Vísbending - 23.12.2005, Side 37

mönnum sjálfstraust. Ég held að það sé svolítið í eðli Islendinga að
„ef þessi getur það þá get ég það“. Það er svolítið þannig sem þetta
er drifið áfram.
BJARNI: Það er þetta veiðimannaeðli, það að grípa tækifærið þegar
það gefst, sem einkennir Islendinga. Það er andstætt því sem gert er
ráð fyrir með iðnaðaiTnódelinu en þá er gert ráð fyrir að þeim mun
betur sem hlutirnir séu skipulagðir þeim mun meiri sé árangurinn.
Bæði kerfin hafa sína kosti og galla. Sífellt meiri verðmæti eru fólgin
í liugsun og hugmyndum en hagkvæmni stærðarinnar á undir högg
að sækja. Það er mjög athyglivert að líta svona tíu ár aftur í tímann
á það hver voru tíu stærstu fjármálafyrirtækin í heiminum þá og
sjá þar sambland af japönskum og bandanskum fyrirtækjum. Þau
eru nú nánast öll farin eða runnin inn í önnur fyrirtæki og aðrir eru
teknir við. Þetta sýnir bæði tækifærin sem geta verið á markaðinum
og ekki síður hverfulleika markaðarins.
HREIÐAR: Ég lield að ein ástæðan fyrir
árangri okkar sé að við höfum banka með frum-
kvöðlahugsun. Þess vegna hefur okkur gengið
vel erlendis, stærstu viðskiptavinimir erlendis em
frumkvöðlar. Þar eru þeir ekki fjárfestingarsjóðir
heldureinstaklingar sem hafa náð miklum árangri
í rekstri og líkað vel við að vinna með okkur út af
því að við erum svipað þenkjandi og þeir.
Kaupréttarsamningar
HREIÐAR: í bankanum hjá okkur hafa hlut-
hafarnir greitt inn hlutafé sem nemur 100 millj-
örðum og verðmæti þessa fjár er nú 400 milljarðar.
Þannig hefur hlutafé gefið hluthöfum okkar mjög
góða ávöxtun, mikið fjármagn hefur myndast
vegna góðs árangurs. Ef ég væri eini hluthafínn
í banka eins og þessum í dag væri það fyrsta sem
ég myndi gera að láta starfsmenn fá kauprétt. Ég
held að það sé mjög mikilvægt að tengja saman
hagsmuni hluthafa og starfsmanna. Svo er þetta
alltaf spurning hvað er eðlilegt, mikið eða lítið.
BJARNI: Við lögðum mikla áherslu á það í FBA
að starfsmennirnir nytu ávinningsins. Það var eitt
af því sem við sögðum opinberlega og ýmsir voru
ósáttir við. Við vorum með fyrir fram ákveðið
kerfi um það hvcrnig ávinningnum væri skipt. Ef
enginn ávinningur af starfseminni væri engu til að
skipta. Það var athyglivert að ýmsir þeir sem maður hefði haldið að
ættu að halda fram hagsmunum mannauðsins vildu raunar frekar
að stærri hluti færi til fjármagnseigendanna en fólksins. Þetta var
kannski einn af þessum vendipunktum sem við stuðluðum að hjá
FBA. Ég held að þetta sé lykilatriði til árangurs.
HREIÐAR: Hugmyndin var að við hjá Kaupþingi myndum halda
í lykilstarfsmenn með því að bjóða upp á kaupréttarsamninga. Fjár-
festingarbankastarfsemin er þannig að það eru tiltölulega fáir sem
búa til mjög stóran hluta af tekjunum. Við vildum verðlauna góðan
árangur. Við vorum örugglega frumkvöðlar í því að tengja laun
starfsmanna við árangur þeirra. Það hefur sýnt sig að við höfum
náð að halda okkar starfsfólki í öll þessi ár. Það er búið að bjóða
llestöllum, ef ekki öllum stjórnendum hjá okkur forstjórastöðum
hjá öðrum fyrirtækjum á íslandi. Menn hafa þó ekki farið. Það er
auðvitað mikilvægt. Það er þessi hópvinna sem skapar árangur.
