Dagblaðið - 01.11.1980, Side 10

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 1. NÓVEMBER 1980.
frfálst, úháð daghlað
Útgefandi: Dagblaðiðhf.
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. EyjóMsson. Ritstjóri: Jónas KHstjánsson.
Aöstoflarritstjóri: Haukur Helgason. Fróttastjóri: ómar Valdimarsson.
Skrifstofustjóri ritstjórnar: Jóhannes Reykdal.
(þróttir: Hallur Simonarson. Menning: Aflalsteinn IngóMsson. Aflstoflarfrótfastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Asgrimur Pálsson. Hönnun: Hilmar Karlsson.
Blaflamenn: Anna Bjamason, Atli Rúnar Halldórsson, Atli Steinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi Sig-
urðsson, Dóra Stefánsdóttir, Elín Albertsdóttir, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga Huld Hákonardóttir,
ólafur Geirsson, Sigurður Sverrisson.
Ljósmyndir: Bjarnloifur BjarnleMsson, Einar ólason, Ragnar Th. Sigurflsson, Siguröur Þorri Sigurflsson
og Sveinn Þormóflsson.
Skrifstofustjóri: ólafur Eyjólfsson. Gjaidkori: Þráinn ÞorloMsson. Auglýeingastjóri: Már E.M. HaMdórs-
son. DreMingarstjóri: Valgerflur H. Sveinsdóttir.
Ritstjórn: Síflumúla 12. Afgreiflsla, áskrlftadeild, auglýsingar og skrMstofur Þverholti 11.
Aflalsfmi blaðsins er 27022 (10 línur).
Sotning og umbrot: Dagblaflifl hf., Siflumúla 12. Mynda- og plötugerfl: Hilmir hf., Síflumúla 12. Prentun
Árvakur hf., SkeMunni 10.
Askriftarverfl á mánufli kr. 6.500. Verfl í lausasölu 300 kr. eintakifl.
80 prósent verðbólga?
Kvíði sækir að, þegar skoðaðir eru /2
útreikningar á, hvert stefnir í efnahags-
málum eftir kjarasamningana.
Hagfræðingur Verzlunarráðs hefur
reiknað dæmið. Verðbólgan verður á
næsta ári 81 prósent samkvæmt út-
reikningum hans, ef ekki verði gripið í
taumana með áhrifamiklum efnahagsaðgerðum.
Krónan mundi þá falla svo, að gengi Bandaríkja-
dollars gagnvart henni hækkaði um 74 prósent á næsta
ári.
Dollarinn er í dag um555 krónur. Hann yrði í um
570 krónum um næstu áramót. í júlí yrði dollarinn
kominn í 840 krónur og í 990 krónur í lok næsta árs,
eða9,90 nýkrónur
Verðbólgan myndi geysast áfram, svo að launa-
hækkanir yrðu 74 prósent samtals á næsta ári, þrátt
fyrir þá skerðingu verðbóta, sem felst í Ólafslögum.
Þessi víxlgangur hefst nú þegar.
Hagfræðingurinn gerir ráð fyrir, að meðalkaup-
hækkun 1. nóvember næstkomandi verði 10 prósent.
Hann reiknar með, að 1. desember bætist þar ofan á
9,5 prósent kauphækkun.
Vegna vaxandi verðbólguhraða yrðu kauphækkanir
1. marz á næsta ári 18 prósent, 15,8 prósent 1. júní,
13,8 prósent 1. september og 12 prósent 1. desember á
næsta ári.
Þessir útreikningar byggjast á þeim forsendum, að
ekki verði gripið til aðgerða gegn verðbólgunni.
Auðvitað má ætla, að ríkisstjórnin, sú núverandi eða
einhver önnur, láti þróunina ekki afskiptalausa. Að
undanförnu höfum við ekki kynnzt öðrum aðgerðum
en málamynda,,reddingum”, sem hafa falizt í krukki í
laun manna.
Ríkisstjórnin segist ætla að koma verðbólgunni á
næsta ári niður í 42 prósent.
Fjárlagafrumvarp stjórnarinnar byggist á því.
Verkefnið er því gífurlegt. Með aðgerðum sínum
þarf ríkisstjórnin að koma verðbólgunni úr 81
prósenti, sem í stefnir, niður í 42 prósent, eða sem sagt
minnka hana um helming.
Verði beitt hinum venjulegum ,,úrræðum”, að
krukka í kaupið, yrði ríkisstjórnin að skerða
verðbætur um helming allt næsta ár, til þess að
verðbólgan verði 42 prósent en ekki 81 prósent.
