Vísbending - 23.12.2005, Side 35

iðnbyltingarinnar þá komu flutningar fólks úr
sveit í borg einfaldlega til vegna þess að fólk
sá betri atvinnutækifæri í borginni. Þar var
verðmætasköpunin. Upplýsingabyltingin og
ný Inigmyndafræði hafa gert það að verkum að
þetta er að snúast við. Fólk flyst ekki endilega
úr borg í sveit heldur er að komast á ákveðið
jafnvægi í þróaðri samfélögum. I dag vilja
framsæknustu fyrirtækin starfa sig þar sem fólk
vill búa. Þess vegna verða til þyrpingar þar sem
fólk vill búa. Þess vegna snýst þetta talsvert um
samkeppnishæfni íslands til þess að halda í fólk
með hæfileika eða drifkraft. Þar finnst mér við
standa mjög vel að vígi.
HREIÐAR: Það skiptir fsland klárlega máli
að bankarnir séu íslenskir. Fyrir bankana
skiptir skattaumhverfið miklu máli. Nordea var
upphaflega finnskur banki og höfuðstöðvarnar
voru í Finnlandi þó að ákveðið væri að búa til
norrænan banka úr honum. Það er búið að færa
höfuðstöðvarnar til Svíþjóðar í dag. Ástæðan
var sú að fyrir sænska fjárfesta var miklu
óhagstæðara að eiga finnsk hlutabréf en sænsk
vegna skattlagningar arðs og söluhagnaðar.
Fyrirtækjaskattar í Finnlandi eru nokkuð háir,
26% að mig minnir, svipað og í Svíþjóð þar sem
þeir eru 28%. Ég er sannfærður um að Nordea
væri í dag finnskur banki ef finnsk stjórnvöld hefðu lækkað
tekjuskattinn niður í 15%. Þá fengju þeir 15% af hagnaði bankans
en í staðinn eru fá þeir 26% af engu. Þá er betra að fá 15% af
einhverju. Ég held að ísland ætti að setja sér það markmið að vera
alltaf með lægstu fyrirtækjaskatta í Evrópu. Við ættum að lækka
þá úr 18% í 15% og gera það þannig úr garði að fyrirtæki í Evrópu
gætu treyst því að hér væru alltaf lægstu fyrirtækjaskattarnir. Þá
munum við fá erlend fyrirtæki til að koma hingað og borga okkur
skatta. Þetta svipað og írar hafa gert með mjög góðum árangri, ég
held að við ættum að gera það sama.
15JARNI: Sú þróun sem orðið hefur hér, þ.e. að íslendingar
hafa keypt fyrirtækin þegar þau hafa verið einkavædd, skiptir
verulegu máli. Þrátt fyrir það þá skiptir líka miklu máli að fá
fleiri erlenda aðila til að eignast hluti í fyrirtækjum hér á landi
og það er næsta skref hjá öllum aðilum hér. Það er lykilatriði að
hafa þessa blöndu. Við þurfum að fá fleiri alþjóðlega fagfjárfesta
til að fjárfesta í fyrirtækjum hér á landi. Ég held að umbreyting
verði í því á næstu einum til tveimur árum. Mjög algengt er, t.d.
í Skandinavíu, að þriðjungur fyrirtækja sé í eigu erlendra aðila,
alþjóðlegra fagfjárfesta. Það held ég að muni gerast hér.
íslenska krónan
SIGURJÓN: Krónan hefur ákveðna kosti og galla. I dag er
óheppilegt hvað krónan er sterk, það skapar erfiðleika fyrir
útflutningsgreinarnar. Á móti kemur að krónan hefur haft ákveðinn
sveigjanleika, sem hjálpar til við bregðast við breytingum á ytri
aðstæðum eins og óbeint er að gerast núna. í augnablikinu er
skynsamlegt að halda henni en það getur vel verið að endurskoða
eigi þá afstöðu þegar ástandið er orðið eðlilegt á ný og núverandi
hagsveiflu lokið og krónan þá kannski komin í eðlilegt horf.
