Frjáls verslun


Frjáls verslun - 01.06.1960, Blaðsíða 29

Frjáls verslun - 01.06.1960, Blaðsíða 29
Vér viljmn hér aðeins hreyfa við fáeinum atriðum, sem vér álítum að sé einna mest verð, og sem að vorri hyggju bæði landstjórnin og allir góðir kraptar þjóðarinnar þurfa að leggjast á eitt til að koma í betra horf, ef landinu á að verða nokkurra töluverðra framfara auð- ið, áður mjög lángir tímar líða. Þetta, er vér álítum hin helztu aðalatriði í velferðarmáli landsins, og sem vér viljum drepa lítið eitt á, er: 1) mentun alþýðunnar, 2) landbúnaðurinn, 3) sjávarútvegurinn, 4) samgaungur og verzlun, 5) handiðnir m. m. Sjávarútvegmrinn Annar aðalatvinnuvegur íslands er sjávaraflinn, eða fiskiveiðarnar, og er þeim engu minna ábótavant en landbúnaðinum. Þegar litið er til þess, að landið sjálft er eitt af hinum ófrjósamari af bygðum löndum, en hafið kringum það citt hið fiskisælasta, og þegar svo jafn- framt er borið saman, hve mikinn aflarekstur íslendingar hafa af landinu sjálfu á annan bóginn, en af sjónum á hinn, þá verður það augljóst, að sjórinn er að sínu leyti lángtum síður notaður en Iandið. Þó landsgagnið geti auk- izt talsvert, þá er óhætt að full- yrða, að sjávaraflinn getur aukizt margfalt meira. Vér létum áður í ljósi, að landsgagnið mundi auð- veldlega geta tvöfaldast, ef alúð væri lögð við að auka það og bæta, en vér álítum það engu meiri öfg- ar, að sjávargagnið gæti með jöfn- um dugnaði eins auðveldlega tí- faldast. Á ári hverju koma híngað mörg hundruð hafskipa frá öðrum löndum, einkum Frakklandi og Englandi en þar að auki frá Nor- egi, Danmörku, Hollandi, Belgíu og jafnvel Vesturlieimi, til að veiða á miðunum kríngum landið, og framfærir þessi atvinnuvegur eflaust mörg þúsund manna. Ef vér ímyndum oss, að öll þessi hin útlendu skip ætti heima á íslandi, þá er auðsætt, að svo mörg þús- und manna gæti Iifað hér fram yfir þá fólkstölu, sem nú er, og þó getur enginn neitað, að nægi- legur fiskur er í sjónum kríngum landið handa enn þá fleiri skipum og mönnum til að veiða. Til framfara sjávarútvegsins heyrir fyrst og fremst, að islend- ingar komi sér upp hæfilega stór- um skipurn, er bæði sé sterk, vel löguð og vel búin í alla staði, með góðum og traustum fargögnum og veiðarfærum. Eptir því hvernig til hagar, er hin mesta nauðsyn fyrir landið að eiga sem flest þiljuskip, til þess að geta veidt fiskinn, þó eigi gángi hann fast upp í land- steina, og til að geta leitað hans lengra en rétt fram frá bæjar- dyrum hvers eins. Smábátarnir, sem að kalla eingaungu hafa verið skipaeign vor, eru óhæfir til veiði- skapar, nema þegar fiskurinn geng- ur sem grynnst, því þegar lángt þarf að sækja aflann, eru þeir fyrst og fremst of litlir til þess að fara á þeim, nema í bezta sjóveðri, og svo bera þeir svo lítið, að marg- falt meiri tími gengur til ferðanna fram og aptur af miðunum, en til að afla, því þó rnenn hitti fyrir hlaðfiski, geta menn á bátunum ekki sætt því, nema þá stundina, sem verið er að fá upp á bátinn, og mega svo til að halda heimleið- is, þar sem menn annars gæti feng- ið margfalt, ef menn hefði nógu stórt farið, og mætti sæta meðan fært er, þeim afla, er menn einu- sinni hafa liitt fyrir. Þetta er þó ekki svo að skilja, að bátarnir sé með öllu ónýtir, eða óhæfilegir til veiðiskapar, því þeir eru einmitt betri og hentugri, en stór skip, þegar aflinn er skammt undan landi; þeir mega því enganvcginn missast heldur, þó stærri skipum væri komið upp. Ept.ir því sem ýmislega hagar til á ýmsum stöð- um og ýmsum tímum, þarf ýmis- lega aðferð til að sæta veiðiskapn- um. Þegar aflinn fæst ekki nema í mikilli fjarlægð frá landi, þá duga eigi nema stór skip, þegar hann er uppundir landi, eða inni á mjó- um fjörðum, þá eru bátarnir miklu hentugri. En opt stendur svo á, t. a. m. á Faxaflóa og víðar, að fiskurinn er mestur lítið eitt lengra undan en svo, að gott sé að róa þángað á bátum. Þegar svo er, væri haganlegast, að þiljuskip og bátar veiddi í félagsskap, þannig, að eitt þiljuskip, sem einhver mað- ur eða félag ætti, héldi sig um þær slóðir, og nokkrir bátar, sem heyrði til sömu eigendum, héldi sig í nánd við það, svo lengi sem fært væri fyrir þá að vera úti, legði afla sinn upp í skipið í staðinn fyrir að eyða tímanum með því að flytja veið- ina til lands, og fengi aptur í skip- inu það, sem þá kann að vanliaga um, svo sem vistir eða veiðarfæri. Með þessum hætti mætti opt, þeg- ar stillíngar og gæftir haldast nokkurn tíma, veiða margfalt við það, sem veidt yrði á sama stað og sama tíma, ef eintómir bátar, eða eintóm þiljuskip væri höfð við veiðina, því þá notast kostir hvorutveggja skipanna jafnframt. Bátarnir eru lángtum liðlegri til að leita í allar áttir eptir fiskinum, en hin stóru skip, en þau geta apt- ur tekið við miklum afla, flutt með sér mikla útgerð, salt, vistir, vatn o .s. frv., og haldið lengi út, en þetta geta bátarnir ekki af eigin ramleik. Það er nú alltítt, að góður afli er, og það stundum um lángan tíma, á einhverjum stað við land- ið, meðan aflalaust eða aflalítið er FRJALS VERZLTJN 29

x

Frjáls verslun

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Frjáls verslun
https://timarit.is/publication/282

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.