Ráðherrar tala um að stöðva víxlganginn í kerfinu.
Þáttur í því gæti verið að setja hámark á verðbætur en
bæta hinum lægstlaunuðu kjaraskerðingu með skatta-
lækkunum. Skattalækkanir yrðu jafnframt til að
draga úr ríkisbákninu, og vinna einnig á því sviði
gegn þenslunni, sem sívaxandi ríkisbákn hefur valdið í
kerfinu. Margvíslegar aðrar aðgerðir yrðu að koma til.
Ekki er verjandi að krukka í kaup launþega, ef aðrir
þættir eru látnir ósnertir.
Þéim aðgerðum, sem til þyrftu að koma, mætti
líkja við „leiftursókn” en yrðu vonandi betur grund-
vallaðar en leiftursóknarævintýri sjálfstæðismanna
fyrir kosningarnar. Því má spyrja, hvort núverandi
ríkisstjórn ætli í leiftursókn gegn verðbólgu, svo að
minnka megi hana um helming.
Líklegasta svarið er nei. Ríkisstjórnin hefur sýnt, að
hún tekur stefnu fjárlaga um verðbólgu ekki mjög
alvarlega. Stjórnin boðaði í fjárlagafrumvarpi sínu
fyrir yfirstandandi ár 30 prósent verðbólgu, en
verðbólgan ætlar að verða 54 prósent á ár. Á sama hátt
er líklegast, að stjórnarliðar láti sig litlu varða 42
prósent markið, sem nú er sett, og verði nær 80
prósentunum á næsta ári.
Bretar hugleiða
að afhenda Kína
Hong Kongborg
— talið að leynilegarsamningaviðræðurséuþegar
hafnartilaðkomaí vegfyrirstraumKínverja
með brezk vegabréf frá nýlendunni til Bretlands
Rúmlega helmingur þeirra íbúa
jarðarinnar, sem enn búa við ný-
lenduveldi, er i Hong Kong. Orðróm-
ur, sem heýrzt hefur á síðustu mán-
uðum um að þeir muni brátt fá frelsi
frá gömlu nýlenduherrunum Bretum,
hefur þó furðulegt megi teljast í
fyrstu, vakið verulegar áhyggjur
meðal hinna fimm milijóna íbúa
Hong Kong. Allt þetta fólk býr á
svaeði sem er ekki nema um það bil
1000 ferkílómetrar.
Áður var ekki búizt við þessu fyrr
en árið 1997, þegar leigusamningar
Breta á mest öllu landsvæði í Hong
Kong rennur út. Síðustu mánuði hafa
aftur á móti verið vaxandi vanga-
veltur um að Hong Kong verði afhent
Kina — kínverska alþýðulýðveldinu
— innan átján mánaða. Talið er að
þetta verði gert með fullu samþykki
brezku stjórnarinnar og án nokkurs
samráðs við íbúana í Hong Kong.
Niu tiundu íbúa Hong Kong eru
flóttamenn frá Kína eða börn fiótta-
manna. Tilhugsunin um að komast
aftur undir yfirráð Pekingstjómar-
innar þarf því ekki endilega að vera
ýkja skemmtileg tilhugsun fyrir þetta
fólk. Hins vegar er staðreyndin sú að
peningar hafa ávallt verið í fyrsta
sæti í Hong Kong. Þar ríkir enn eitt
ERLEND
MÁLEFNI
Gwynne Dyeer
af örfáum raunveruTegum kapítalísk-
um efnahagskerfum í heiminum. Það
eru einmitt peningar, sem eru helzta
röksemdin fyrir því, ef ákveðið
verður að Pekingstjórnin fái aftur
yfirráð yfir Hong Kong, mun fyrr en
gert hafði verið ráð fyrir.
Ljóst er áð ákveðið samkomulag
um framtíð nýlendunnar verður að
nást á miiii stjórnanna i London og
Peking fyrir júni árið 1982. Ef svo
verður ekki mun efnahagurinn og
velferðin hrynja til grunna nær þvi á_
svipstundu. Laun í Hong Kong eru
svipuð og i Singapore og aðeins
Japanir hafa hærri meðallaun.
Menntun og félagsleg velferð er
einnig á hærra stigi í Hong Kong en
flestum öðrum stöðum i Asíu. Allt
byggist þetta á áframhaldandi fjár-
festingu bæði aðila innan landamæra
Hong Kong og erlendis.
