Alþýðublaðið - 24.10.1975, Blaðsíða 3

SteffBtlflÍéS Kristín Guðmundsdóttir $krifar:^Q|
Uppeldi sem
miðar að jafnrétti
Frá alda öðli hefur rikt verulegt mis-
rétti milli karla og kvenna, svo sem kunn-
ugt er og raun ber vitni enn þann dag i
dag.
A siðari árum hafa þær raddir orðið æ
háværari meðal kvenna, sem vilja jafna
þetta misrétti og auka réttindi kvenna á
hinum ýmsu sviðum, svo sem í launamál-
um, starfsvali, embættisgengi og svo
framvegis. Er það vel og vonandi, að ár-
angur verði sem erfiði.
En hverjar eru svo orsakirnar fyrir
þessu misrétti? Þær eru eflaust margar.
En skyldi ekki meginorsökin samt vera
fólgin í hinum hefðbundnu og viðteknu
skoðunum fólks um uppeldi barna. Þegar
i æsku —■ á undirbúningsárunum undir
lifsbaráttuna — hefur telpunum gjarna
verið innrætt sú skoðun að þeim beri að
þjóna karlmönnunum, styðja við bakið á
þeim i lifsbaráttunni ef svo má segja, og
jafnvel fórna framavonum sinum, mennt-
unar- og atvinnumöguleikum fyrir eigin-
menn sina og heimili. Með öðrum orðum
karlmönnunum hefur verið skipað i fylk-
ingarbrjóst I lifsbaráttunni en konunum
að baki þeirra. Og þessi arfgenga hlut-
verkaskipting hefur svo ósjálfrátt haft á-
hrif á hugsunarhátt fólks og skapað það
almenningsálit að konur stæðu karlmönn-
um að baki, hvað snertir gáfur og hæfi-
leika, hefðu takmarkaða greind og væri
llkamlega fyrirmunað að inna af hendi
nema einstaka störf — og þá jafnframt
einatt þau lægst launuðu og lítilsigldustu.
Eru það þannig ekki einmitt áhrif upp-
eldisins, sem með þröngsýni sinni og
vanafestu hafa skapað þessa stöðu kon-
unnar og skipað henni I óæðri bás allt
fram á þennan dag. Þroski, sjálfstæði og
víðsýni hvers einstaklings er sem kunnugt
er að miklu leyti undir afstöðu uppalend-
anna komið, og þeirra hlutur þvl æði mik-
ilsverður i mótun lifsstefnu og framtiðar-
möguleika hvers þjóðfélagsþegns — karla
sem kvenna. Við, sem erum að ala upp
börnin okkar i þjóðfélagi nútimans skyld-
um vera þess minnug. Eða er ekki löngu
mál til komið, að allsherjar hugarfars-
breyting eigi sér stað hjá uppalendum I
ljósi þess, að allar slikar kenningar og
hugmyndir hafa löngu verið afsannaðar
og að engu gerðar. Og það er einmitt okk-
ar að snúa þessari öfugþróun við. Það er
okkar skerfur til jafnréttisbaráttu kynj-
anna I þjóðfélaginu, þeirrar baráttu sem
miðar að þvi að gera konur jafnréttháar
körlum á sem flestum sviðum, drepa úr
dróma athafnafrelsi þeirra og andlegt
sjálfstæði og uppræta hina arfgengu og
aldagömlu minnimáttarkennd þeirra og
þá um leið vanmat og vantraust karl-
manna á hæfileikum kvenna og getu. Og
það er ekki fyrr en sigur hefur unnizt I
þeirri baráttu aðunntermeðfullum sanni
að tala um þjóðfélag lýðræðis og jafnað-
armennsku, réttlátt og frjáls þjóðfélag,
þar sem öllum er gert jafn hátt undir
höfði, án tillits til stéttar og kynferðis, þar
sem allir eru jafnir, ekki aðeins „fyrir
lögunum”, heldur og fyrir almenningsá-
litinu.
