Alþýðublaðið - 22.03.1972, Blaðsíða 5

ÖRYGGI OKKAR BEZT
TRYGGT í SAMSTARFI
VIÐ SKYLDAR ÞJÚOIR
HÚtgáfufélag Alþýðublaðsins h.f. Ritstjóri
Sighvatur Björgvinsson (áb.). Aðsetur rit-
stjórnar Hverfisgötu 8-10. Simar 14-900
(4 línur). Auglýsingasími 14-906. Blaðaprent
STJORN
fSTRfm
VIBAL-
MENN-
INC!
Vöruverðshækkanirnar, sem
dynja nú yfir daglega, eru
beinar afleiðingar af algeru
stjórnleysi i efnahagsmálum
hjá rikisstjórn ólafs Jóhannes-
sonar, Þar hefur engin heildar-
stefna verið mótuð, heldur er
hverjum degi látin nægja sín
þjáning. Afleiðingin er alger
upplausn, algert stefnuleysi.
Forsmekkinn af þvi, sem
koma skyldi, gaf rikisstjórnin á
s.l. ári. Árið 1971 var eitt það
mesta góðæri, sem orðið hefur á
islandi. Verðlag á helztu út-
flutningsvörum okkar fór sifellt
hækkandi og peningar streymdu
inn til þjóðarbúsins i miklu
meira mæli, en nokkur hafði
þorað að spá við uppliaf ársins.
Þctta mikla góðæri varð til
þess, að rikissjóður fékk óvænt
mikið fc, sem rikisstjórn Ólafs
Jóhanncssonar hafði til ráðstöf-
unar. Ilún hafði þvi öll tækifæri
til þess að gera stóra hluti án
þess að þurfa að stiga út fyrir
skynsamleg mörk. En
rikisstjórnin gat ekki hamið sig.
Hún kunni ekki að stjórna. i
árslok var ekki aðcins uppétið
allt það mikla fé, scm svo óvænt
hafði komið i rikiskassann,
heldur hundruð milljóna þar til
viðbótar. i lok þessa mikla
góðæris skilaði rikisstjórnin
fleiri hundruð milljón króna
halla á rikisbúskapnum. Stefnu-
og stjórnleysið hafði reynst
þjóðinni dýrkeypt.
Margir héldu, að nú myndi
rikisstjórnin læra af reynslunni.
Þegar hveitibrauðsdagadýrð-
inni væri lokið myndi hún taka
til við að móta einhverja
heildarstefnu i efnahagsmálum.
Einhverntíma hlyti að koma að
þvi, að ríkisstjórnin færi að
reyna að stjórna landinu.
En hún sýndi enga slika
tilburði. Þvert á móti. Sama
ráðleysinu var áfram haldið.
Við afgreiðslu fjárlaga setti
rikisstjórnin nýtt útgjaldamet,
Hún hækkaði útgjöld hins opin-
bera um hvorki meira né
minna, en u.þ.b. 50% frá árinu
áður. Til þess að mæta þessum
auknu útgjöldum undirbjó hún
stórauknar álögur á almenning,
— fyrst með þvi að stórauka
skatta og siðan með þvi að
hækka verðlag á helztu lifs
nauösynjum en búa svo um
bnutana, að alntenningur gæti
alls ekki fengið þessar verð-
hækkanir bættar.
Þessar álögur eru nú að koma
frant. Ný skattalög hafa verið
samþykkt á Alþingi, sent auka
skattbyrði þegnanna um 600-700
nt.kr. Þessi nýju lög fela það
einnig i sér, að ýmsum hlunn-
indum.sent launafólk áður naut,
er nú algerlega sleppt, — t.d.
eins og auknunt persónu-
frádrætti fyrir gamalt fólk, sem
felldur var úr gildi, frádrætti á
launatckjur húsmóður til út-
svars og fleira i þeint dúr.
Sams konar árásir á alþýðu-
fólk endurtekur rikisstjórnin nú
daglega itteð sifelldum verð-
hækkunum á ýmsum varningi.
Mjólkur- og kjötvörur hafa
tvihækkaö frá siðustu
áramótum. Brauðvörur hafa
Itækkaö allt að 19,5%. Ýntsir
þjónustuliðir hafa stórhækkað,
svo sent strætisvagnafargjöld,
fargjöld með leigubifreiðunt,
þjónusta á rakarastofum o.fl.