Flest fasteignalán og aðrar endur-
greiðslur vegna fjárfestinga eru til
fimmtán ára í Hong Kong. Leigu-
samningur Breta á landinu rennur út
hinn 30. júní árið 1997. Þar með mun
enginn fjárfesta í Hong Kong eftir
hinn 30. júní árið 1982 en þá eru
fimmtán ár þar tii leigusamningur
gömlu nýienduherranna rennur út.
Að vísu er of fljótt að segja að enginn
muni fjárfesta eftir þann tíma, því ef
ljósir samningar um framtíð Hong
Kong verða þá komnir geta fjárfest-
ingar auðvitað haldið áfram.
Aðeins eitt og hálft ár rúmlega er
þar til kemur að 30. júní 1982 og nú
þegar má sjá þess nokkur merki að
SKATTAMAL
SJ0MANNA
Skattaf rádráttur fslenzkra sjómanna er miklu minni
en gerist hjá grannþjóðunum
Vera kann. að hinn sérstaki sjó-
mannafrádráttur. er byrjað var að
veita sjómönnum fyrir nokkrum árunt
hafi verið þeim talsverður búhnykkur í
byrjun. Síhækkandi skattar hin seinni
ár ásamt því að hið efsta skattþrep
byrjar allt of neðarlega, hefur valdið
þvi að sjómenn. með óhemju langan
vinnutíma, lenda með stóran hluta
tekna sinna á 65% sköttum. Halda
þeir því aðeins 35% af harðsóttum
launum sínum, eftir að þvi marki er
náð, og það sent verra er að þeir hafa
engan valkost til að neita að vinna þær
vinnustundir, er útgerðin óskar eftir,
þótt sá vinnutimi fari langt umfram
þaðer boðlegt þætti i landi.
Ýmsum kann að þykja þær tekjur
talsvert háar, sem settar eru hér i
dæmin. en það var nauðsynlegt til að
geta borið saman við hinar grannþjóð-
irnar og tel ég að skattþrepin gagnvart
hæsta skatti sýni þaðbest. hve verðlitil
laun eru hér á landi. 15.000.000 —
hverjir hafa þau laun? Yfirmenn á
aflasælum íslenskum fiskiskipum.
Danskir 3. stýrimenn. með meðaleftir-
vinnu og 8 mánuði á sjó. Þó má geta
þess, að þeir eru nú sem stendur 28—
29% undir viðmiðunarstéttum sinunt
I landi, og þegar þetta er skrifað hafa
85% þeirra sagt störfum sinum laus-
um (ásamt vélstjórum og loftskeyta-
mönnum) og munu ganga í land 1.
apríl 1981 ef samningar hafa ekki
náðst fyrir þann tíma. Þeir hafa nefni-
lega fengið á sig gerðardóm hvað eftir
annað, meðan undirmenn tengdir
verkalýðsfélögum í landi. samsvarandi
ASl. hafa fengið sömu hækkanir og
landmenn. Skyldu islenskir farmenn
kannast við „geröardóm”? Norskir
yfirmenn þurfa heldur ekki mikla eftir
vinnu til að ná þessum árstekjum. Þær
skattagreiðslur, sem teknar eru í dæm-
unum eru miðaðar við einhleyping.
með 10% skattafrádrátt I öllum tilvik-
Til að forðast misskilning skal það
tekið fram að Norðmenn og Danir
greiða alla sína skatta og gjöld með
einni skatttölu út úr töflubókum
(bæjar- eða sveitarfélag viðkomandi fá
svo ákveðinn hundraðshlut til sín frá
Skattaskrifstofu sjómanna).
Ég birti fyrst samanburð á einhleyp-
um sjómanni með 10% frádrætti og
þess er hefur sömu tekjur i landi ásamt
10% frádrætti.
Brúttótekjur Skattur % af heildar- Norskur einhleypingur
tekjum sjóm. (nærfart)
15.000.000 Landmaður 7.001.450 46,67% 3.033.408 20.22%
— Fiskimaður 5.746.272 38.31% Norskur landm.
— Farmaður 6.503.272 43,35% 4.218.480 28,12%
10.000.000 Landmaður 4.023.950 40.24% Norskurfarm.
— Fiskintaður 3.021.272 30,21% 1.357.440 13,57%
— Farmaður 3.526.272 35,26% Norskur landm. 1.946.000 19,46%
8.000.000 Landmaður 2.832.950 35.41% Norskur landm.
— Fiskintaður 2.171.475 27.14% 1.343.328 16.79%
Farmaður 2.454.275 30.68% Norskurfarmaður 899.920 11.25%