Frjáls verslun - 01.09.1961, Síða 28

aðgerðalaus til vors og leigði því skipið kanpsýslu-
manni nokkrum í Björgvin, Fasmer að nafni, til
ferðar til Amsterdam. En leigusamningurinn mun
hafa verið heldur gloppóttur, og auk þess frétti
sölunefndin furðufljótt þessa ráðstöfun Onnu og
taldi þetta samningsrof við sig, þar eð skipið og
allur farmur j)ess voru veðsett konungssjóði og til
þess ætlazt að skipið færi beint til íslands. Hætt
væri líka við ])ví, að sjótrygging sú, sem Anna
liafði orðið að kaupa á skip og farm, að fvrirmælum
nefndarinnar, áður en hún fór frá Kaupmannahöfn,
teldist fallin úr gildi við þetta.
Sölunefndin þóttist nú hafa hætt nógu til í
hjálpsemi sinni við Önnu, og jafnskjótt er hún frétti
um ráðstöfun hennar, skrifaði hún bæjaryfirvöld-
unum í Björgvin og bað þau að leggja hald á skipið
um leið og það kæmi aftur frá Amsterdam, ásamt
öðru verðmætu, sem Anna ætti í Björgvin. Þetta
var og gert, en þá kom í ljós, að á leiðinni til
Amsterdam hafði skipinu hlekkzt á, og til ])ess að
geta fengið gert við það í Hollandi, hafði Anna,
sem var með í förinni, neyðzt til að taka út á skipið
svonefnt sjóveðlán að upphæð 500 gyllini. Vonaðist
hún til að geta endurgreitt þetta lán, ])egar hún
kæmi aftur til Björgvinjar, þar cð Fasmer hafði
lofað að sjá um að tryggja skipið vegna Hollands-
fararinnar. Þetta hafði hann hins vegar svikizt um,
og þegar nú sölunefndin gerði krcifu til skipsins,
lagði sá, sem veitt hafði sjóveðlánið, einnig fram sína
kröfu, sem lögum samkvæmt hafði alger forréttindi.
Var nú skipið selt umsvifalaust ásamt öðrum eign-
um, sem Anna hafði meðferðis, og með því að fleiri
kröfuhafar komu til, fékk hún naumast að halda
fötunum, sem hún stóð í, enda bönnuðu lög þcirra
tíma það alls ekki, að fólk væri flett klæðum upp
í skuldir.
Sölunefndin gerði einnig ráðstafanir til ])ess, að
eignir Önnu á Siglufirði, yrðu teknar upp í skuldir
hennar, en ekki tókst að selja þær, fyrr en árið
1706, er Lynge kaupmaður á Akureyri fékk þær
fyrir gjafverð og setti þar upp útibú. Var því tap
konungssjóðs af viðskiptunum við þau Redlews-
lijón allmikið, og verzlun þeirra hafði orðið bændum
við Siglufjörð og öðrum þar í nánd að litlu gagni.
Anna lætur mótlætið ekki á sig iá
Þrátt fyrir ófarir sínar, var Anna Redslew engan
veginn af baki dottin. Að vísu varð hún að dveljast
í Björgvin næstu árin á eftir og liefir eflaust búið
þar við þröngan kost. En hún hafði fullan hug á
að koma fram hefndum á Fasmer, sem hafði svikizt
um að trvggja skip hennar og átti þannig allmikla
sök á því, hvernig fór. Málshöfðun gegn honum
kostaði fé, og sönnunargögnin um svik hans voru
heldur léleg. Til þess að spara sér málskostnað,
reyndi Anna því að fá gjafsóknarlevfi hjá stjórn-
inni, og sölunefndin var því meðmælt með ])ví
skilyrði, að skaðabætur þær, sem hún kynni að ná
hjá Fasmer, gengju upp í skuldir hennar við kon-
ungssjóð. Engan frekari fjárstyrk vildi nefndin hins
vegar veita henni, enda taldi hún Önnu hafa svo
afar lítil sönnunargögn gegn Fasmer, að tæplega
væru nokkrar líkur til þess, að hún ynni málið.
Virðist því aldrei hafa orðið af málshöfðun, þótt
Anna sé raunar cnn vígreif í bréfi einu til nefndar-
innar árið 1801, en eftir það sést hennar ekki getið
í 1 réfum eða skjölum sölunefndar.
Þannig er þá í aðalatriðum saga þeirrar konu,
sem fyrst rak verzlun á íslandi. Kaupmennskuferill
hennar varð að vísu heldur stuttur, en þeirn mun
sögulegri, og þótt það séu einkum hinar verri hliðar
hennar, sem koma fram í þeim fáu heimildum, sem
til eru um hana, er augljóst, að hún hcfir haft til
að bera óvenjumikinn kjark og dugnað. Nægir í
því sambandi að minna á það, að verzlunarrekstur-
inn á Siglufirði við þær aðstæður, sem lnin átti við
að búa, og ferðirnar milli Siglufjarðar og Kau])-
mannahafnar vor og haust á tiltölulega litlu segl-
skipi, voru ekki á færi neinna aukvisa.
28
FRJALS VERZI.UN