Rafmagn hefur hækkað og á
næstunni má búast við hækk-
unum á póst- og sintagjöldum.
Áfengi og tóbak hafa hækkað og
hafði rikisstjórnin ekki einu
sinni fvrir bvi að tilkvnna um
það. Blöðin og þar með
almenningur fréttu um hækk
unina á skotspónum. Þaö eina,
sem ékki Itefur hækkað er
kaupið. Kaupmáttur launa er
nú lægri, en liann var, áður en
kjarasamningarnir i desember
voru gerðir.
Þannig birtist stjórnleysið i
framkvæmdinni. Byrðum er
hlaðið á byrðar ofan, Rikis-
stjórnin er kontin i skæruhernað
við alntenning i landinu og veitir
launafólki daglegar atlögur.
Málgöng stjórnarflokkanna
reyna að telja almenningi trú
unt, að allar þcssar álögur séu
verk fyrrverandi rikisstjórnar,
sem lét af völdum fyrir meira
en hálfu ári. En allir vita Itver
sannlcikurinn er. Ilann er sá, að
þetta eru afleiðingarnar af
algjöru stjórnleysi núverandi
rikisstjórnar i efnahagsmálunt
þjóðarinnar. Það er þetta st-
jórnleysi, sem er að leggja efna-
hagslifið i rúst og daglega rýrir
afkont unt öguleika fólksins i
landinu.
Plokksstarfid
Kvenfélag Alþýðuflokksins
í Hafnarfirði
heldur aðalfund, miðvikudaginn 22.marz
kl. 20.30, i Alþýðuhúsinu.
Dagskrá: Venjuleg aðalfundarstörf,
Myndasýning — Kaffidrykkja.
Stjórnin.
WILSON VINNUR A
Siðasta Gallup—skoðanakönn-
unin, sem gerð var i Bretlandi,
sýnir að Verkamannaflokkurinn
nýtur enn heldur meiri hylli
meðal almennings, en Ihalds-
flokkurinn. Fylgi Verkamanna-
flokksins er 9% meira, en var i
siðasta mánuði 8,5% meira, svo
Wilson hefur heldur unnið á.
t skoðanakönnuninni var spurt,
hvaða flokk fólk myndi kjósa, ef
kosningar yrðu ,,á morgun”.
Þegar þeim er sleppt, sem
svöruðu með „veit ekki” sögðust
39,5% myndu kjósa Ihalds-
flokkinn, 48,5% Verkamanna-
flokkinn og 9,5% hinn litla flokk
Frjálslyndra.
I umræðunum um öryggismálin
á Alþingi i gær flutti Jón Armann
Héðinsson. alþm. ræðu fyrir hönd
Alþýðuflokksins með þings-
ályktunartillögu þeirri, sem
flokkurinn flytur um málið, en
hún fjallar m.a. um, að sérstakri
þingnefnd verði falið að rannsaka
öryggismálastöðu landsins fyrir
opnum tjöldum og ákvörðun um
endurskoðun varnarsamningsins
verði tekin að þeirri rannsókn
lokinni.
1 upphafi ræðu sinnar vék Jón
Ármann Iléðinsson að atburð-
unum þann 10. mai 1940, þegar
brezkur her gekk á land á tslandi.
— Frá þessum degi hefur lif
þjóðarinnar verið með miklum
öðrum brag, en áður var og svo
mun verða, sagði Jón Armann.
tslendingar voru i einni svipan
komnir inn i ægilegustu átök
mannkynssögunnar og gátu engu
þar um breytt.
Jón Ármann sagði einnig, að sú
ákvörðun, að hverfa frá marg-
yfirlýstri hlutleysisstefnu og
sætta sig við varnarliðið i landinu
hafi jafnan átt sér harða and-
stæðinga og með ýmsu móti hafi
fremur fámennur hóDur manna
baksað við að vinna þeirri stefnu
fylgi meirihlutans, að fásinna
væri að vera innan Atlantshafs-
bandalagsins og herinn ætti að
hverfa á brott.
