Alþýðublaðið - 20.06.1972, Blaðsíða 5

alþýðu 1 n FTTiTTil Útgáfufélag Alþýðublaðsins h.f. Ritstjóri Sighvatur Björgvinsson (áb.). Aðsetur ritstjómar Hverfisgötu 8-TO. Blaðaprent h.f.
r
NÝJUSTU AFREK
STJURNARINNAR
i stjórnarsáttmála ríkisstjórnar ólafs
Jóhannessonar segir m.a. ,, aö með
nánu samstarfi launafólks og rikis-
stjórnarinnar sé mögulegt aö auka í
áföngum kaupmátt launa verkafólks,
bænda og annars láglaunafólks um
tuttugu prósent á næstu tveim árum og
mun (ríkísstjórnin) beita sér fyrir að
þessu marki veröi náö."
Nú er liðiö ár síðan þessi orð voru rit-
uð og því ekki eftir nema helmingur
þess timabils, sem ætlað var til að ná
takmarkinu. En hverjareru þá líkurn-
ará efndum? Þæreru þannig að kaup-
máttur launa er nú minni en þegar nýir
kjarasamningar höfðu verið gerðir sl.
haust, sem þýðir að allmjög hefur
gengið á þá kjarabót, sem þar vannst.
Fyrir tæpum hálfum mánuði var
sýnt fram á að hér i Alþýðublaðinu
hver staða launa er gagnvart kaupum
á landbúnaðarafurðum og miðað við
hve langan tíma það tæki verkamann í
fiskvinnu að vinna fyrir hverri einingu.
Sá samanburður varð laununum óhag-
stæður jafnvei þótt miðað væri við laun
einsog þau voru strax eftir kjarasamn-
ingana. Og nú skal höggvið víðar.
Ennþá hefur rikisstjórnin ekki aflétt
verðstöðvun. A.m.k. hafa stjórnarherr-
arnir ekki viðurkennt það í orði. Þrátt
fyrir það hefur varla liðið sú vika síðan
á áramótum að ekki væri boðuð verð-
iiskkun íeinhverri mynd. Raunar hef-
ur oftast verið stillt svo til,að grund-
völlur visitölu væri nýútreiknaður, svo
launþegar mættu biða allt að þrem
mánuðum eftir að verðhækkanir kæmu
fram i launum þeirra. Allar þessar
verðhækkanir hefur rikisstjórnin lagt
blessun sina yfir og sumar beinlínis
verið að hennar undirlagi. Nýjasta af-
rekið af þvi tagi er tiu prósent hækkun
smásöluálagningar á matvörum, ný-
lenduvörum og skófatnaði, auk sex
prósent hækkunar smásöluálagningar
á öllum öðrum vörum en bifreiðum og
bifhjólum. Raunar þurfti þessi álagn-
ing ekki að koma á óvart. Hún er ekki
annað en rökrétt framhald aðfarar
rikisstjórnarinnar að launafólki í land-
inu. Alþýðublaðið varaði við þessari
verðhækkun þann 6. júní með svofelld-
um orðum, þegar álagning á innlendar
landbúnaðarafurðir var leyfð mat-
vælakaupmönnum: „Nú hefur rikis-
stjórnin leyft fyrstu smásöluálagning-
arhækkunina.Matvælakaupmenn fá
nú að hækka álagningu sína á innlend-
um landbúnaðarafurðum. Og hvaða
kaupmenn koma svo næst? FYRSTA
STEININUM HEFUR VERIÐ ÝTT
AF STAÐ Ú R NÝRRI SKRIÐU
VERÐHÆKKANA. Fyrsta álagning-
arhækkunin hefur verið leyfð. Hvenær
fellur skriðan öll?" Við þeirri spum-
ingu er okkur að birtast svarið. NU ER
ÖLL SKRIÐAN LÖGÐ AF STAÐ.
Þegar þessi nýjasta hækkun kemur
til viðbótar öllum þeim, sem yfir hafa
dunið að undanförnu, auk þess, sem
fram undan eru stórhækkaðar skatta-
byrðar, er ekki nema von að almenn-
ingur fari að undrast og spyrja: Hvar
eru efndirnar? Hvað á ríkisstjórnin við
þegar hún lýsir því yfir að hún muni
leitast við að tryggja, að hækkun verð-
lags hér á landi verði ekki meiri en í
helztu nágranna- og viðskiptalöndum.
