Frjáls verslun - 01.01.1971, Blaðsíða 14

14
OTLÖND
FRJÁLS VERZLUN NR. 1 1971
Efnahagsþróun ’71
AfrfíiiifhaEcfandi
framþróun, þó
hægari en und-
anfarið
Bandaríska vikuritið US
News & World Report birtir
í tölublaði sínu 11. janúar álit
evrópskra hagfræðinga og fjár-
málamanna á þróuninni í við-
skiptaheiminum 1971. Þar kem-
ur fram, að þessir sérfræðing-
ar telja, að um áframhaldandi
aukningu og útþenslu verði að
ræða, en að þróunin verði þó
hægari og minni en verið hef-
ur á undanförnum árum. Sér-
staklega vara sérfræðingarnir
við verðbólgunni í heiminum
og segja að hún verði áfram
hið óleysta vandamál í öllum
löndum. Þó telja þeir að hagur
neytandans fari batnandi og að
laun muni hækka meira en
vörur. Hér fer á eftir álit sér-
fræðinganna á þróuninni með-
al helztu iðnaðarþjóðanna.
Hinn mikli hagvöxtur Jap-
ana á undanförnum fimm árum
minnkaði aðeins í sumar og er
talið að sú þróun muni að ein-
hverju leyti haldast fyrri hluta
þessa árs. Fjárfesting er minni
vegna offramleiðslumöguleika
á ýmsum sviðum, svo sem í
stáliðnaðinum, bílaiðnaðinum
og heimilistækjaiðnaðinum.
Talið er, að framleiðsluaukn-
ingin á árinu nemi um 10% og
iðnaðarframleiðslan aukist um
14%. Þetta verður minna en
á undanförnum árum, en samt
helmingi meira en hjá iðnaðar-
þjóðum á Vesturlöndum.
Efnahagur Breta mun fara
batnandi á árinu og verður
batinn meiri en árið 1970, en
hagvöxtur er ekki talinn muni
verða meiri en 3%. Brezka
stjórnin á við mikla verðbólgu-
erfiðleika að stríða og ekki er
um að ræða eftirspurn umfram
framleiðslu, þannig að atvinnu-
leysi er enn mikið.
Efnahagsbandalagsþjóðirnar
búast við 4.5% hagvexti á ár-
inu, en hann var 6% 1970 og
7% 1969. Gert er ráð fyrir að
iðnaðarframleiðsla aukist um
6.5%, en aukningin nam 8%
1970 og 11% 1969.
f Frakklandi er ekki búizt
við jafnmikilli aukningu í út-
flutningi, eins og sl. ár. Neyzla
innanlands fer vaxandi og fjár-
festingarmöguleikar eru góðir.
Sama á við um ítalíu, en þar
ollu vinnudeilur miklum erfið-
leikum á sl. ári. Takist að koma
í veg fyrir slíkar deilur á þessu
ári má búast við miklum fram-
förum og vexti. Mikið hefur
verið fjárfest í tækjum til
að auka framleiðslu umfram
kostnað við launahækkanir.
í V.-Þýzkalandi er nú rólegra
yfir efnahagslífinu en undan-
farin ár og því er eftirspurn
minni og því minni útþensla.
Kaupmáttur neytenda er þó
enn mikill, en hagfræðingar
gera ráð fyrir að heildarvöxt-
urinn á árinu verði um 3%,
samanborið við 6% í Frakk-
landi og 7% á Ítalíu. Vöxtur-
inn í V.-Þýzkalandi var um
4.5% á sl. ári.
í Bandaríkjunum er búizt
við örum vexti, þó að fjárfest-
ingarmál fyrirtækja séu í
nokkurri óvissu. Bandaríski
neytandinn verður eyðslusam-
ari á árinu, vegna þess að laun
munu hækka meira en 1970 og
þetta kemur til með að hafa
mikil áhrif. Búist er við 4%
vexti í Bandaríkjunum á ár-
inu.
CAN THE AIRSHIP FILL THE GAP ?
1°°°lRauoof increased power to increasedspeed
COMMERCIAL
---------ÍO ÍÓÖ iöoo
increaae in speed,knota(log
Samgöngur
Kastalar í
háloftunum?
Undanfarið hafa ýmsar
raddir verið uppi um að tími
sé nú kominn til að hefja aft-
ur byggingu loftfara. Ahuga-
menn vilja halda því fram að
loftskip geti farið með um
180 km hraða á klukkustund
og þannig farið yfir Atlantshaf-
ið á tveimur dögum. Vilja þeir
nota helíum í loftbelgina, en
það er nú miklu ódýrara, vegna
auKinna tramieiðsiu í sam-
bandi við geimferðaráætlanir,
en helíum kom í stað hins
eldfima vetnis, en vetnið olli
Hindenburgarslysinu 1938.
Ef notaðar væru kjarnorku-
vélar til að knýja loftförin á-
fram, myndi orkan nægja í 7
ár í senn. Hvatamennirnir
halda því fram að loftförin
fséu kjörin til að leysa vanda-
mál eins og umferðarteppur
og losna við illviðráðanlega
hafnarverkamenn! Auk þess
myndi mengunarvandamálið
leysast af sjálfu sér að stórum
hluta. Þá myndi þörfin fyrir
langar flugbrautir hverfa al-
gerlega.
Það er einkum brezkur
blaðamaður, sem unnið hefur
að þessu máli undanfarið, en
hann hefur enn ekki getað
lagt fram kostnaðaráætlun urn
byggingu loftfars, sem skilað
gæti hagnaði með flutningum
og hingað til hefur blaðamað-
urinn aðeins getað orðið sér
úti um 5000 sterlingspunda
styrk til að vinna að frekari
rannsóknum á þessu sviði. Og
ýmislegt er það sem neikvætt
er, t. d. að flugfrakt er aðeins
um 1% af vöruflutningum
milli landa, hitt fer með bílum,
járnbrautum og skipum. Einn-
ig myndi þurfa mikið þyrlu-
kerfi, til að flytja flutnings-
kassana út á flugvellina og
'svo er líklegt að íbúar hinna
ýmsu borga yrðu ekki sérlega
hrifnir af því að hafa kjarn-
orkuvél hangandi yfir hausa-
mótunum á sér í tíma og ótíma.
Expo ’70
Hagnaður til
fátækra
Þegar heimssýningunni
EXPO ’70 lauk í Osaka í Japan
í haust höfðu 64 milljónir gesta
heimsótt sýninguna. Þetta er
í annað skipti síðan 1851, er
heimssýningin var haldin í
Hyde Park í Lundúnum, að
sýning skilar hagnaði. Það
kostaði 70 milljónir sterlings-
punda að setja upp sýninguna
í Osaka, en hagnaðurinn varð
IIV2 milljón sterlingspunda.
Heimssýningin í Hyde Park
kostaði 292000 sterlingspund,
en hagnaður varð um 208000