— Ég tel það hins vegar stað-
reynd, sagði Jón Armann, að
almennt hafi fólk það á til-
finningunni, að ekki sé grund-
völlur fyrir þvi að hverfa aftur að
fyrri hlutleysisstefnu, vegna ger-
samlegra breyttra aðstæöna i
heiminum.
Jón Ármann vék þvi næst að
varnarsamningi okkar við
Bandarikin og ástæðum þess, að
sá samningur var gerður, en ein-
mitt um sama leyti var framferði
Sovétrikjanna bein ógnun við frið
i Evrópu, þar sém þeir i skjóli
vopnavalds komu á fót hverri
leppstjórninni á fætur annarri.
Þessar ástæður lágu til grund-
vallar þvi, að vestræn riki stofn-
uðu með sér varnarsamtök, —
NATO , sagði Jón Ármann.
— En hvaö er þá þetta marg-
umrædda Atlantshafsbandalag?
spurði Jón Ármann. Það er ekki
yfirþjóðleg stofnun. Það er milli-
rikjabandalag, friðarstofnun.
Siðan ræddi Jón Ármann ýtar-
lega um hlutverk og viðfangsefni
Atlantshafsbandalagsins og benti
á, að með stofnun þess hafi hin
hernaðarlega útþenslustefna
Rússa i Evrópu verið stöðvuð.
Jón Ármann ræddi einnig sér-
staklega ákvæði Atlantshafssátt-
málans, þar sem sérstaklega er
undirstrikað, að NATO er fyrst og
fremst varnarbandalag.
— Aðildarrikin eru ákveðin i að
tryggja frelsi þjóða sinna, sam-
eiginlegan menningararf og sið-
menningu, sem byggist á grund-
vallaratriðum lýðræðisstjórnar,
einstaklingsfrelsis og réttarrikis,
sagði Jón Armann.
Jón Ármann ræddi þessu næst
um valkosti smáþjóða og spurði,
hvort forsvarsmenn smáþjóða
stigju slikt skref, sem aðild að
hernaðarbandalögum sé, að
ástæðulausu.
— Er ekki einmitt augljóst, að
þátttaka i NATO feli i sér áhættu?
spurði Jón. Eg tel'að svo sé. Þvi
miður eru timarnir þannig, að
það er óhugsandi fyrir nokkurt
riki, stórt eða smátt, að fylgja
áhættulausri utanrikisstefnu.
Mér virðist sá einn kostur að
velja á milli áhættu i einni eða
Jón Ármann Héðinsson
annarri mynd. Og Jón benti á, að
það skipti engu máli, hvað þjóð
eða þjóðir segðu. Ef viðkomandi
land lægi á svæði, sem voldug
hernaðarriki teldu hernaðarlega
mikilvæg, þá væri það staðreynd,
sem orö gætu ekki breytt og i
samræmi við þær staðreyndir
yrðu þjóðirnar að hegða sér.
Jón Ármann ræddi þessu næst
um það atriði i tillögum Alþýðu-
flokksins, sem lýtur að rann-
sóknum á gildi lslands innan
varnarsamtaka NATO. Hann
komst að þeirri niðurstöðu, að
eins og ástandið er i dag standi
valið aðeins á milli hinna stóru
aðila og tslendingar ættu að velja
sér það hlutskipti að vera með i
samstarfi þeirra þjóða, sem næst
okkur standa i menningu og i
sögulegu tilliti.
— Það hefur verið öruggur
meirihiuti hjá islenzku þjóðinni
fyrir þvi að standa við hlið þeirra
þjóða, þótt þvi fylgi kvaðir nokkr-
ar, sem næstar okkur eru að
menningu, hugsun og lýðræðis-
skipulagi. Þess vegna höfum við
gerzt aðilar að NATO, sagði Jón
Ármann.
— Við munum aldrei hafa her
sjálfir, sagði hann ennfremur.
Það, sem við höfum getað gert, er
aö skapa hér aðstöðu á tak-
mörkuðu iandssvæði fyrir nokk-
urt setulið, sem hér gætir vissra
mannvirkja og fylgist með á lofti
og sjó, hvernig aðrar þjóðir haga
sinum könnunarferðum bæði
gagnvart lslandi og öðrum
nágrannalöndum. Orugglega má
segja, að þetta tryggi okkur
nokkra vernd fyrir hugsanlegum
óvini, hvaðan svo sem hann
kæmi.