^ f % Dagsími til kl. 20: 81866
• frettaþraðunnn. Kvöldsími 81976
FISKISKIPAFLOTINN fyllir nú hafnir landsins, eins og sagt er frá I
forsiðufrétt, en samstaða virðist nær algjör meðal sjómanna um verk-
failið. t gær áttu talsmenn sjómanna árangurslausan fund með for-
sætisráðherra. Þessi mynd er af tveim skuttogurum, sem liggja á ytri
höfninni i Reykjavik.__________________
S. Hamman efstur á svæðamótinu
Heil á t rakstur fyrir Sverri
Sami þjófurinn
á fjórum
stöðum?
Mikið var um innbrot I ná-
grenni miðborgar Reykjavikur i
fyrrinótt. Var brotizt inn á ekki
færri en fjórum stöðum, en ekki
höfðu þjófarnir mikið upp úr
krafsinu.
Brotnar voru upp dyr á Isa-
foldarprentsmiðju i Þingholts-
stræti, og þar komist inn i skrif-
stofu og bókaforlag. Var töluvert
gramsað og rótað til, en ekki virt-
ist sem neinu hafi verið stolið.
Hins vegar eru skemmdir nokkr-
ar á dyraumbúnaði.
Þá var brotizt inn i Leikfanga-
ver við Klapparstig og farið þar
inn á lager. Ýmsu hefur verið
hreyft þar, en erfitt var að átta
sig á þvl, hvort nokkru hefði verið
stolið. Þriðja innbrotið var á
Grettisgötunni, en þar var brotizt
inn I bilaumboðið Hafrafell, en
það fyrirtæki flytur inn frönsku
bifreiðarnar Peugeot. Urðu þar
töluverðar skemmdir af völdum
„gestanna”, en ekki vitað til þess
að nokkru hafi verið stolið.
Fjórða innbrotið, sem vitað er
af að framið var i fyrrinótt var i
rakarastofuna i Bankastræti.
Virðist svo sem reynt hafi verið
að komast inn i gullsmíðavinnu-
stofu, sem er við hlið rakarastof-
unnar, i gegnum þil sem er milli
þessara tveggja staða. Hins veg-
ar tókst þessi tilraun ekki, og
hvarf þvi innbrotsþjófurinn eða
þjófarnir af vettvangi án þess að
hafa neinn árangur af erfiði sinu.
Ekki er vitað, hvort þarna var
um sama manninn eða mennina
að ræða i öllum innbrotunum fjór-
um, en að sögn lögreglunnar er
það ekki óliklegt, þar sem inn-
brotin eru svo til i sama hverfinu
og hafa verið framin á svipuðum
tima. Málið er nú i rannsókn.
Tónleikar
1 kvöld verða tónleikar I Aust-
urbæjarbiói á vegum tónlistarfé-
lags Reykjavikur. Þar munu þeir
Erling Blöndal Bengtsson og Arni
Kristjánsson leika verk eftir
Schuman, Bach, Beethoven og
Chopin. Tónleikarnir hefjast kl.
21.00.
Leiðrétting
Slæm villa varð i viðtali við
Jóhann Möller I blaðinu I gær.
Orðið ekki féli þar niður og
breytti merkingu setningar, sem
átti að hljóða svo: Alþýðuflokkur-
inn hefur ekkisagt sig úr meiri-
hlutanum.
Þá var og ranghermt nafn eins
umsækjandans. Það átti að vera
Björk Hallgrimsson.
Eru hlutaðeigandi aðilar beðnir
afsökunar á þessum villum.
Tvær biðskákir á svæðamotinu
á Hótel Esju voru tefldar i gær-
kvöldi, ásamt frestaðri skák
Liberzon og Murry úr 1. umferð.
Biðskák Danans S. Hamman og
Belgans Van den Broec úr þriðju
umferð lauk með sigri Hamman
og biðskák Ungverjans Ribli og
Finnans Poutiainen úr annari
umferð lauk með sigri Ribli.
Frestaðri skák Liberzon og
Murry iauk með sigri Liberzon.
í stefnuræðu forsætisráðherra I
gærkvöldi kom m.a. fram, að
haustið 1974 var talið, að við-
skiptahallinn á því ári mundi
nema 9,5% af þjóðarframleiðsl-
unni, en hann reyndist tæp 12%.
