar vissulega
verulegur og örugglega oftast órétt-
Kjallarinn
Krístinn Snæland
lætanlegur, sé eða væri tekið tillit til
vinnuálags.
Rauntekjur launþega eru svo aftur á
móti allar gengnar úr skorðum þegar
tillit er tekið til aukagreiðslnanna.
Sem fyrr getur er nú svo komið að
um gífurlegt ósamræmi getur verið
að ræða á launum manna við sömu
störf innan sömu stéttarfélaga.
Til þess að skapa launaréttlæti
(ekki launajöfnuð) er brýnt verkefni
Tekst iðnríkj-
unum að leysa
orkuvandann?
Um þessar mundir eru orkuntál
ofarlega á baugi hér í Bandaríkjunum
eins og i öðrum iðnrikjum heimsins.
Ástæðan er augljós, hinar miklu
verðhækkanir á oliu sem hafa knúið
iðnríkin til að herða sultarólina
næstum inn að beini og beint
auknum fjármunum í rannsóknir og
leitun að nýjum orkugjöfum. Fróðir
menn segja að næstu 10 ár muni vera
mjög varasöm fyrir iðnríkin því að á
þeim tíma eru þau mjög háð
olíuinnflutningi þar sem engir
orkugjafar munu vera nógu þróaðir
til að taka við af oliunni. Þar með eru
þau á þessum tima mjög varnarlaus
gegn verðhækkunum og notkun
olíunnar sem pólitísku verkfæri. Þess
vegna reyna þau nú að hraða þróun
annarra orkugjafa, t.d. áætla Banda-
ríkin að geta minnkað
olíuinnflutning sinn um helming fyrir
1990. Olían á ekki langa lifdaga fyrir
höndum úr þessu, en sérfræðingar
áætla að hún muni duga í 55 ár ef
dagleg notkun fer ekki yfir 56 milljón
tunnur.
Græðgi Araba eða...
Það er kannski skrýtið að þrátt
fyrir miklar verðhækkanir á oliu allt
frá 1973 hélt olían áfram að vera
bæði ódýrasti og mengunarminnsti