Það fer að koma tími til að rikis-
stjórnin geri grein fyrir því hvert hún
stefnir. Geri grein fyrir þvi hvernig
hún ætlar að nálgast stóru orðin. Geri
grein fyrír því hvernig það að stór-
hækka allar álögur samrýmist þeirri
kjarabót, sem vitnað var i úr málefna-
samningi hennar.
Ríkisstjórnin þarf að gera sér grein
fyrir því að á málefnasamning hennar
er litið sem plagg, sem taka má mark á
og standa á við, en ekki sem marklaust
gaspur. Rikisstjórnin þarf að gera sér
grein fyrirþvi að litið erá orð ráðherra
hennar allt öðrum augum en var með-
an þeir voru í stjórnarandstöðu. Hún
þarf að.gera sér grein fyrir að almenn-
ingur ætlast til að orðum fylgi efndir,
þegar í þessa aðstöðu er komið.
Kvenfélag Alþýðuflokksins i
Reykjavik hefur hafið útgáfu
félagsblaðs, Lofn. Um tilgang
þess segir formaður félagsins,
Kristin Guðmundsdóttir, svo, i
fyrsta tölublaði:
,,Er tilgangur þess að kynna
félagskonum störf og stefnu
Alþyðuflokksins, jafnaðar-
stefnuna og nýjar hugmyndir á
grundvelli hennar, fjalla um
þjóðfélags- og menningarmál
samtimans og sitthvað annað eft-
ir þvi, semlitið rúm þess leyfir.
Blaðið á að birta greinar frá sögu
og starfi félags okkar og það á að
birta greinar, sögur og ljóð eftir
félagskonur eða aðrar Alþýðu-
flokkskonur i landinu. Sliktefni er
þvi vel þegið, þótt þetta litla blað
geti ekki birt langar greinar eða
sögur.
Við hugsum okkur^að það komi
út einu sinni til tvisvar á ári
hverju og hyggjumst senda það
öllum konum, sem okkur
vitanlega eru félagsbundnar i
kvenfélögum Alþýðuflokksins i
landinu’’.
Alþýðublaðið óskar kvenfé-
laginu alls góðs i þessari ný-
breytni i starfi félagsins og vonar,
að blaðið megi verða lesendum
sinum til ánægju og fróðleiks og
málstað sinum til gagns.
1. HEFTI-1. ÁRGANGUR-1972

EFNI M. A.i MENNINGAR- 06 MINNINGARSJÓÐUR KVENNA. EINSTÆÐ MÓÐIR ER KONA í ÁBYRGÐARSTÖÐU STJ ÓRN ARAN DSTAÐA ALÞÝÐUFLOKKSINS GOLDA MEIR FORSÆTISRÁÐHERRA ÍSRAELS HVAÐ HÖFUM VIÐ GERT? HVAÐ ER FRAMUNDAN? ÚTGEFANDIi KVENFÉLAG ALÞÝÐUFLOKKSINS í REYKJAVÍK RITNEFND, Helga Einarsdóttir Helga Möller Krislín Guðmundsdóttir. AÐSETUR. Skrifstofur Alþýðuflokksins Alþýðuhúsinu Hverfisgölu, Reykjavík. Sími 1 5020

SAMEINING
Engin stjórnmálastefna hefur
haft jafn mikil áhrif i þjóðfélags-
málum á umliðnum áratugum og
jafnaðarstefnan. Þar sem jafn-
aðarmannaflokkar hafa starfað
gætir áhrifa jafnaðarstefnunnar á
svo til öll málefni samfélagsins.
Jafnaðarstefnan er þvi tvimæla-
laust stjórnmálastefna tuttugustu
aldarinnar.
Flokkar sem aðhyllast aðrar
stjórnmálastefnur gera sér þetta
ljóst. Málflutningur þeirra hefur
orðið fyrir geysilegum áhrifum af
framgangi jafnaðarstefnunnar.
