Frjáls verslun - 01.12.1971, Side 35

Það var síðdegis á laugardegi
nú í desember að FV leit inn í
verzlun Amaro á Akureyri, sem
starfar í sjö deildum.. Þar er á
boðstólum vefnaðarvara, snyrti-
vörur, búsáhöld, leikföng, og
sælgæti, svo nokkuð sé nefnt.
Verzlanirnar eru á jarðhæð í
sex hæða byggingu, sem Skarp-
héðinn reisti árið 1960. Stór-
hýsi á norðlenzka og sunn-
lenzka vísu. Það vekur strax
athygli, hversu vel hefur verið
að innréttingu á verzlunarhús-
næðinu staðið, hversu bjart og
nútímalegt það er. Enda kom
í Ijós í samtali við eigandann,
að fengnir voru erlendir sér-
fræðingar til að hanna það og
þýzkur maður sérstaklega ráð-
inn til að ákvarða útlit glugga
og lýsingu inni. í verzluninni
sem er 1000 fermetrar, starfa
að staðaldri 30 manns. Á efri
hæðum hússins er heildverzl-
unin Amaro og skrifstofur fyr-
irtækisins auk nokkurra leigj-
enda. Heildverzlunina hefur
Skarphéðinn raunar rekið frá
1932, fyrst með leikföng og síð-
ar fatnað, en í dag eru það bús-
áhöld, sem eru uppistaðan í
heildsölu hjá Amaro eða um
80% hennar. Helztu viðskipta-
samböndin eru við Bandaríkin
og Japan. En hér innanlands
við ýmsar af stærstu verzlunum
í Reykjavík.
Skarphéðinn Ásgeirsson, for-
stjóri Amaro, er maður hlé-
drægur og berst greinilega lít-
ið á. Hann varð við óskum okk-
ar um að svara nokkrum spurn-
ingum í viðtali, ekki til að
vekja athygli á sjálfum sér,
heldur af því að hann taldi
það skyldu sína að skýra frá
því, hvernig athafnafrelsi hefði
leitt til stórkostlegra framfara,
og hversu brýnt það væri að
einstaklingarnir hefðu ávallt
tækifæri til að njóta sín og
framkvæma hugmyndir sínar.
— Kynntist þú verzlunar-
störfum og viðskiptum þegar í
æsku, Skarphéðinn?
— Nei ,langt frá því. Faðir
minn stundaði búskap á Sval-
barðsströnd og ég tók til við
trésmíðar, þegar ég hafði öðl-
azt aldur til. Annars má kannski
segja, að það hafi verið nokk-
urri tilviljun háð, að ég stund-
aði mitt lífsstarf hér á Akur-
eyri, því að í bernsku minni
hafði móðir mín mikinn áhuga
á að flytja til vesturheims, þó
að pabbi væri að vísu nokkuð
annarrar skoðunar. Ættingjar
mínir höfðu flutzt vestur m.a.
Jóhann Stefánsson föðurbróðir
minn, faðir Vilhjálms Stefáns-
sonar, heimskautakönnuðar.
Afi minn fór líka vestur en
sneri heim veikur og fékk um-
önnun á heimili okkar, þar sfem
hann lézt skömmu síðar. Ég
held að heimkoma afa hafi
komið endanlega í veg fyrir að
við flyttumst vestur.
Ég tók sveinspróf í trésmíði
1932, þá 25 ára gamall. Skömmu
áður hafði ég flutzt frá Sval-
barðsströnd til Akureyrar og
vann fyrir mér við húsasmíðar.
