Frjáls verslun - 01.07.1959, Síða 11

gjört einsdæmi, þegar samið er um kaup og kjör.
Þrátt fyrir ítrekaða samninga hefur ennþá ekki
tekizt að fá þessi ákvæði felld burt úr launasamn-
ingunum.
I>að liggur í augum uppi, að verzlanirnar eru
fyrst og fremst til vegna þeirra, sem vörurnar
kaupa, viðskiptamannanna. Jafnljóst ætti hverjum
að vera, að við þeirra hæfi þarf að miða hvað eina
í verzlununum, og þá ekki sízt að haga lokunar-
tíma verzlana á þá lund, að sem bezt henti hinuni
almenna kaupanda. Þessa hefur ekki verið gætt
sem skvldi, og ber nauðsyn til að breyta því í
betra horf.
Ilinn almenni kaupandi á rétt á því, að þessari
þjónustu sem annarri sé hagað í samræmi við þarfir
hans, og kaupmenn óska einskis fremur en að geta
orðið við óskum viðskiptamanna sinna. Yfirburðir
hinnar frjálsu verzlunar byggjast meðal annars á
því, að þcssara sjónarmiða sé jafnan gætt.
Launþegar þurfa enga fórn að færa, þótt ákvæði
þessi séu numin burt úr launasamningúm verzlunar-
fólks. Vinnuvikan þarf ekki að lengjast, frí að
minnka né kaup að skerðast. Aðeins ber að viður-
kenna þann sjálfsagða gang þessara mála, að kaup-
rnenn ákveði sjálfir vinnudag í verzlunum sínum,
í samræmi við þarfir fólksins, sem vörurnar kaupir,
en starfsfólkið semji síðan við kauj)menn um kaup
og kjör, miðað við þann vinnudag, sem ákveðinn
hefur verið.
Skilningur á þessari eðlilegu breytingu, sem gera
þarf á kjarasamningum verzlunarfólks, er óðum að
aukast, bæði af hálfu launþega, og þá ekki síður
frá hendi hins almenna kaupanda.
Vonandi verður þess ekki langt að bíða að kaup-
menn geti boðið viðskiptamönnum sínum betri
þjónustu, livað þetta snertir, heldur en nú er.
Páll Þorgeirsson,
fyrrv. form. Félags stórkaupmanna:
Hvaða endurbætur eru æskilegar . . .
i ■ i . i :
I. ó íslenzkra vinnulöggjöf
1) Akvæði þyrfti að setja um það í lögum, hvern-
ig nota megi verkfallsréttinn í einstökum atrið-
um og hvenær, svo að m. a. yrði komið í veg
fyrir endurtekin verkföll í sömu atvinnugrein-
um oft á ári.
2) Lagaákvæði þurfa að
vera nákvæm um þátt-
töku launþega í at-
kvæðagreiðslum um
uppsögn samninga og
um sáttatilboð í launa-
deilum og um verkföll,
svo að lítill minnihluti
geti ekki sagt upp
samningum eða sett á
verkföll, hvorki samn-
inganefndir né trún-
aðarráð stéttarfélaga.
3) Setja þarf lagaákvæði um livaða skilyrði laun-
]>egi þarf að uppfylla til þess að öðlast réttindi
í stéttarfélagi, og við hvaða aðstæður þau falla
úr gildi. Opinber aðili ætti að hafa strangt eftir-
lit með því, í þágu ]>jóðfélagsins og meðlima
stéttarfélaganna sjálfra, að skilyrðum í lið 1—3
sé framfylgt.
II. á almennri samningagerð milli launþega og
vinnuveitenda
1) Launþegar og atvinnurekendur eiga að vinna
að því að koma á sameiginlegum allsherjar-
grundvelli fyrir launagreiðslur, eftir því sem
við verður komið.
2) Lengd samningstímabils þarf að vera meiri en
nú er yfirleitt venja og sömuleiðis uppsagnar-
frestur samninga.
3) Nákvæm ákvæði þyrftu að vera í lögum um
hvernig haga skuli samningaumleitunum, ef
verkfall er yfirvofandi, svo að allt sé gert, sem
hægt er, til að afstýra því í tæka tíð. Ekki
ætti að vera hægt að segja upp gildandi samn-
ingi, nema fyrir liggi um leið ákveðnar kröfur
til breytinga á honurn.
4) 1 kaup- og kjarasamningum á ekki að binda
hendur atvinnurekenda, þegar það skaðar ekki
launþega (og gagnstætt), eins og gert er í sumu
tilliti, t. d. með opnunar- og lokunartíma verzl-
ana.
Eg hefi hér bent á breylingar, sem ég álít, að
öllum yrðu fyrir beztu, en á engan hátt sett þær
fram í þeim tilgangi að skerða hlut launþcga eða
atvinnurekenda.
Páll Þorgeirsson
F KJALS V lí H Z L U N
11