HREIÐAR: Krónan er einn af áhættuþáttunum
í starfsemi okkar. I dag em einungis um 20% af
eignum okkar í krónum en 80% em í erlendum
gjaldmiðlum. Ég held að mjög erfitt sé að
halda í íslensku krónuna til framtíðar. Krónan
er ekki eins mikilvæg og áður. Við sjáum flæði
gjaldmiðla í dag, vöruviðskipti eru smáhlutfall
af gjaldeyrisviðskiptum, megnið er fjárfestingar.
Hvenær krónan hverfur veit ég ekki en það myndi
draga úr áhættu okkar að vera á stærra svæði.
Eigið fé KB-banka er 170 milljarðar króna en
gjaldeyrisforði Seðlabankans er um 70 milljarðar.
Bankinn er orðinn svo stór miðað við krónuna.
SIGURJON: í starfsemi bankans þá skiptir krónan
ekki höfuðmáli. Áhrifin af gjaldeyrissveiflum
eru takmörkuð. Við erum í gjaldeyrisjafnvægi
samkvæmt lögum, skyldaðir til þess að eiga
jafnmikið í erlendri mynt og við skuldum, þannig
að við veðjum aldrei á krónuna. Við verðum þó
fyrir áhrifum af því hvort krónan styrkist of mikið
eða veikist í gegnum þau fyrirtæki sem eru í
viðskiptum við okkur og em háð krónunni.
BJARNI: Fyrir íslenska banka er þetta ekki
aðalatriði en ég álít að íslenska krónan sé ekki góður
kostur. En ég hef í sjálfu sér ekki séð aðra betri. Hér
em sveiflur í hagkerfmu með þeim hætti að það þarf
að stýra þeim. Ég er ekkert sérstaklega bjartsýnn á framtíð Evrópu, ég
er miklu bjartsýnni á framtíð Bandaríkjanna og ekki síst Suðaustur-
Asíu. Ég held að þar verði vöxturinn og ég er sannfærður um að augu
okkar munu í vaxandi mæli beinast þangað. Þegar fram í sækir, á
næstu tíu til tuttugu ámm, verðum við að beina sjónum okkarþangað
og eigum að gera það. Ég hef ekki séð kosti þess að tengjast Evrópu
þeim böndum að það geti hugsanlega heft okkur á öðmm svæðum.
Sem lítil þjóð þurfum við stundum að vera tækifærissinnuð. Við
þurfum að vera ábyrg í okkar málum en nýta tækifærin.
Nálægð fjárfesta og banka
BJARNI: Það er auðvitað ljóst að bankarnir eru í sumum tilfellum
hluti af viðskiptablokkum eða viðskiptaveldum og það þarf að horfa
á þá í því samhengi. Hins vegar em menn á villigötum þegar rætt er
um, eins og maður sér erlendis, að þetta sé allt einn stór klúbbur hér
á landi sem ákveði hlutina saman. Fólk sem býr hér veit að það er
ekki neinn klúbbur sem stjómar þessu með einræði. Hér hafa bæði
einstaklingar og viðskiptablokkir tekist kröftuglega á og það hefur
að mínu mati verið til góðs, þ.e.a.s. að þróunin hefur leitt okkur
áfram. Það er augljóst að við þurfum að hafa öfluga eftirlitsaðila
sem fylgja því eftir að leikreglum sé fylgt og það verður að vera
hafið yfir allan vafa að þeir séu óháðir. Þetta eru þeir homsteinar
sem við þurfum að byggja þetta samfélag á. En átökin eru mjög
augljós hverjum sem horfa vill á þau nema sá hinn sami horfi á þetta
úr það mikilli fjarlægt að hann sjái ekki átökin heldur bara jressa
miklu framrás ijárfesta sem eru að fjárfesta meira en menn hefðu
nokkurn tíma getað trúað.
SIGURJÓN: Þetta hangir allt saman: pólitík, viðskipti og völd.
Hér áður fyrr var viðskipta- og efnahagslífmu stjómað í gegnum
pólitíska valdaþræði. Hægt var að stjóma og hafa mikil áhrif í
Við þurfum að
fá fleiri alþjóð-
legafagfjárfesta
til að fjárfesta í
fyrirtœkjum hér
á landi. Eg held
að umbreyting
verði í því á
nœstu tveimur
árum.
-35-