Þeir þora ekki lengur að taka af-
stöðu á móti ýmsum veiga-
miklum atriðum þeirrar stefnu
vegna þess, að þeir vita að með
þvi móti hrekja þeir almenning
frá fylgi við sig.
Þetta er m.a. skýring þess hve
stjórnmálin virðast vera svo
miklu flóknari nú en t.d. fyrir
hálfri öld. Þetta erskýringin á þvi
hvers vegna valkostir almenn-
ings um flokka virðast ekki vera
jafn skýrir og afmarkaðir og
fyrrum.
En merkir þetta, að t.d. hér á
íslandi séu ekki lengur jafn skörp
skil milli þeirra stefna i stjórn-
málum, sem flokkar aðhyllast?
Merkir þetta, að allir islenzkir
stjórnmálaflokkar fylgi jafnaðar-
stefnu, aðeins misjafnlega mikið?
Nei, þetta merkir það eitt að
þeir flokkar,sem i grundvallar-
atriðum eru andvigir jafnaðar-
stefnunni vilja ekki láta eins á þvi
bera og áður fyrri.
Þessi viðhorf i flokkastjórn-
málum hafa það i för með sér að
jafnaðarmenn verða nú að sýna
meiri aðgát en nokkru sinni áður.
Hættan er sú,að flokkar, sem i eðli
sinu eru andvigir jafnaðarstefnp,
geti tekizt að laða að sér fylgi á
fölskum forsendum.
Samtök jafnaðarmanna á
tslandi þarfnast stuðning hvers
þess, sem jafnaðarstefnuna að-
hyllist. Of lengi hafa slikir menn
skipzt niður á hina ýmsu stjórn-
málaflokka. Sú væri mesta ógæfa
islenzkra jafnaðarmanna, ef svo
héldi áfram.
Sameining jafnaðarmanna er
þvi knýjandi nauðsyn i islenzkum
stjórnmálum. Þá sameiningu
verður að þrautreyna og hún
verður að takast, ef jafnaðar-
menn ætla sér að láta jafnmikið
að sér kveða i framtiðinni og
þjóðfélagsleg nauðsyn er að þeir
geri. Hún er samtiðarverkefni i
stjórnmálum, með framtiðina
fyrir augum.
Á það verður að leggja megin-
áherzlu að tilgangurinn sé sam-
eining þeirra i einum flokki, sem
aðhyllast jafnaðarstefnu án nokk-
urra undanbragða.
Markmiðið með sameiningar-
málinu er ekki að veikja stöðu
jafnaðarstefnunnar á Islandi, eða
leggja þá stefnu niður, heldur
þvert á móti. Takmarkið er að
sameina alla sanna jafnaðar-
menn undir eitt merki.
Um þessar mundir standa
flokkar jafnaðarmanna i löndum
Vestur-Evrópu á timamótum.
Tvö skeið i þróunarsögu
jafnaðarstefnunnar i þessum
heimshluta eru að baki.
Jafnaðarmenn standa enn á
þröskuldi nýs timaskeiðs i sögu
jafnaðarstefnunnar. Þetta á
.einnig við um islenzka jafnaðar-
menn.
Sá timi er liðinn, þegar bar-
áttan stóð fyrst og fremst um
það að öðlast viðurkenningu sam-
félagsins á stjórnmálalegum og
félagslegum samtökum alþýð-
unnar og að kenna alþýðunni að
þekkja styrk sinn. Sú barátta ein-
kenndi fyrsta timabilið i sögu
jafnaðarstefnunnar.
Annað timabilið i þeirri
þróunarsögu einkenndist fyrst og
fremst af þvi, að þessi samtök,
hin stjórnmálalegu og hin faglegu,
voru notuð til þess að breyta eöli
samfélagsbyggingarinnar og
tryggja ákveðin grundvallar-
atriði i gerð þjóðfélagsins. Sem
dæmi um slik grundvallaratriði
má nefna almannatryggingar og
sjúkrasamlög, lög um vinnu-
vernd og verkfallsrétt, orlof,
félaga- funda- og prentfrelsi,
o.s.frv. Tilgangurinn var að
tryggja einstaklingnum ákveðið
efnahagslegtog félagslegt öryggi.
