Alþýðublaðið - 08.11.1969, Qupperneq 7

ALEXANDER
□ Næstkomandi mánudags-
kvöld sýnir Kvikmyndaklúbb-
urinn stórmyndina Alexander
Nevsky, sem rússneski kvik-
myndasnillingurinn Sergei Ei-
senstein gerði árið 1938. Mynd
in var sýnd hjá Kvikmynda-
klúbbi Menntaskólans fyrir
tveimur árum og var þá sagt
um hana í prógrammi m. a.:
„Á árabilinu frá 1929, er lok-
ið var síðustu þöglu mynd Ei-
sensteins, fram til frumsýning-
ar Alexanders Nevsky 1938
kom ekki fram nein heil Ei-
sensteinsmynd. Þó gerði hann
á þessum árum drög að mynd-
um, skrifaði handrit og hóf
jafnvel töku mynda, sem hann
Hin fræga bardagasena á ísnum milli Rússa og þýzkra riddara, þar sem Alexander fór með sigur af hólmi og
af mörgum talin ein bezta bardagasena, er sést hefur í kvikmvnd. '
Alþýðublaðið 8. rióvember 1969, 7
ýmist hvarf frá eða fékk ekki
að ljúka (Que Viva Mexico,
Bezhin Meadow). Eisenstein
starfaði við kvikmyndaháskól-
ann í Moskvu og vann áfram að
þróun þess kvikmyndaskóla,
sem hann og aðrir höfðu grund
vallað á öðrum áratug aldar-
innar. Er Eisenstein tók til við
Alexander Nevsky, átti hann að
baki mikið fræðilegt starf, deil
ur, efasemdir, athuganir og út-
víkkanir kenninga sinna. Sjálf
ur virðist hann hafa talið mynd
þessa mikilvægan áfanga í
rétta átt, og í næstu mynd
sinni, ívani grimma, heldur
hann áfram á sömu braut.
í fáum orðum og með mik-
illi ónákvæmni má lýsa meg-
inkenningum Eisensteins þann
ig, að kvikmyndalist byggist
fyrst og fremst á því að sam-
eina einstakar myndir í sam-
fellda og taktfasta heild, þar
sem andstæðum sé teflt sam-
an, m. ö. o.: klippingin gerir
kvikmynd að listaverki. And-
stæð kenning kom fram, sem
taldi innihald myndanna meg-
inatriði, klippingin væri hjálp-
armeðal til að ná þægilegu
samhengi í söguna. Ekki hvarf
Eisenstein frá kenningu sinni,
en taldi þó, að hann og fleiri
hefðu vanmetið myndefnið og
vel þyrfti að athuga, hvað
kiippt væri saman.
Hinar þöglu myndir Eisen-
steins ganga leifturhratt. Hver
myndin rekur aðra og senurn-
ar því mjög einfaldar, en mynd
efnið höfðar lítt til áhorfenda.
Breytt viðhorf Eisensteins koma
fram í Alexander Nevsky með
lengri og innihaldsríkari atrið
um, sem lúta þó lögum hrynj-
andi og andstæðna og sverja
sig því lítt í ætt við almennar
sögumyndir. ,
Alexander Nevsky var rúss-
neskur fursti, sem á 13. öld
varði land sitt fyrir þýzkum
riddurum. Hin forna saga gef-
ur Eisenstein fjölbreytilegt og
framandi umhverfi, sem hann
fyllir af fötum, munum og bygg
ingum. Atriði eins og mismun-
andi hjálmar herjanna verða
áhrifamikil í höndum hans.
Langar senur, mikill sviðsbún-
aður, tal, allt þetta gerir atrið-
in efnismikil og miklum vand-
kvæðum bundið að fella þau í
háttbundna og samfellda heild.
Með hnitmiðaðri tækni tengir
Eisenstein hin löngu atriði.
Hann ieiðir athygli áhorfand-
ans milli manna og hluta til og
frá um tjaldið, og þegar næsta
mynd birtist, beinast augun ná
kvæmlega að réttum stað á
tjaldinu. Að sömu áhrifum
stuðlar tónlist Prokofievs, sem
er meira en venjuleg kvik-
myndatónlist; hún má segja að
fylgi auganu rétta leið um
tjaldið.“
Það er ekki oft, sem mönn-
um gefst tækifæri til að sjá
myndir Eisensteins hér, þó að
flestar myndir hans hafi ver-
ið sýndar hérna (Pótemkín,
Oktobre, ívan grimmi I og II)
og enginn áhugamaður um
kvikmyndir getur látið Alex-
ander Nevsky fara fram hjá
sér. —
KVIKMYNDIR :
Umsjón: Gústaf Skúlason
POPHE8MURINN
Umsjón: Björn og Hilmar
Kabarettudansleikur
□ Kabaretitudansileilkur er al
ger nýjung á íslamdi. I gamía
d'3ga, segjía foreldrar'nir, voru
'kabare'ttur æði algengar, en
að sameir.a dansileilk og kabar
ettu er nýtt fyrirbrigði og
langt frá þv£ að vera v tiaus
hiugmyind. Þetta var reynt
núna s.l. fimimitiudagslkvöld í
Glauimbæ, og ku þetta h’atfa
verið gert dry'klk'j'uisjúkilingum.
tiil áigóða. Sagði Arniþór Jóns
son, sem reyndlar bar miestan.
hi tann af krvöMinui. að þeitlta
væri gert í samráði við Þjóð
kirlk'jiuna, og mund'i hún sjíá
til þœs, að þuirfand' fengjiu.
