Frjáls verslun - 01.01.1971, Side 11

FRJÁLS VERZLUN NR. 1 1971
ISLAND
11
komi í borgarstjórn Reykjavík-
ur drög að nyjum regium um
sölutima verzlana og verka-
skiptingu milli matvöruverzl-
ana annars vegar og söluturna
og ýmissa sérverzlana hins
vegar. Hafa þessi mál verið til
meðferðar í Kaupmannasam-
tökunum og meðal verzlunar-
manna, og telja þeir aðilar,
sem fyrir því hafa beitt sér,
að nú sé fyrir hendi samstaða
milli aðila um öll meginatriði
sölutímamálsins. Þó er óvíst
um samstöðu sveitarfélaganna
við Reykjavík hvað snertir
heildarreglur, en hver sveitar-
stjórn fyrir sig tekur ákvörð-
un um sölutíma verzlana í sínu
sveitarfélagi. Ennfremur er FV
kunnugt um megna óánægju
einstakra kaupmanna út af
meðferð sölutimamálsins, og
telja þessir aðilar út í hött að
slíta sölutímamálið frá skipu-
lagsmálunum og jafnvel einnig
verðlagsmálunum og meina
kaupmönnum að leggja á sig
aukna vinnu til sjálfsbjargar
við ríkjandi aðstæður — og
raunar stórlega hæpið yfirleitt,
þar sem engri annarri stétt
manna hér á landi er bannað
að vinna yfirvinnu. Þá halda
þeir því einnig fram, að taka
verði tillit til almennt lengri
vinnudags neytenda hér á landi
en í nágrannalöndunum, sem
krefjist lengri sölutíma mat-
vöruverzlana hér en þar.
Það er ljóst, að ekki er á-
hlaupaverk, að ná fullum sátt-
um um tilhögun verzlunar-
þjónustunnar, þar sem svo
margvísleg atriði koma saman.
Hlýtur það þó að vera í raun
sameiginlegt hagsmunamál, að
slíkt takist. — Borgarstjóm
Reykjavíkur og sveitarstjóimir
í nágrenninu eiga erfitt verk-
efni framundan, og virðist
höfuðnauðsyn, að þær fylki sér
í eina sveit. Ef nú mistekst að
koma á sanngjörnum reglum
um sölutíma verzlana á höfuð-
borgarsvæðinu, er naumast um
annað að ræða en lagasetningu
fyrir allt landið. Danir hafa ný-
lega sett slík lög hjá sér, eftir
hörð átök, og virðast þau gefa
góða raun, a. m. k. miðað við
forsendur. Slík lög kunna að
verða nauðsynleg hér einnig.
Hinu er ekki að leyna, að
útilokað er að horfa um leið
fram hjá málum eins og skipu-
lagsmálum, þ. e. skipulagi á
fjölda verzlana og stærð innan
einstakra hverfa. Þau eru í
megnasta ólestri á höfuðborg-
Á fólk a'ð þurfa að norpa við
svona búðargat?Vafasöm ráð-
stöfun á þessum skika okkar
norður í Ballarhafi.
arsvæðinu, bæði vegna þess að
borgarstjórn og sveitarstjórnir
á höfuðborgarsvæðinu hafa
ekki haft eðlilegan hemil á
framkvæmd skipulagsins, hvað
þetta varðar, og að verðlags-
höftin hafa hindrað í veruleg-
um atriðum framgang hag-
rænna sjónarmiða við upp-
byggingu verzlana og nútíma
verzlunarþjónustu. Við þetta
getur ekki setið til langframa,
enda hefur það þegar bitnað
um of á aðilum, bæði verzlun-
inni og neytendum.
Vöruflutningar
Hvað er
þjóðhagsfiega
hagkvæmast ?
Með hvaða farartækjum er
þjóðhagslega hagkvæmast, að
flytja vörur milli staða á okk-
ar strjábýla íslandi? Þetta er
vissulega brennandi spurning,
sem tímabært virðist að brjóta
til mergjar, enda vöruflutning-
arnir orðnir gífurlegir að magni
og umfangi. Samgöngumála-
ráðuneytið hefur þetta til at-
hugunar um þessar mundir. En
jafnframt hafa sprottið upp
umræður á opinberum vett-
vangi milli þeirra aðila, sem
flutningana annast. Hér verður
enginn úrskurður felldur, enda
skortir okkur gögn til slíks.
Hins vegar birtum við hér til
umihugsunar nokkrar tölur,
fengnar frá flutningafyrirtækj-
um, og nokkrar skýringar við
þær, en þess ber að geta, að
dæmið í heild er æði flókið við
fyrstu sýn og kann að vanta
einhverjar frekari skýringar,
þó tæpast stórvægilegar.
Við hringdum í fjóra aðila i
Reykjavík, sem taka á móti
vörum til flutnings innan lands,
og spurðum hvað kostaði að
flytja til Akureyrar annars
vegar 24 kg. pakka með ótil-
teknu innihaldi og hins vegar
5 tonn af sekkjaðri matvöru.
Svörin urðu í aðaldráttum
þannig::
24 kg. Kr.:
Með bíl 75,-
Með skipi 136.-
Með flugvél 208,-
í pósti 290.-
5 tonn Kr.:
Með bíl 12.500,-
Með skipi frá 7.890,-
til 9.906,-
Með flugvél 27.500,-
Hvað 24 kílóin snertir má
segja, að um algerlega sam-
bærilegar tölur sé að ræða, en
hins vegar er óvíst, að pakk-
inn yrði tekinn í póst, þar sem
20 kg. er að öllum jafnaði há-
mark þyngdar. Þá má einnig
geta þess, að hugsanlegt er að
fá afslátt af flutningsgjaldinu
með flugvél, 1 krónu á kg., ef
haga má flutningi eftir hentug-
leikum flutningsaðila. Ein-
hvern afslátt má e.t.v. kría út
úr öðrum við tilteknar aðstæð-
ur.
í þessum tölum eru innifalin
afgreiðslugjöld og annar kostn-
aður, sem fellur á sendingarn-
ar. Söluskattur er ek'ki greidd-
ur af vöruflutningum. Hins
vegar er greiddur söluskattur
af fólksflutningum með skip-
um og flugvélum, en ekki bíl-
um, og var það á sínum tíma
ákveðið með hliðsjón af því,
að bílar og rekstrarvörur þeirra
væru hæiTa tollaðir og skattað-
ir en skip og flugvélar og
rekstrarvörur þeii’ra.
Við mat á þjóðhagslegri hag-
kvæmni kemur margt til álita
fyrir utan þessar tölur, t.d. ör-
yggi og hraði, en þarfir í þeim
efnum eru vissulega mismun-