Alþýðublaðið - 18.08.1976, Blaðsíða 9

Alþýðublaðið - 18.08.1976, Blaðsíða 9
8 OB ÝMSUM ATTUM Miðvikudagur 18. ágúst 1976 biað?A sssr Miðvikudagur 18. ágúst 1976 9 Vopn í Færeyjum Færeyingar eru mjög andvigir hverskonar vopnaburöi og hafa hina mestu skömm á tiltektum danska hersins á færeyskri grund. Þannig samþykkti færeyska lögþingiB áriö 1970, aö hvorki skyldu vera hermenn frá NATO eða vopn i Færeyjum. Nú hefur jafnaðarmannablaöiö Sósialurin upplýst, að eigi að siöur séu geymd vopn i stööinni I Sornfelli, og birtir mynd af til sönnunar. Talsverðar umræður hafa orðiö um þetta mál i færeyskum blöðum og lögmaður Færeyja, Atli Dam, hefur knúið fast á stjórnvöld Danmerkur, að fyrr- nefnd samþykkt Lög þingsins verði tafarlaust látin taka gildi. Einhver umsvif munu vera um, að hrinda málinu i framkvæmd, en danska stjórnin er hins vegar ekki ljúf i taumi, finnst Færeying- um. Þeir hafa enn á ný krafizt þess að öll vopn veröi flutt á brott frá Færeyjum. „SÍS, Fram- sókn og hermangið” í vikulegum þætti Þjóðviljans „A þriðjudegi” I gær er gerö hatrömm atlaga að samvinnu- hreyfingunni og Framsóknar- flokknum. Þessar stofnanir eru sakaðar um hverskonar hermang. Undir þessari grein er starfurinn A, en ekki kunnum viö deili á höfundi. í greininni segir meðal annars: „Vöxtur samvinnuhreyfingar- innar á siðustu áratugum hefur þvi miður veriö annarrar teg- undar en hin upphaflega barátta. 1 stað þess aö vera áfram brjóst- vörn bænda og verkalýðs i alhliða kjarabaráttu hefur samvinnu- hreyfingin i æ rikari mæli gengiö til liðs við atvinnurekendavaldið á Islandi. 1 rúma áratug hefur Vinnumálasamband samvinnu- félaga staðið viö hliðina á Vinnu- veitendasambandinu sem for- stjóri samvinnufélags bænda á Suðurlandi veitir nú forstöðu. Flestir stjórnendur samvinnu- hreyfingarinnar hafa gerzt lags- menn fjármálasnillinga og viö- skiptajöfra ihaldsaflanna og sitja nú við hlið þeirra i finustu reglum og klúbbum þessa lands. Fráhvarfiö frá fylkingu alþýðunnar ogdaglegu lifi hennar er aðeins önnur hliðin á öfug- þroun samvinnuhreyfingarinnar á siðustu áratugum. A vettvangi hins efnahagslega sjálfstæðis hafa einnig komið brestir i upp- haflegan tilgang samvinnustarfs- ins. Fyrirtæki samvinnuhreyf- ingarinnar hafa jafnt og þétt verið hneppt i fjötra hernámsvið- skipta. Gróðinn af dvöl banda- riska hersins er orðinn meirihátt- ar þáttur i afkomu Sambandsins og dótturfyrirtækja þess. 1 staö þess að vera I fararbroddi barátt- unnar fyrir efnahagslegu sjálf- stæði er islenzka samvinnu hreyf- ingin orðin fangi hermangsins. Þaö er nauðsynlegt að þessi herleiðing samvinnuhreyfingar- innar sé tekin til umræðu, bæði vegna afleiðingar hennar fyrir samvinnustarfið og eins'vegna á- hrifa hennar á raunverulega stefnu Framsóknarflokksins. Meðan hermagnið er gróöalind SIS mun Framsóknarflokkurinn ætið svikja allar yfirlýsingar um brottför hersins. Bústjórar Maddömunnar skera ekki mjólkurkúna.” Nokkru síðar segir: „Byggingar flugskýla, flug- brauta, ibúðarblokka, verkstæöa, geymsluhúsa, skóla iróttamann- virkja og sjúkrahúsa á herstöö- inni á Reykjanesi hafa ekki verið eina gróðalind samvinnuhreyf- ingarinnar í hermangi eftirstriðs- áranna. öflugasta dótturfyrir- tæki Sambandsins, Esso-umboðið á Islandi, hefur um langan aldur haft einkaleyfi á sölu á oliu og bensini til hersins. Er af þvi einkaleyfi stórbrotin saga mikils gróða og umfangsmesta fjár- málasvindls sem enn hefur veriö getið um i tlðindaskrá lands og þjóðar. Um árabil hefur Esso skilað margmilljóna gróða sem aö nær ölluleyti hefur veriðgrundvallað- ur á oliubomu og benzindrifnu hermangi. Stærstum hluta þessa gróða hefur svo verið beint til Sambandsins og einstakra kaup- félaga sem hafa hagnýtt hann til ýmissa verka. Nokkur hluti hefur einnig farið til uppbyggingar Esso-umboðsins og reksturs Framsóknarflokksins, einkum til að styrkja Timann þegar þröngt hefur verið I búi h já fjármálasén- iinu á bænum þeim. Ollugróðinn úr hermanginu hefur þannig streymt um fjölmargar æðar samvinnuhreyfingarinnar i land- inu. Auk hinnar umsvifamiklu verktakastarfsemi og oliusölu Sambandsins til hersins hefur skipareksturinn einnig notið góðs af viðskiptum við herinn. Fiutningar á oh'u og bensini frá birgðastöðvum til herstöðvar- innar hafa skapað skipakosti samvinnuhreyfingarinnar árviss- ar tekjur sem greinilega hafa verið taldar dýrmætar og stuölað að öruggari rekstrarafkomu.” 