Jón Ármann ræddi þvi næst um
menningarleg samskipti innan
NATO, sem hann sagði sifellt
færast i aukana. Að þessu leyti sé
NATO ólikt Varsjárbandalaginu,
en þar sé hernaðarþáttur sam-
starfsins enn sá þáttur, sem ráði
að langmestu leyti. Þessu til stað-
hæfingar vitnaði Jón Ármann til
upplýsinga um, hve Rússar hafa
gifurlega aukið flotastyrk sinn á
öllum höfum. Núeigi Rússar m.a.
260 kafbáta, 90 kafbáta búna
kjarnorkuskeytum, 100 land-
gönguskip, 560 önnur striðsskip
og liðlega 200 tundurspilla. Á flota
þessum starfi um hálf milljón
manna.
— Hluti af þessum flota siglir
nú meira og minna á hafinu um-
hverfis tsland, sagði Jón Ár-
mann. Mikilvægi fyrir NATO er
ótvirætt fólgið i þvi að hafa hér
eftirlitsaðstöðu með þessum
siglingum.
Ræddi Jón Armann einnig um
mikilvægi tslands til sliks eftir-
lits, en lega landsins, mitt á milli
tveggja heimsálfa, gerir landið
mjög þýðingarmikið sem eftir-
litsstöð.
t lok ræðu sinnar ræddi Jón Ár-
mann svo ýmis atriði i tillögu
Alþýðuflokksmanna um öryggis-
málin. Meðal annars drap hann á
það, sem þar segir um sérstaka
athugun á gildi radarstöðva og
orrustuflugsveita á tslandi fyrir
öryggi landsins og varnarkerfið i
heild, nauðsyn athugunar á þvi,
hvort tslendingar sjálfir gætu
ekki lekið að einhverju leyti að
sér ef.tirlitsstarfið, t.d. yfir
landgrunninu og hugsanlega
mengunarlögsögu. Benti Jón Ár-
mann á, að sér virtist það vel
mögulegt, að i framtiðinni tæki
Landhelgisgæzlan þessi verkefni
að sér. Mætti hugsa sér, að Land-
helgisgæzlan gerði út flugsveit,
sem annaðist reglubundið eftir-
litsflug yfir þessu hafsvæði og
gæti þaö eftirlitsstarf jafnframt
orðið einn þátturinn i varnar- og
eftirlitsflugi NATO-landa.
Að lokum ræddi Jón Armann
sérstaklega hina efnahagslegu
þýðingu varnarstöðvarinnar og
lagði áherzlu á það, að athugun
yfir gerð á þvi, hver sú efnahags-
lega þýðing raunverulega væri.
I ræðulokin vék Jón Ármann
sérstaklega að þeim ágreiningi,
sem komið hefur i ljós, að er
innan rikisstjórnarinnar um
afstöðuna i öryggismálunum.
Hann sagði:
„Freistandi væri að rekja hér
margar tilvitnanir úr blöðum
undanfarna mánuði, sem sýna
svo ekki verði um villzt, hversu
djúpstæður ágreiningur er i st-
jórnarliðinu i afstöðu til varnar-
og öryggismála tslands. En þar
sem ég reikna með að margir
muni taka til máls og fjalla meira
og minna um þennan ágreining og
vitna i þvi sambandi i einstök við-
töl við ráðherra og þingmenn
stjórnarliðsins er birzt hafa i
blöðum undanfarnar vikur, leiði
ég hjá mér þennan þátt, þótt stór-
merkur sé, i framsöguræðu . Þó
vil ég undirstrika alveg sérstak-
lega svo að ekki verði um villzt,
að hér á háttvirtu Alþingi i dag er
ekki meirihluti fyrir þeirri stefnu
aö skilja ísland eftir varnarlaust
og i öryggisleysi meðal vest-
rænna vinaþjóða. Það eru þvi
sáralitlar likur á þvi, að efndir
verði á þeim þætti málefna-
samningsins hjá rikisstjórninni,
að varnarliðið hverfi af landi
brott á næstu þremur árum.
Franthald á bls. 4.
ÚR ÞINGRÆBIIJÓNS ÁRMANNS HÉDINSSONAR í GÆR
Miövikudagur 22. marz 1972