En svo kom kreppan og menn
þökkuðu guði ef þeir fengu að
vinna dagsstund við uppskip-
un á sementi eða annað tilfall-
andi. Það má segja, að þessi
neyð hafi knúið mig áfram til
að reyna eitthvað nýtt og ein-
hvern veginn atvikaðist það
svo, að ég fór að smíða leikföng
úr tré. Um þetta leyti voru
flugsamgöngur hafnar hér inn-
anlands og það voru flugvél og
vörubíll, sem ég lét fyrst frá
mér fara. Ég fór með nokkur
stykki af hvoru tveggja til Ind-
riða Helgasonar raftækjasala
hér í bænum, og spurði hann
hvort hugsanlegt væri að selja
þetta. Hann hélt nú það, og
fyrir fyrstu tíu stykkin borgaði
hann mér 8 krónur. Ég trúði
því satt að segja ekki, að þetta
gæti orðið að peningum, en í
ljós kom að leikföngin mín voru
það ódýr, að fólk gat leyft sér
að gefa börnum þau þrátt fyrir
erfiðar peningaástæður. 1934
hélt ég svo suður til Reykjavík-
ur og hitti þar Ragnar Blöndal,
kaupmann. Hann gerði ótrúlega
stóra pöntun hjá mér, um 60
stykki af hverri tegund, sem ég
hafði þá á boðstólum, og fyrir
jólin þetta ár gat ég sent Ragn-
ari og ýmsum fleiri verzlunum
í Reykjavík og Hafnarfirði
vörur samkvæmt samningum.
Leikföngin kostuðu frá 45
aurum og upp í 1.50 kr. í
heildsölu. Nokkru síðar gerð-
ist Skúli Jóhannsson og Co um-
boðsmaður fyrir mig og þá var
Gunnar Ásgeirsson, forstjóri, í
sölumannsstarfi hjá Skúla Jó-
hannssyni og fór víða með leik-
föngin mín til að kynna þau.
Mikið af efni til leikfanga-
framleiðslunnar kom frá Þýzka-
landi, aðallega tíst og baul-dós-
ir, sem notaðar voru í dýrin
mín. Þegar stríðið skall á, var
ekki lengur hægt að fá þessa
vöru og leikfangaframleiðslan
lagðist niður.
— En í stríðinu verður Am-
aro til?
— Já, við Valgarður Stefáns-
son, vinur minn, fórum suður
til Reykjavíkur staðráðnir i að
gera eitthvað og útkoman var
sú, að ákveðið var að setja upp
saumastofu fyrir kvenundirföt.
Ég hafði nú tæpast snert á
kvenmannsbrók, þaðan af síður
að ég byggi yfir sérfræðilegri
þekkingu. Samt varð þetta úr
og Sveinn Valfells útvegaði
okkur efni og vélar frá Eng-
landi.
Hús átti ég í Helgamagra-
stræti 2, tvílyft með kjallara, og
tók ég aðra hæðina og kjallar-
ann undir nærfatagei'ðina. Hún
var opnuð 1. apríl 1941 og þar
störfuðu 3 stúlkur í byrjun og
fengu 100 kr. á mánuði hver.
Segja má, að uppvöxtur þessa
nýja fyrirtækis hafi gengið
vonum framar. Undirfatasettin
flugu út á 13 kr. í heildsölu, og
brezku hermennirnir, sem hér
voru í nágrenni bæjarins, komu
reglulega á föstudögum til okk-
ar og gerðu mikil innkaup til
að senda heim til Bretlands.
Síðar komst ég að því, að brezk-
ar konur sendu hingað fjöldann
allan af bréfum til eiginmanna
og vina með óskum um, að þeir
keyptu undirfötin frá Akureyri.
Það seldist allt upp á stríðs-
árunum, sama hvað mikið var
saumað. Og ástandið hélzt ó-
breytt á skömmtunarárunum.
1946 byggðum við yfir verk-
smiðjuna í Lögbergsgötu 7 og
hófum þá að vefa efni sjálfir.
Nýjar vélar voru teknar í notk-
un og ný framleiðsla sá dagsins
ljós, karlmannanærföt. Þannig
héldum við áfram þar til fyrir
þremur árum, að við lögðurn
nærfataverksmiðjuna niður.
Segja má, að nýtt tímabil i
FV 12 1971
33