Frjáls verslun - 01.07.1971, Blaðsíða 24

Verktakar
Vantrú í garð íslenzkra verk-
taka þverr óðum, en margt
skortir á æskilega aðstöðu
Teku að sér verk skv. tilhoðum fyrir 1400 milljónir árið 1970,
en aðeins þrjú verktakafyrirtæki hafa lifað af áratug'
FV ræöir við Birgi Frímanns-
son, formann Samtaka ís-
lenzkra verktaka
„Verktakafyrirtæki verða
sjaldan langlíf á íslandi,“ seg-
ir Birgir Frímannsson, formað-
ur Samtaka íslenzkra verktaka
og framkvæmdastjóri Verks
h.f. Fyrirtæki hans verður 10
ára í ágúst, og aðeins tvö fyrir-
tæki verktaka munu vera
eldri, Almenna byggingafélagið
h.f., stofnað í janúar 1941, og
Véltækni h.f., stofnað haustið
1960. „Orsakir „verktakadauð-
ans“ eru margar og fyrst og
fremst, að ágóðinn, sem fyrir-
tækin hafa, er ekki í réttu
hlutfalli við bá miklu áhættu,
sem þau taka á sig.“
Starfsemi íslenzkra verk-
taka hefur samt aldrei verið
meiri en á síðasta ári. Verk-
efni, sem boðin voru út á ár-
inu og íslenzkir verktakar tóku
að sér, munu hafa numið um
1400 milljónum króna. Birgir
telur, að af bessum verkefnum
hafi verk fyrir um 1000 millj-
ónir verið til 12 mánaða eða
skemmri tíma.
Verksamningarnir skiptust
árið 1970 sem hér segir milli
helztu stofnana:
Millj.
kr.
Vegagerð ríkisins 512
Landsvirkjun 218
Innkaupastofnun ríkisins 200
Innkaupastofnun
Reykjavíkurborgar 152
Ýmis borgarfyrirtæki, póstur
og sími einkaaðilar o. fl. um 300
„íslenzkir verktakar eru öfl-
ugri en beir hafa nokkru sinni
verið, ef miðað er við sam-
keppnishæfni þeirra og getu til
að leysa stórverkefni. Þeir telja
hins vegar, að þeir hafi verið
afskiptir á margan hátt, til
dæmis hafi hiutur erlendra
verktaka verið meiri en skyldi.
Skilningsleysi stjórnvalda eigi
sinn þátt í ceðlilega lítilli þátt-
töku íslenzkra verktaka og
tæknimanna í stórverkefnum
undanfarinna ára. Erlendu
verktakarnir hafi eítir mis-
munandi langan umhugsunar-
Birgir: Llenzkir verktakar tóku
að sér útboðsverk fyrir 1400
milljónir 1970.
tíma sýnt íslenzkum verktök-
um, tæknimönnum, fagmönn-
um og verkamönnum meira
traust en íslenzk stjórnvöld,
ssm yíirleitt vanmeti algerlega
gildi sérþekkingar íslenzkra
aðila á eigin landi, veðráttu og
ýmsum sárkennum landsins.
Ve.’ktakafyrirtæki þarf að
fuilnægja mörgum skilyrðum
samtírnis, eigi vel að takast,“
segir Birgir Frímannsson. „Það
þarf að ráða yfir góðum véla-
og tækjakosti, góðri verkkunn-
áttu og jafnframt góðri tækni-
kunnáttu. Það þarf að hafa
gott bókhaldskerfi, sem beitt sé
sem hagstjórnartæki. Loks er
væntanlega að koma að því, að
íslenzk verktakafyrirtæki þurfi
að hafa yfir að ráða góðri lög-
fræðikunnáttu, ef hugsað er til
reynslu erlendra verktaka.
Hafa verður í huga, að góður
lögfræðingur getur unnið mál
utan réttarsalarins. Lögfræði-
kunnáttan skiptir miklu, ekki
aðeins við bein dómsmál, held-
ur ekki síður til að fá hag-
stæða lausn ágreiningsmála, án
þess að þau komi til kasta
dómstóla.
Það virðist vera, að margir
íslenzkir verktakar, sem hafa
orðið að gefast upp, hafi ekki
ráðið nógu vel við alla þessa
þætti, sem ég hefi nefnt, þó að
sumir verktakarnir hafi ráðið
prýðilega við marga þættina.
VERKTAKADAUÐI ER EKKI
SÉRÍSLENZKT FYRIRBÆRI
„Verktakadauði er ekkert ís-
lenzkt fyrirbæri. Könnun, sem
bandaríska stjórnin lét gera á
verktökum, sem höfðu unnið á
vegum hennar, sýndi, að ekki
minna en helmingur hafði helzt
úr lestinni á tíu ára tímabili.
Svipað er uppi á teningnum í
Noregi. í Danmörku er hins
vegar fjöldi mjög gamalla verk-
takafyrirtækja enn við lýði, en
mörg þessara fyrirtækja hafa
snúið sér að öðrum og áhættu-
minni verkefnum til að renna
traustari stoðum undir rekst-
urinn.“
Hins vegar telja íslenzkir
verktakar að hlutur þeirra
hafi oft verið fyrir borð bor-
22
FV 7 1971