Sagði hami enntfremiur, að
þar sem þettfia væri gert í göf
ugum tiigangi, hetfðu sikemlmiti
kraftarnir komið fram án
endurgjaidis. Þótt Tónaitríóið
sé ekki ýkja yin§æi grúppa,
er þvtf elkki að neiiba, að þe r
bafa slkemmftilega sviðsfram-
komu, Hófu þeir kabarettuna
og spiluðu í nær h'áilftíma,
svo og spi'luðu þeir á milllli og
mieð hinum skemmtiatriðun-
uim Þá söng Sofi'a Kwaszen
kio nokkur lög og var elkiki
annað að heyra en að með þol
lnmæði gæti hún orðið góð
söngkona. Því næst var tízíku
sýning og anmaðist fólk frá
T'zlkiuiþj'ónu‘stunni hana. Þrjár
stúllkur sýndu flíkur frá Karn
atæ, en pil'tur einn sýnd'i vör
ur frá Herríafiabahúðinni. Upp
álkoma Árna Johnsen var
mæst og reyn'dli hann eftir
miegni að bMisa einbverju
fjiöri í manndkapinn m.a. með
fjöldasöng. Það varð bara til
þess að sanna enm eirnu sinni
hve eimhlið'a stkiemmibanaþrá
okkar ísl'endinga er, þegar
áihorfendiur bóku aðeins undlr
í laginu ,,Det var bræmdevin
i fl'asken da vi kom....“ —
Árni var góður, enda eíkki við
öðru að búastf. Þá kom Sofia
afbur og sýndi nokkra dansa,
sem alveg eins hefði miátt sjá
út' á damsgóltfi á hvaða balli
sem væri. Þebba er þó afsakan
1‘egt, þegar haft er í huga,
að hún gat ekki sýnb aðra
dansa, sem hún hafði samið,
sakir þess, að góQfið var of
sleipt, og hún þurfti ag semja
noiklkra nýja á stundinni. Þá
féll niðuir eitt atr ðið, þar
sem Drekar spiluðu ekki,
vegma veikinda eins þeirra.
Að síðustu spiiluðu Pops fyr
ir dansi til ki. 2. VCrðiast þeir
ætJla að ieggja fyrir sig fram
úrstefnuna og er gobt til þess
að vita. Má og geta þess, að
Óttar er hættur í Pops og í
hans stað er kominn Ómar
Ósikarsson, sem áður spiláði
með hlj'ómsveitinm: Sólkraties.
Ekki er anmað hægt að
segja en að kabarettinn hafi
telkizt vel, þrátt fyrir byrjlum.
arörðugileika. Þvtf er sennilega
mest að þakfca, að emgar taf
Vinsælustu LP-plöiur í Brellandi stðuslu
viku:
1— 1 Abbey Road...................................... Beatles, Apple.
2— 2 Johnny Cash at San Quentin ................. Johnny Cash, CBS
3— 3 Blind Faith.............................. Blind Faith, Polydor
4— 4 Throught the Past Darkly .............. Rolling Stones, Decca
5— 5 Stand up ............................... Jethro Tull, Island
6— 6 Hair ..................... . London Cast, Polydor
7— 9 Nashville Skyline ........................... ... Bob Dylan, CBS
8— 8 Oliver ........................................ Soundtrack, RCA
ir voru mili sikemmt atriða.
\
9—7 Nice ............................................ Nice, Immediate
10— 13 Songs for a Tailor .........................Jack Bruce, Polydor
11— 18 The World og Mantovani Vol 2..................Mantovani, Décca
12— 19 SSSSH .................................. Ten Years After, Drjeam
13— 11 From Elvis in Memphis .................... Elvis Prestley, ÍRCA
14— 15 Then Play on ........................... Fleetwood Mac, Reprise
15— 20 2001 ....................................... Soundtrack, MGM
16— 12 According to my Heart..........................Jim Reeves, IrCA
1/— Best of Cliff ......................... Cliff Richard, Colu|rbia
18— A Man Alone............................Frank Sinatra, Reprise
19— 17 The Sound óf Music .......................... Soundtrack RCA
20— 14 Led Zeppelin ........................ Led Zeppelin, Atlantic
The World of Mantovani Vol 1..............Mantovani, Decca