Frjáls verslun - 01.06.1947, Qupperneq 13

SMÁSAGA um „nýsköpun" í einkalífi kaupmannshjóna:
.vK^oínti/rid i gródur/iásiriu
EFTffi GUY DE MAUPASSANT
Lerebour hjónin voru á líkum aldri, en húsbóndinn
virtist vera nokkru yngri en konan, enda þótt hann
yrð’i að sitja og standa eins og hún vildi. Þau voru
kaupmannshjón, sem höfðu um mörg ár fengizt við
vefnaðarvöruverzlun, og nú höfðu þau keypt sér
snöturt hús í nánd við Mantes, fyrir hagnaðinn af
verzluninni.
Umhverfis húsið var stór og fallegur garður, skreytt-
ur kínverskum laufskálum, og í einu horni hans
stóð lítið gróðurhús, við enda garðstígsins.
Herra Lerebour var lágvaxinn og gildur, kátur og
kumpánlegur, eins og títt er um franska kaupmenn.
Kona bans var aftur á móti rengluleg, einþykk og
sífellt óánægð, en henni hafði samt ekki tekizt að
spilla skapgæðum manns síns. Hún litaði hár sitt og
las stundum skáldsögur, sem hleyptu ólgu í blóðið
og draumum í sálina. En út í frá kvaðst hún fyrirlíta
slíkar bókmenntir. Hún var sögð fjörmikil kona, en
fátt var það í fari hennar, sem styrkti þá skoðun. En
bóndi hennar sagði stundum: „Konan mín er nú líf-
legur kvenmaður”, og um leið varð hann svo skemmti-
Iega íbygginn á svipinn, að fólk, sem á hlýddi, gat
grunað ýmislegt.
Síðustu árin hafði frú Lerebour verið manni sínum
æ örðugri viðskiptis, alltaf önug og harðneskjuleg,
svo að engu var líkara en að leynd og erfið hugraun
kveldi hana. Af þessu leiddi misskilning og sundur-
lyndi milli hjónanna. Þau töluðu naumast hvort við
annað, og frúin, sem hét Palmyra, jós án afláts og til-
efnislaust ótugtarlegum skensyrðum og særandi að-
dróttunum yfir mann sinn, sem hét Gustaf.
Hann tók áreitni hennar með þögn og þolinmæði,
dálítið gramur að vísu, en hin mikla náðargjöf hans,
jafnlyndið, lét ekki á sjá. Þó gat hann ekki varizt
að spyrja sjálfan sig, hvaða orsakir gætu legið að
kaldlyndi konu sinnar, því að hann hafði á tilfinn-
ingunni að einhver hulin rök hnigu að geðvonzku
hennar, en þau virtust vera svo vandfundin, að allar
getgátur hans og rannsóknir í þá átt báru engan árangur.
Hann sagði við hana eitthvað á þessa leið: „Heyrðu
góða mín. Segðu mér, hvað þú hefur á móti mér,
Ég er viss um að þú leynir mig einhverju, sem að
þér amar”.
Hún svaraði jafnan: „Það gengur ekkert að mér,
FRJÁLS VERZLUN
hreint ekkert. Og þar að auki væri það þitt hlutverk
að komast að því, ef ég hefði ástæðu til að vera
óánægð. Ég þoli ekki menn, sem skilja ekki nokkurn
skapaðan hlut, sem eru svo sljóvir og duglausir, að
maður verður að hjálpa þeim að gera sér grein fyrir
hverju smáræði”.
Hann umlaði vonsvikinn: „Ég finn svo sem, að
þú villt ekki segja mér neitt”.
Og Gustaf gekk á brott og hélt áfram að glíma
við ráðgátuna.
Einkum voru næturnar þreytandi fyrir hann, því
að þau hjónin sváfu saman, eins og siður er í góðum
og óbreyttum hjónaböndum. Þá kom einna greini-
legast í ljós, að hún var ekki haldin neinni venju-
legri geðvonzku. Hún valdi óþægilegustu augnablik-
in, til þess að stríða honum, kannske þegar hann var
í þann veginn að festa blundinn. Sérstaklega ásakaði
hún hann fyrir, hvað hann væri orðínn feitur: „Þú
tekur bara orðið allt rúmið. Skárri er það óhemju
digurðin á þér maður”.
Og ef hún gat fundið upp nokkra minnstu átyllu,
neyddi hún hann til að fara á fætur aftur — sendi
hann niður í dagstofu til að sækja dagblaðið, sem
hún hafði gleymt, eða flösku með aldinsafa, sem
hann gat ekki fundið, því að hún hafði falið hana
svo vandlega. Þá hrópði hún bálvond og hæðnisfull:
„Þú ættir að vita hvar hún er, béfaður aulinn þinn!”
Svo þegar hann var búinn að ráfa um húsið í heilan
klukkutíma til einskis og kom aftur tómhentur, voru
þakkirnar þessar: „Jæja, reyndu að koma þér í bælið
aftur. Þú hefur haft gott af því að hreyfa þig svolítið
— þú, sem ert úttútnaður af offitu”.
Oft og einatt vakti hún hann margsinnis á nóttu,
til þess að segja honum að hún hefði óþolandi verki í
kviðarholinu, og þá lét hún hann nudda á sér magann
með flúnelsrýju, vættri í kölnarvatni. Hann gat ekki
á heilum sér tekið, ef hann sá hana þjást, og gerði
allt, sem í hans valdi stóð, til þess að henni mætti
hægjast. Stundum stakk hann upp á því að vekja
Celestu, þjónustustúlkuna, en þá varð hún ofsareið
og hrópaði: „Ég held þú sért ekki með öllum mjalla,
grasasninn þinn. Svona, það er búið. Ég finn ekki
til lengur. Haltu bara áfram að sofa, svefnpurkan
þín”.
109