Alþýðublaðið - 24.12.1969, Síða 27

JÓLABLAÐ 1969 27 *
Land Djingis Kan var Mongólía. Þótt fólkið þar sé hraust og djarft, er það ekki lengur herskátt á þann hátt, ,sem fram kemur í
sigurvinningum Djingis Kan og annarra stríðsgamma, enda hefur það verið Búddhatrúar í margar aldir. — Frá vinstri: Kon-
ur; riddaraliðar blása í trompet; þrír menn af mismunandi mongólaættbálkum framan við tjaldið.
stríð.“ í mongólska hestinum
og knapa hans uppgötvaði
hann dýrmætt hráefni. Hestur-
inn var óþreytandi. Fengi hann
vatn þriðja hvem dag, var hon
um borgið. Og alltaf gat hest-
urinn reytt eitthvað í svang-
inn. Með hófunum krafsaði
hann snjó og frera ofan af
þurru grasi, sem þar gat leynzt
undir. Hermanninum varð ekki
um að sitja á hestbaki allan
liðlangan daginn, sofa á hjarn-
inu um nætur og búa við lít-
inn matarskammt. Hermennsk-
an var runnin honum í merg og
bein. Vopnaburður var þáttur
í uppeldi hans, og hann lærði
að skjóta af boga, áður en
hann varð altalandi.
Útbúnaður þessa fædda her-
manns sýndi ljóslega þá fágætu
hæfileika Djingis-kan að hugsa
allt og skipuleggja frá því
stærsta til hins smæsta. Mongól
inn klæddist ógörfuðum skinn-
klæðum, þurrkuðum og lakk-
fernisuðum. Hver maður bar
tvenns konar boga. Annar var
notaður á hestbaki, en hinn á
jörðu niðri, þegar miða mátti
nákvæmar. Hann hafði einnig
þrjár tegundir örva fyrir mis-
munandi fjarlæg skotmörk.
Þungu návígisörvarnar með
járnslegnum oddi smugu gegn-
um allar algengar verjur þeirra
tíma. Hver hermaður átti súr-
mjólkurost í malpoka sínum og
nægðu honum 250 grömm á
dag í fuilu erfiði. Varastrengi
í boga sina hafði hann einnig
í fórum sínum og ennfremur
vax og nál. Allan útbúnað sinn
bar hann einnig í skinnskjóðu,
sem blása mátti upp og nota
fyrir flotholt, þegar leiðin lá
yfir djúp vatnsföll. Hernum var
deilt niður i misstóra herflokka,
10, 100, 1000 og 10.000 manna.
En auk sjálfra hermannanna
hafði hann á að skipa sérstök-
um „verkfræðingasveitum“ og
„stórskotaliði", sem annaðist
grjótvörpur og aðrar umsát-
urstilfæringar. Þá hafði hann
ennfremur flokk hestasveina,
vopnagæzlumenn og sérstaka
deild, er annaðist týnda og
fundna muni.
Hernaðartækni Djingis-kan
byggðist á undraverðri ná-
kvæmni, þaulhugsuðu skipulagi
og ósvikinni þjálfun. Herir
hans sóttu fram í fimmföldum
fylkingum. Fremst fór storm-
sveitin, góðan spöl á undan hin
um. Hún var búin þungum
vopnum, sverðum, lensum og
gaddakylfum. Ríðandi boga-
skyttur héldu sig lengst að
baki. Þær þeyttust fram í skörð
in, sem mynduðust í framvarða
sveitirnar og skutu villt á fullri
ferð. Þegar bogaskyttur þessar
komu í návígi við fjandmenn-
til þyngri boganna í stað þeirra
léttu og létu járnslegnar örv-
arnar drífa yfir óvinina. Þessi
áður óþekkti árársarkraftur og
einbeitni var reiðarslagið í her
tækni Djingis-kan.