Þá var við þvi búizt, að viðskipta-
kjörin á árinu 1975 yrðu varla
meira en 5-6% lakari en árið 1974.
Þróun siðustu mánaða ársins
breytti þessari skoðun I grund-
vallaratriðum. Um áramót var
ljóst, að rýrnun viðskiptakjara
hlyti að verða 13-15% á árinu 1975
og enn hefur þetta snúist á verri
veg eftir þvi sem liðið hefur á árið
þannig að nú virðast viðskipta-
kjör 1975 verða um 16-17% verri
en á siðasta ári.
Nú virðast horfur á, að þjóðar-
framleiðslan minnki um 3,5% á
árinu 1975 og vegna versnandi
viðskiptakjara rýrnar raunveru-
legt verðgildi þjóðarteknanna á
mann um 9%. 1 fyrra stóðu þjóð-
artekjur i stað.
Um horfurnar framundan sagði
forsætisráðherra, að þrátt fyrir
mikla aukningu erlendra lána
væri búist við, að nettógjaldeyris-
staðan mundi versna um 2.500
milljónir á árinu og gjaldeyris-
Nú er aðeins einni skák ólokið
úr þremurfyrstu umferðunum og
er það skák Liberzon og Oster-
meyer úr 2. umferð, en hún verð-
ur tefld á laugardaginn. Staðan i
mótinu er þvi þessi: S. Hamman
er efstur með 2 1/2 vinning, siðan
koma Friðrik, Timman, Parma
og Ribli allir með 2 vinninga.
Þess má þó geta að Ribli hefur
aðeins teflt 2 skákir, þvi hann sat
hjá I fyrstu umferð.
forðinn yrði þvl aðeins lánsfé.
Líkur benda til, að kaupmáttur
ráðstöfunartekna heimilanna
lækki I ár um 16-17% frá fyrra ári.
Horfur um hag þjóðarbúsins eru
nú þannig, að kjaraákvarðanir
fyrirnæsta ár geta aðeins miðast
við það að tryggja núverandi
rauntekjur heimilanna og fulla
atvinnu. Þetta verður bezt gert
með þvi að ákveða nú hóflegar
kjarabreytingar, sem virða þau
takmörk, sem þjóðarbúinu eru
sett, og miða að þvi að draga úr
verðbólgunni, sagði Geir Hall-
grlmsson.
Einnig tók hann fram, að rikis-
stjórnin mun beita sér fyrir við-
ræðum allra aðila um samræmda
launastefnu og leiðir til að komast
fyrir rætur verðbólgunnar.
Styðja utfærslu
Trésmiðir á Akureyri hafa á
fundi 15. þ.m. samþykkt ályktun
þar sem lýst er eindregnum
stuðningi við útfærslu fiskveiði-
lögsögunnar og varað við öllum
samningum við erlend riki um
veiðar innan hinnar nýju lögsögu.
Sverrir Hermannsson er einn
þeirra þingmanna á íslandi, sem
frægastir hafa orðið fyrir ó-
hemjulega tjáningarþörf. Ein-
hvers staðar kom fram sú hug-
mynd að þátturinn „Um daginn
og veginn” væri heppilegur vett-
vangur fyrir fólk, sem væri að
springa af innri spennu. En sem
betur fer komst Sverrir á þing,
þvi óliklegt er að nefndur út-
varpsþáttur hefði fullnægt and-
legri útstreymisþörf mannsins.
Margt af þvi, sem Sverrir hefur
sagt fyrr og siðar, er að visu m jög
gott,annað verra, eins og gengur
og gerist.
1 grein, sem Sverrir skrifaði i
Morgunblaðið um siðustu helgi
komu fram mjög athyglisverðar
upplýsingar varðandi virkjun
Bessastaðaár. Þar segir Sverrir
svo: „Það er verið að leggja veg
fyrir 100 milijónir króna upp á
Fljótsdalsheiði, þótt vatnið i
Bessastaðaá sé tæplega I rak-
vatn....” Samkvæmt uppiysing-
um, sem Alþýðublaðið hefur aflað
sér hjá viðurkenndri verkfræði-
stofu reiknast svo til að vatnið,
þ.e. ársrennslið, mundi duga i
rakvatn fyrir alla karlmenn á
Austurlandi i 68.600 ár. Þarna er
gert ráð fyrir að vatnið verði not-
að óvirkjað. Ef þetta vatnsrennsli
yrði á hinn bóginn virkjað mundi
rafmagnið nægja I rakstur
(venjuleg rafmagnsrakvél) fyrir
26 milljón karlmenn.
