Frjáls verslun - 01.11.1959, Blaðsíða 10

VerzlunarráÖ Islands gefur Vandsbókasafninu
myndir af gömlum verzlunarskjölum
Gunnar Guðjónsson, formaður Verzlunarráðs ís-
lands afhenti 2. október sl. Finni Sigmundssyni,
landsbókaverði, mikrófilmur, er teknar höfðu verið
af gömlum verzlunarskjölum íslandsverzlunarinnar,
sem nú eru í Kaupmannahöfn.
í þessu sambandi sagði Gunnar Guðjónsson, að
Verzlunarráðið liefði frá upphafi talið það vera eitt
af hlutverkum sínum, að stuðla að því að íslenzk
verzlunarsaga verði skráð. Þannig tókst Verzlunar-
ráðið á hendur útgáfu á einokunarsögu Jóns Aðils
á sínum tíma og hefur nú á prjónunum skráningu
og útgáfu á verzlunarsögu Islands frá því að ein-
okun lauk.
í sambandi við skráningu slíkrar sögu þarf að
leita heimilda erlendis, og því var það, þegar
Sverrir Kristjánsson dvaldi í Kaupmannahöfn á sl.
ári og komst á snoðir um ýmsar nýjar heimildir til
sögu verzlunarinnar, að hann gerði stjórn Verzlun-
arráðsins orð um, að liann væri fús til þess að sjá
um skráningu og ljósmyndun á þessum heimildum.
Stakk hann upp á því, að Verzlunarráðið kostaði
slíka ljósmyndun. Varð það mjög fúslega við þess-
um tilmælum og var starfið þá þegar hafið og nú
liggur árangurinn fyrir. Það eru 100 mikrófilmrúllur,
af gömlum verzlunarbókum. Standa vonir til, að
þetta sé veigamikið framlag til þess að auðvelda
mönnum skráningu verzlunarsögunnar hér í Reykja-
vík.
Merkar heimildir
Sverrir Kristjánsson skýrði nokkuð frá skjölum
þeim, sem hann hefur grafið upp í Kaupmanna-
höfn, en þau eru aðallega frá 18. öld. Þó ná sumar
heimildirnar á mikrófilmunum allt aftur til ársins
1642.
Sverrir Kristjánsson sagði að heimildagildi þess-
ara plagga væri að mörgu leyti mjög mikið. Sér-
staklega^ vildi liann benda á hinar svokölluðu
„krambúðabækur“, en af þeim má glögglega sjá við-
skipti bændanna við verzlunina. Þarna er á skrá
nafn livers bónda, sem verzlar, og býli hans, úttekt
og innlegg. Þessar „krambúðabækur" eru hér um
bil 140 að tölu eða rúmlega það og ná til alls Is-
lands. í þeirn munu allir verzlunarstaðir vera
nefndir.
Þar sem bækur þessar ná yfir alllangt tímabil,
eru þær mjög verðmætar, ef menn vilja bera sam-
an verðlag á vörum, bæði útlendum og innlendum,
og sjá hvernig það hefur breytzt frá ári til árs. Og
þar sem svo margra bænda er getið í bókum þess-
um, verða þær mjög gagnlegar fyrir ættfræðinga,
sein þarna geta fundið lieimildir til að fylla upp í
gloppur í ættfræðiritum sínum. Þó að bækur þessar
séu cinstæð heimildarrit fyrir verzlunarsögu lands-
ins, þá má búast við að ættfræðingarnir muni ekki
síður leita til þeirra en þeir, sem vilji kynna sér
verzlunarsögu landsins. Samt eru þessar bækur svo
þýðingarmiklar heimildir fyrir verzlunina og sögu
hennar hér á landi að einstætt mun vera í allri
Evrópu.
Sverrir Kristjánsson þakkaði Verzlunarráði ís-
lands og sérstaklega Gunnari Guðjónssyni fyrir mik-
inn áhuga á máli þessu og kvaðst vona að ekki stæði
á ungum og upprennandi íslenzkum vísindamönn-
um að færa sér í nyt þær heimildir, sem þarna væru
fyrir hendi.
sínu að dreifa vörum á sem hagfelldastan hátt og
veita nevtendum síaukna þjónustu. Iðnaðurinn hef-
ur einnig búið við öryggisleysi í rekstri sínum varð-
andi innflutning hráefna, og ýtt hefur verið undir
ý'msar tegundir iðnaðar, sem ekki eiga hér eðlileg
vaxtarskilyrði, meðan aðrar greinar hans hafa verið
drepnar í dróma. Það er mikið hagsmunamál fyrir
þjóðina alla, að þetta breytist, að verzlnn og iðnaði
verði búin þau starfsskilyrði, er geri þeim fært að
leggja fram sinn mikilvæga skerf til aukinnar þjóð-
arframleiðslu og bættra lífskjara.
Verzlunarstéttin innir af hendi þjónustu við þjóð-
arhcikiina, sem er alVeg hliðstæð starfi þeirra
stétta, sem venjulega eru kenndar við framleiðs-
una eða útflutningsframleiðsluna. Hæð þjóðartekn-
anna og lífskjör okkar allra eru ekki síður komin
undir því, að störf verzlunarstéttarinnar séu liag-
kværn, en störf framleiðslustéttanna svokölluðu.
Þess vegna á verzlunarstéttin sama rétt á því og
þær, að ríkisvaklið búi henni heilbrigð skilyrði til
þess að starfa á hagkvæman hátt fyrir heildina.
Það á að gera, og þá er ég viss um, að við njótum
öll góðs af í vaxandi velmegun og batnandi lífs-
kjörum.
10
FRJÁLS VERZLUN