Trýggja velferð hans i þjóðfé-
laginu án tillits til stöðu hans þar
eða einstaklingsbundinna ytri að-
stæðna.
Þessi grundvallaratriði hafa
verið tryggð. Sjálfsagt er að
halda áfram að bæta þær stoðir,
fjölga þeim og styrkja, en það
timabil er nú að baki, þar sem
starf jafnaðarmanna einkenndist
fyrst og fremst að þvi að innleiða
þessi grundvallaratriði i gerð
samfélagsins.
Þriðji áfanginn er framundan.
Hann mun hafa sin séreinkenni
eins og hinir fyrri. Það fer eftir
samstöðu jafnaðarmanna um
málstaðinn hvort þau séreinkenni
verða rikjandi i þjóðfélagsbygg-
ingu framtiðarinnar. Þaðfer eftir
þvi hvort jafnaðarmenn bera
gæfu til að berjast sameiginlega
gegn andstæðingunum, eða hvort
þeir halda áfram að sundra kröft-
um sinum i innbyrðisbaráttu
hvort jafnaðarstefnan mótar
þjóðfélag framtiðarinnar eða
ekki.
LÝÐRÆÐI
Sérhver einstaklingur er þátt-
takandi i margvislegu samstarfi,
i þjóðfélaginu, i samfélagi þjóð-
anna, i vinahópi,i fjölskyldunni, á
vinnustað og i skólum. Alls
staðar þarf að móta afstöðu og
taka ákvarðanir. Til þess eru
ýmsar leiðir. Ein þeirra er sú lýð-
ræðislega.
Grundvöllur lýðræðisins er að
þeir, sem ákvörðunin snertir, hafi
áhrif á hana.
Stjórnarformið er lýðræðislegt,
þegar lög og reglur hindra ekki,
að ákvarðanir séu teknar á lýð-
ræðislegan hátt. Lýðræðislegt
stjórnarform er þvi forsenda
þess, að lýðræði geti þróast, en er
i sjálfu sér ekki nóg.
Takmark þjóðfélagsins á að
vera að hver einstaklingur fái að
njóta sin sem bezt og geti orðið
þjóðfélaginu að sem mestum
notum.
Lýðræðislega teknar ákvarð-
anir aö undangengnum skoðana-
skiptum hvetja menn til umhugs-
unar um vandamálin og stuðla að
samstarfi um lausn vandamála
og aukinni virðingu fyrir þeirri
lausn, sem valin verður. Lýð-
ræðið er þvi i sjálfu sér aflgjafi
þess að einstaklingarnir verði
þjóðfélaginu að sem mestum
notum.
Oft er þvi haldið fram að lýð-
ræði riki hér á vesturlöndum. Er
þá átt við, að stjórnarform þess-
ara rikja sé lýðræðislegt. Enda
þótt svo sé er fjarri þvi að full-
komið lýðræði riki.
Lýðræði er annað og meira en
fá að velja stjórnendur þjóðfé-
lagsins meö fárra ára millibili, úr
fyrirfram völdum hópi.
Lýðræði er fyrst fullkomið,
þegar það rikir i daglegu lifi
manna. Þegar vinna við fyrir-
tækin er metin til jafns við fjár-
magnið. Þegar einstaklingar geta
ekki i skjóli fjármagns ráðið lifi
fjölda annarra. Þegar þeir sem
njóta fræðslu geta haft áhrif á
hana. Þegar stórveldi hafa ekki
lengur örlög smáþjóða i hendi sér
i skjóli vopnavalds.
Mikið verkefni er þvi fram-
undan, ef koma skal á fullkomnu
lýðræði i samskiptum manna og
þjóða i millum.
En ávallt verður að hafa i huga,
að lýðræði verður ekki að veru-
leika, ef þjóðfélögunum tekst
ekki, að sjá um að nauðþurftum
hvers einstaklings sé fullnægt.
Fullkomið lýðræði verður þvi
ekki að veruleika, nema hugsjón
jafnaðarstefnunnar verði að
veruleika.
Þriðjudagur 20. júní T972
©