BJARNI: Ef menn ætla að búa til hagkerfi þar sem drifkrafturinn
er peningar verður hvatakerfið að vera þannig að hver og einn sjái
sér hagsmuni í að hlaupa. Siðan má alltaf velta því fyrir sér hver
er afleiðing af slíku fyrirkomulagi fyrir samfélagið í heild sinni
og hvenær er of langt gengið. Við höfum einnig séð, sérstaklega
í Bandaríkjunum, að einstakir stjómendur hafa gengið allt of langt
í því að stuðla að eigin verðmætasköpun með röngum eða villandi
upplýsingum, ef marka má niðurstöðu réttarhalda. Þannig er með
öll kerfi, þau eru ekki gallalaus og geta alið af sér svarta sauði
sem losna þarf við. Við þurfum að vera mjög vakandi fyrir því að
byltingin éti ekki börnin sín.
Fjármögnun fyrirtækja
BJARNI: Ljóst er að bankamir og fyrirtækin
hafa leitað eftir áhættufjármagni á íslenska
hlutabréfamarkaðinum. Það var áhugavert að
fylgjast með þegar Össur keypti Flex-foot en þá
lýsti Össur því sem meginmuninum á þessum
tveimur fyrirtækjum að Össur hefði hér aðgang
að áhættufjármagni til fjárfestinga og stækkunar.
Þannig getur Össur verið leiðandi á alþjóðlegan
mælikvarða þótt lítið fyrirtæki á amerískan
mælikvarða nái ekki eymm fjárfesta. Þetta
gmndvallast á hagkvæmni smæðarinnar. Við
höfum farið út á hlutabréfamarkaðinn á síðustu
tólf mánuðum. Kaupþing, Landsbankinn, Actavis,
Össur. Bakkavör og fleiri hafa allir sótt sér áhættufé
þangað. Þetta áhættufé hefur myndast á tvennan
hátt, annars vegar með spamaði landsmanna
í formi fagfjárfesta og hins vegar með því að
almenningur og áhættufjárfestamir hafa verið
tilbúnir til að leggja enn meiri peninga í þetta. Þeir
hafa þá fengið það fé með tvennum hætti. annars
vegar með því að selja aðrar fjárfestingar sinar
og hins vegar með því að taka lán út á núverandi
eignir sínar. Það er í sjálfu sér ekkert óeðlilegt
við þetta eða öðruvísi en í öðrum hagkerfum.
Þegar slíkar fjárfestingar em fjármagnaðar með
lánsfé að stómm hluta er alltaf spuming hvort
verið sé að lána óvenjuntikið tjármagn. í surnum
tilvikum lield ég að svo sé. En oft er þöif fyrir það
í fyrstu fjárfestingunum. Þetta fjármagn kemur
að verulegu leyti í gegnum bankana. Þeir hafa sótt sér þetta fé á
alþjóðlegu fjánnálamarkaðina, út um allan heim, og fjárþörf þeirra
hefur aukist gríðarlega á undanförnum árum. í sumar fómm við t.d.
inn á ameríska markaðinn í fyrsta skipti í mjög langan tíma. Við
emm búnir að sækja þangað vel á annan milljarð dollara.
SIGUR.JON: íslensk fyrirtæki hafa verið að kaupa fyrirtæki
erlendis með skuldsettum kaupum. Þó hefur það ekki verið í öllum
tilvikum. Þetta er mjög algengt viðskiptaform og vel þckkt. Það
getur gengið upp þegar fyrirtæki sem á að kaupa er með sterkt
sjóðstreymi eða á miklar eignir sem eru ekki lífsnauðsynlegar
fyrir reksturinn. Ef fyrirtæki á mikið af eignum er hægt að kaupa
fyrirtækið nteð lánum og selja fasteignir og leigja eftirleiðis. Þar
af leiðandi er hægt að létta rnjög efnahagsreikning fyrirtækisins.
V
Ég held að það
gœti reynst
mjög erjitt að
hafa krónuna
tilframtíðar.
Krónan er ekki
eins mikilvœg
og áður.
-37-