Vísbending - 23.12.2005, Page 28

VISBENDING ÁRSINS
Tlittugasti og þriöji árgangur Vísbendingar lýkur nú sínu
ferðalagi um víðáttur viðskipta og hagstjórnar. Víða hefur
verið komið við á ieiöinni enda var árið 2005 viðburðaríkt
ár. Uppsveiflan á hlutabréfamarkaðinum og hækkunin á
fasteignamarkaðinum hcldu áfram og krónan styrkist enn
meira en áður. Peningamagn í umferð hélt áfram að aukast
og það útskýrir aö hluta til þær hækkanir sem hafa orðið hér
á eignamörkuðum. Útrás íslenskra fyrirtækja og uppkaup
þeirra á erlendum fyrirtækjuin hafa aldrei verið meiri en á
þessu ári. Árið í heild sinni var besta partí sem íslendingar
hafa boðið sjálfum sér í. Undirliggjandi áhættuþættir hafa
talsvert verið til umræðu í Vísbendingu á árinu: bólumyndun á
eignaverðsmörkuðum,gríðarlegurviðskiptahalli,ruðningsáhrif
stóriðjuframkvæmda sem hafa haldið krónunni sterkri og haft
alvarlegar afleiðingar fyrir útflutningsgrcinar og stjórnlaus
skuldasöfnun þjóöarinnar. Á erlendum vettvangi hefur það
verið uppgangur í Kína, stöðnun í Evrópu og efnahagsbrambolt
í Bandaríkjunum scm hafa vakið athygli hagfræðinga.
Brotthvarf tveggja manna markar þó ef til vill meiri tímamót
en flest annað í sögu ársins. Annars vegar liggur nú Ijóst fyrir
að Alan Greenspan hættir sem seölabankastjóri Bandaríkjanna
í byrjun næsta árs en hann hefur haft vökult auga með
bandaríska hagkerfinu frá því að Ronald Reagan var forseti.
Hins vegar andaðist stjórnunar- og stefnumótunargúrúinn
Peter F. Drucker en frainlag hans til viðskiptafræðanna og
þeirrar þróunar sem hefur átt sér stað í rekstri fyrirtækja á
tuttugustu öldinni er ómetanlegt. Hér á íslandi urðu cinnig
talsverðar sviptingar við brotthvarf einstaklings þegar Davíð
Oddsson dró sig út úr pólitík og settist í sæti Seðlabankastjóra.
Það er alltaf sjónarsviptir að mönnum sem hafa notið virðingar
og haft mikil áhrif um langt skeið. Brotthvarf þeirra markar
kaflaskil í sögunni.
Vísbending leitaði eins og endranær víða fanga og naut
aðstoðar helstu sérfræðinga landsins í viðskipta- og
efnahagsmálum. Margir þeirra skrifuðu athygliverðar greinar
eins og Guðmundur Magnússon, Sigurður Jóhannesson, Olafur
Klemensson, Þórólfur Matthíasson og Þorvaldur Gylfason, svo
að einungis fáeinir séu nefndir. Að venju predikaði Benedikt
Jóhannesson í Oðrum sálmum Vísbendingar. Ritstjóri þakkar
þeim sem skrifað hafa í Vísbendingu á árinu fyrir framlag
jieirra til viðskipta- og efnahagsumræðu landsins. Hér á eftir
má sjá glefsur úr því sem skrifað var á árinu.
• Þekking
Smœð hagkerjisins, smœð fyrirtœkja, ör þróun á markaðinum og
líflegt umhverfi viðskipta [hafa] gert það að verkum að íslendingar
hafa lœrt hratt um hvað viðskipti snúast. Þannig hefur Island verið
eins og œfingabúðir fyrir viðskiptajöfra.
Eyþór Ivar Jónsson
(Æfingabúðir viðskiptajöfra).
Fyrirtœki á ekki starfsmanninn. Það getur í besta falli vonast til
þess að hann rrueti til vinnu. Það getur heldur ekki œtlast til þess að
starfsmaðurinn geti gleymt eða „aflœrt ” það sem hann hefur einu
sinni lœrt af leyndardómum fyrirtœkisins.
Eggert Claessen
(Þegar fyrirtæki vita sínu viti).
Æ fleiri fyrirtœki eru að uppgötva að til að ná árangri þarf að vinna
„þvert ” á deildir og svið til að þessar einingar vinni saman í staðinn
fyrir að ailir vinni hver í sínu horni.
Magnús Ivar Guðfinnsson
(Breytingar með ferilsstjórnun).
Lykilstarfsmenn geta í krafti þekkingar sinnar og reynslu haft einstaka
stöðu innan fyrirtœkis. I Ijósi þessa er nauðsynlegt að hlúa sérstaklega
að þessum einstaklingum og tiyggja tryggð þeirra við Jyrirtœkið.
Vigdís Jónsdóttir
(Einkenni mannauðsstjómunar).
Ein af þversögnum umrœðunnar um stjómarhœtti fyrirtœkja er að
stjórnarmenn hafa það höfuðverkefni að Jylgjast með stjórnanda
og árangri fyrirtœkisins en jafnframt kemur bróðurpartur þeirra
upplýsinga sem þeir byggja mat sitt á frá þessum sama stjórnanda.
Eyþór Ivar Jónsson
(Upplýsingaflæði til stjómar).
• Krónan og vextir
Margt bendir til þess að í einmana krónuhmdi sé verðlag hœrra,
samleitni verðs hœgari, samkeppni minni og vörugœði fjölbreyttari
en á evrusvœðinu. Síðan er deilt um hvort þessi aukakostnaður sé
minni eða meiri en ábatinn af því að ráða ferð krónunnar. Altént er
dýrt að vera Islertdingur.
Guðmundur Magnússon
(Evran og lögmál eins verðs).
Viðskipti íslands við önnur bandalagsríki gœtu aukist um allt að 60%
til langs tíma [við að ganga í ESB]. Jafnframt gefa niðurstöðurnar til
kynna að þettayrði ekki á kostnað viðskipta við lönd utan bandalagsins.
Þetta yrði hrein viðbót við núverandi umfang utanríkisviðskipta.
Þórarinn G. Pétursson
(Evran og íslensk utanríkisviðskipti).
Einn vandi við fjölskrúðugt myntsvœði er að ríkisstjórnirnar hafa ekki
lengur tök á að breyta vöxtum eða gengi til þess að hafa áhrifheima
fyrir. Slíkar aðgerðir eru auðvitað miklu auðveldari en að breyta
félagslega kerfinu eða lœkka laun.
Benedikt Jóhannesson
(Deyr evran?).
Svo virðist vera að hagsveifluþœttir, sérstaklega stefnan í
peningamálum, geti skýrt að verulegu leyti afhverju raunvextir eru
núna sögulega séð mjög lágir á alþjóðlegum fjármagnsmörkuðum.
Olafur Klemensson
(Af hverju eru raunvextir svona lágir?).
[Neytendur] geta tekið lán út á fasteign sína á miklu lœgri vöxtum
en gilda á greiðslukortasamningum. Það eru áreiðanlega ýmsir sem
nýta sérþað en það krefst óneitanlega nokkurrarfyrirhyggju. Reyndar
eru það bankarnir sem standa á bak við allar lánveitingarnar því að
-28-