Þegar liðsafla andstæðing-
anna hafði verið sundrað, æddu
framvarðasveitirnar áfram og
fullkomnuðu sigurinn. Hinar
ýmsu fylkingar voru þraut-
skipulagðar; unnu saman af
mikilli nákvæmni. Engar fyr-
irskipanir heyrðust. Þær voru
eingöngu gefnar með svörtum
og hvítum fánum. Sigursæld
sína áttu Mongólarnir að þakka
yfirburða vopnum, leifturhraðri
sókn að andstæðingunum og
einstœðum hraða og skotfimi
bogaskyttanna. Hersveitir Kín
verja, djarfar hetjur múhamm-
eðstrúarmanna og riddarar og
stríðsmenn hinna kristnu, —
allir lutu þeir í lægra haldi í
örvahríð Mongólanna.
Þótt liðssveitir Djingis-kan
væru fámennari, hafði hann
alltaf yfirhöndina, þar sem bar
daginn j’eisaði harðastur. Hann
vissi nákvæmlega, hvernig
hann átti að sundra kröftum
óvinanna, en sameina sína eig-
in krafta. Hann var meistari í
þeirri íþrótt að villa um fyrir
fjandmönnunum. Honum skaut
ætíð upp, þar sem þeir áttu
hans ekki von. Hann sigraði
með hliðarárásum fremur en
dýrkeýptum atlögum beint á
víglínuna. iHernaður hans
byggðist á hraða, — á skipu-
lagi því sem gerði honum kleift
að sækja fram með tvöföldum
hraða óvinanna. Sveitir hans
þutu gegnum heri andstæðing-
anna, klufu þá i tvístraða hópa
og eyddu þeim síðan markvisst
og skipulega. Hann sniðgekk
öflug og vel mönnuð vígi í
þeirri öruggu vissu, að þau
mundu falla fyrr eða síðar.
Ekkert gerðist af tilviljun.
Herförin var skipulögð út í
yztu æsar, áður en fórnarlömb-
in grunaði, að styrjöld stæði
fyrir dyrum. Mongólaforinginn
áttiþað'til að senda samtímis
þrjár eða fjórar hersveitir inn
i eitthvert landið. Þær sóttu
úr ýmsum áttum víðsfjarri hver
annarri og áttu þess engan
kost að hafa samband sín á
milli. Samt tókst honum að
láta þær vinna saman og sækja
fram úr ýmsum áttum að sam-
eiginlegu marki.
Suma af sínum sigrum hafði
Djingis-kan unnið til hálfs með
áróðri, áður en hann kom með
hersveitir sinar á vettvang.
Orðsins vopn hefur enginn hers
höfðingi beitt betur en þessi
barbari, sem hvorki kunni að
lesa né skrifa. Farandkaup-
mennirnir voru hans „fimmta
Jjerdeild“...í -hópi- þeirra leigði
hann sér njósnara i hverju því
landi, sem hann hugðist ráð-
ast gegn. Hann kynnti sér ræki
lega landafræði þess, fólk og
stjórnmál, leitaði uppi óánægða
hópa og atti saman andsnúnum
þjóðfélagsöflum. Njósnarar
hans í Samarkand sögðu hon-
um, að móðir soldánsins bæri
öfundarhug til sonar síns,
vegna mikilla valda hans. Djin
gis-kan lét skrifara si^n rita
henni bréf, þar sem hann þakk
aði henni fyrir tilboð um að-
stoð, er hann þóttist hafa feng
ið í bréfi frá henni. Siðan kom
hann því svo fyrir, að bréfbér-
inn féll soldáninum í hendUr.
Þegar Djingis-kan gerði inni'á»
ina, kom í ljós, að þjóðin ramk
aði á barmi borgarastyrjaldar.
Hann hafði „fimmtu herdeild"
í mörgum löndum, og njósnar-
ar þefuðu það t. d. upp,
kínverski hermálaráðherrann
hefði stolið opinberu fé úr eig-
in hendi.
Þessi fregn flaug um landið
og leiddi af sér pólitískt upp-
lausnarástand, sem var í al-
gleymingi, þegar Mongólarnir
ruddust yfir kínverska múrinn
Framhald á 47. síðn
Hin óskaplega sléttuauðn Mongólíu. — Karavaninn silast áfram yfir óendanleika sléttunnar.