Þessi útreikningur er að sjálf-
sögðu miðaður vi það að menn
raki einungis skegg það, sem vex
á andlitinu. Ef á hinn bóginn er
gert ráðfyrir að menn raki einnig
fótleggi sina eða aðra llkams-
hluta mundu þessar tölur e.t.v.
Á kvennadaginn
Upp min sál og sinni,
sungið skal i dag,
úti jafnt sem inni
islands kvenna minni,
fagurt frelsislag.
Upp min önd og tunga,
ástarhlý og klökk,
lijarta, lifur, lunga,
léttiö svefni og drunga,
kveðið konum þökk.
Uósturlandsins Freyja
fagurleit á kinn,
móðir, kona, meyja,
mætti ég lifa og deyja
fyrir frama þinn.
breytast nokkuð. Samkv. upplýs-
ingum sérfræðinganna má vera
að Komissar Sverrir Hermanns-
son hafi mjög harða skeggrót eða
þá að hann rakar sig óvenjulega
mikið og viða.
Vinstrimenn
sigruðu í H.í.
A miðvikudaginn fóru fram
kosningar hjá stúdentum við Há-
skóla Islands. Kosin var nefnd til
þess að sjá um hátiðahöld stúd-
enta 1. desember. Eins og jafnan
áður var mikill áhugi meðal stúd-
enta og á kosningafundinum, sem
haldinn var á undan kosningun-
um urðu fjörugar og harðar um-
ræður og töluðu þar alls um 20
manns, auk frummælenda. Kosn-
ingum íauk með þvi að listi Verð-
andá hlaut 517 atkvæði en listi
Vöku 284 atkvæði. Verður þetta að
teljast all góður sigur hjá vinstri-
mönnum i Háskólanum.
Námskeið fyrir
rjúpnaveiðimenn
Nýlokið er tveimur námskeið-
um fyrir rjúpnaskyttur I meðferð
og notkun áttavita.Það er Hjálp-
arsveit skSta I Reykjavik sem
annazt hefur þessi námskeið og er
þetta tiunda árið i röð, sem hún
annazt þau. A hvoru þessara
námskeiða hafa verið 25 þátttak-
endur og er fyrirhugað að halda
það þriðja á þessu hausti, ef næg
þátttaka fæst.
Námskeiðin hafa staðið yfir tvö
kvöld og hefur þvi fyrra verið
varið til kennslu i meðferð átta-
vita og seinna kvöldið hefur þátt-
takendum verið ekið spölkorn út
fyrir borgina og þeir látnir sýna
kunnáttu slna með þvi að rata til
ákveðins staðar. Þá hefur rjúpna-
skyttum veriðráðlagtum hvernig
útbúnaður til fjallaferða sé heppi-
legastur, og hvað sé fáanlegt I
verzlunum hér.
Forgöngumenn námskeiðanna
telja að þau hafi komið mörgum
til góða og taka þá mið af þvi, að á
siðari árum gerist það æ sjaldnar,
að menn týnist á rjúpnaveiðum,
en áður var.
Eins og áður sagði er i ráði að
halda þriðja námskeiðið á þessu
hausti næsta miðviku- og fimmtu-
daskvöld (29. og 30. okt.) ef næg
þátttaka fæst og er þeim, sem á-
huga hafa og hyggja á að fara til
rjúpna bent á að leita upplýsinga I
Skátabúðinni við Snorrabraut.
Skátarnir eiga heiður skilinn
fyrir að sýna þessu máli jafn mik-
inn áhuga og þeir gera, þvi vist
er, að margur hefur átt kunnáttu I
meðferð áttavita lif sitt að launa,
ekki sizt rjúpnaskyttur.
Kaupmáttur lækkar um 17% á árínu
Alþýðublaðið
m
Föstudagur 24. október 1975.