Frjáls verslun - 01.06.1960, Blaðsíða 22

Lækkun beinna skatta
lJá kemur spurningin, hvernig á að ná inn þeim
tekjum, sem ríki, bæjar- og sveitarfélög þurfa?
Hér á landi hafa aðallega verið notaðar tvær að-
ferðir; beinir skattar og óbeinir. Ég þarf ekki að
ræða um það hér í þessum hóp, liversu óheppilegir
háir beinir skattar eru. Ég byst við, að við séum
öll sammála um það, að háir beinir skattar eru
ekki aðeins þungbærir fyrir einstaklinga og fyrir-
tæki, lieldur eru þeir oft stórskaðlegir fyrir þjóðina
í heild, vegna þess að þeir draga úr afköstum manna,
minnka þjóðartekjurnar, þjóðarframleiðsluna og rýra
þar með líískjör þjóðarinnar í hcild. Auk þess eru
beinir skattar dýrir, bæði í álagningu og innheimtu.
Það er stefna núverandi ríkisstjórnar að reyna að
draga sem mest úr beinum sköttum, ekki aðeins á
einstaklingum, eins og nú hefur verið gert með
þeirri tekjuskattsbreytingu, sem orðin er að lögum,
heldur einnig á félögum og atvinnurekstri, og verður
það mál undirbúið fyrir þingið í haust.
Obeinir skattar, tollar og innflutningsgjöld eru
hlutfallslega hærri hjá okkur íslendingum en ann-
arsstaðar. I sambandi við skatta og tolla er ákaf-
lega erfitt að gera samanburð við járntjaldslöndin,
vegna þess hvernig öflun ríkistekna þar er háttað;
hvort nafnið er álagning ríkisfyrirtækja, söluskatt-
ur eða annað þess háttar. — Nú er það stefna okk-
ar að gefa verzlunina frjálsa í æ ríkara mæli. Ég
skal ekki ræða hér um þau samtök í Evrópu, sem
nýlega hafa verið stofnuð, milli sex eða sjö ríkja.
Vafalaust er það ósk Islendinga, að það takist að
samcina þessi viðskiptasvæði, og að Islendingar
gætu átt aðgang að hinum frjálsa viðskiptaheimi
á Vesturlöndum. En um leið og við gerum okkur
grein fyrir því, að við viljum losa sem mest um
verzlunarhöftin og verða aðiljar að hinum frjálsa
viðskiptaheimi, þá er einnig Ijóst, að við getum
ekki hækkað tolla eða innflutningsgjöld frá því
sem nú er, nema þá aðeins rétt til bráðabirgða til
að komast yfir erfið, stutt tímabil. En framtíðar-
stefnan hlýtur að verða sú að halda heldur í þá
áttina að draga úr tollum og aðflutningsgjöldum.
Einfaldara tollakerfi
I sambandi við tollana vil cg minnast á það, að
skömmu eftir að ríkisstjórnin tók við, þá voru
fengnir til þess nokkrir sérfræðingar að endurskoða
tollskrána. Tilgangurinn mcð þeirri endurskoðun
er fyrst og fremst sá að gera kerfið allt einfaldara
og óbrotnara í sniðum en verið hefur. Þið þekkið
það miklu betur en ég, hversu flókið þetta kerfi er
og þungt í vöfum og dýrt, ekki aðeins fyrir ríkið
sjálft við álagningu og innheimtu, heldur fyrir hvert
einasta verzlunarfyrirtæki, sem undir þessu býr.
í sambandi við tollana vildi ég einnig minnast á
mál, sem hefur lengi verið áhugamál Verzlunar-
ráðsins, en það er að koma hér upp fríhöfn eða
tollvörugeymslu. Það mál hefur verið undirbúið af
sérstakri nefnd, og átti Gunnar Ásgeirsson, stór-
kaupmaður þar sæti sem fulltrúi Verzlunarráðs Is-
lands. Frumvarp um fríhöfn, eða réttara sagt toll-
vörugcymslur, er tilbúið og verður lagt fyrir Alþingi
næstu daga. Verður að því unnið að fá það gert
að lögum á þessu þingi.
Söluskatturinn
Þegar við nú ætlum að lækka bæði beinu skatt-
ana og tollana, þá er von að menn spyrji: Ilvar á
þá að taka þær tekjur, sem ríkið þarf á að halda?
Að því leyti, sem hinir beinu og óbeinu skattar á
næstu árum hrökkva ekki til, verður að fara inn
á aðrar leiðir. Inn á eina slíka leið var farið á
þessu þingi, með lögfestingu söluskatts á síðasta
stigi. Inn á þessa braut hafa flestar nágrannaþjóðir
okkar íarið; svo sem Svíar með 4% söluskatti og
Norðmenn hafa lengi haft 10% söluskatt. Þó að
margar leiðir til að leggja á söluskatt séu hugsan-
legar, þá hefur verið talið, að söluskattur á vöru-
sölu og þjónustu á síðasta stigi viðskipta sé heppi-
legasta fyrirkomulagið.
Þessi megin sjónarmið varðandi beina skatta og
óbeina verður að hafa í huga, þegar við ræðum
skattamálin, og skal ég nú snúa máli mínu aðal-
lega að beinu sköttunum, tekjuskatti og útsvari,
cn í sambandi við útsvörin einnig ræða um veltu-
útsvarið.
Breytingar í skattamálum
Það er nú þcgar búið að leggja fram á Alþingi
tillögur um nokkrar breytingar í skattamálum. Og
aðalbreytingarnar eru þessar:
I jyrsta lagi, að tekjuskattur á einstaklingum er
stórlækkaður, — sú lækkun mun nema um 110 mill-
jón króna tekjulækkun fyrir ríkið á þessu ári. Þessi
tekjuskattslækkun snertir eingöngu einstaklinga,
en ekki félög. Það þótti ekki möguleiki að taka
það flókna mál til afgreiðslu nú á þessu þingi, heldur
bíður það haustsins.
í öðru lagi eru gjörbreytingar á útsvarslögunum.
Fyrsta og meginbreytingin er sú, að nú á að hverfa
frá hinni gömlu reglu, að sveitastjórnir skuli jafna
niður útsvörum „eftir cfnum og ástæðum“, sem
sagt hafa um það mjög frjálsar hendur, hvernig
þær, eða niðurjöfnunarnefndir þeirra, leggja útsvör-
in á. Þessi regla er afnumin og í staðinn lögfestir
útsvarsstigar. Til skýringar því, hvað hér er um
stórt spor að ræða, vil ég benda á, að í frumvarp-
inu er gert ráð fyrir að lögfesta þrjá útsvarsstiga, —
einn fyrir Reykjavík, annan fyrir aðra kaupstaði,
og þann þriðja fyrir sveitahreppa, — en nú eru
22
FRJÁLS VERZLUN