1 lok greinarinnar segir: „Þegar hin fjölþættu viðskipti samvinnuhreyfingarinnar við herinn eru höfð i huga — vafa- samt er að nokkur annar rekstraraðili i landinu græði meira á hernum en SÍS og dóttur- fyrirtæki þess — verður skiljan- legt hvi Framsóknarflokkurinn svikur ætið öll loforð um brottför hersins og hve auðveldlega for- ráðamenn flokksins tóku upp stefnu hins aukna hermangs við valdatöku núverandi helminga- skiptastjórnar. Aukinn hergróöi SÍS skapaði Framsóknarflokkn- um gildari framlög I flokkssjóö”. —AG— Þriðjudagur 17. dgiiat 1976 ÞJÓDVILJINN — SIÐA 7 Nýbygging Esso Framsóknarflokksins viA RauAarárstlg ■ngu samvinnuhreyfingarinnar. Hcrboftakapur strlftskynslOft- Aukrhi*f-- A tlmum helmingaskipta arinnar I íorystu samyinn^rd.'^/ . - • ' j'r Framsóknarflokks og SJálf- hreyfiníariiv-n - • .<* J ■ - • atmftiafloklr* »• • l 1 - , í-" fj >ohafi þjónaði U þjónafti islenska p*Y/ingin tviþætt- V. " hernámsvibskipta. Gróftinn af dvöl bandarlska hersins er orft- inn meiribáttar þáttur t afkomu -c*a,k<iiilaiii« na liAtlnrfvrir. -v HHHHI Villidýr Afriku eru nú á fallanda fæti. Þótt ótrúlegt megi virðast er taumlaus veiðimennska nú búin að valda þvi að dýrariki Vestur-Afriku, jjsem i eina tið þótti hið fjölskrúðugasta i heimi, eru nú i tortimingarhættu. Og riki Austur-Afriku ættu nú að skilja fyrr en skellur i tönnum. Sum jþeirra hafa nú skilið, og boðið annaðhvort algert veiðibann, eða sett mjög harðar og ákveðnar reglur um dýraveiðar. BLÓÐBAÐ í FRUM- SKÓGUNUM ÞRATT FYRIR VEIÐIBANN Sá timi er liðinn, að hvlti maðurinn geti lagt leið sína til Afriku hlaðinn vistum og vopnum, ráðið þar innfædda aðstoðarmenn, og leitað ævintýra llfs sins við að skjóta risastór villidýr, — fila, Ijón eða nashyrninga, veiðigleðinnar einnar vegna. Hin ungu riki I Afrlku hafa þegar fjallað um þessa hættu, sem dýrallfi álfunnar stafar af sportmennsku af þessu tagi, leyfilegri eða óleyfilegri. Bæði er það að þau vilja gjarnan binda endi á þessa veiðimennsku vegna þess aðdýrallfið erihættu og eins vegna þess að slik veiði- mennska er sifeilt tákn og minnisvarði um nýlenduár- in. En þau eru i vanda, þvi ferðamennskan grundvallast að verulegu leyti á veiöiferð- um, og móttaka ferðamanna er orðinnsnar þáttur I gjald- eyrisöflun margra þessara rikja. Ráðamenn þeirra standa þvi milli steins og sleggju þegar taka skal ákvörðun um að hve miklu ieyti binda skal endi á villi- dýraveiðar. Verndun dýralifsins skipt- ir mestu máli i Tanzanlu, Zaire og Tnaganyaka, og þessi þrjú riki hafa náð sam- stöðu með nokkrum öðrum um algert veiðibann. Gjaldeyrisöflunin hefur hins vegar vegið svo þungt á metaskálunum I Kenya, að stjórnin þar hefur hikað við ákvarðanir um bann. Þess I stað hefur verið reynt að fara inn á braut takmark- aðra veiðiheimilda, svo sem eins og að leyfa veiðar á til- teknum svæðum undir eftir- liti opinberra starfsmanna, (sem veiðimennirnir verða að greiða fyrir) og með kvóta, likt og verið hefur um hreindýraveiði hér á landi. Boðum ekki hlýtt Þýzka vikuritið Spiegei skýrir frá þessu nýverið, og þar er fullyrt aöbanni þessu sé ekki hlýtt. Vestur-Þjóð— verjinn Kuno Kalchreuter, sem hefur kennt um árabil i stofnun þeirri, sem hefur haft með málefni dýrallfs að gera I Mweka i Tanzaniu, hefur reiknaö út, að eftir að algert veiðibann var sett á hefur meira verið feUt af viUidýrum en fyrir daga Enn eitt risadýrið er fallið. Ferðamaðurinn heim í tjald sitt og fær sér glas. Hinir innfæddu ur fenginn. bannsins. Það er nánast úti- lokað að hafa auga með öllum hinum viðáttumiklu svæðum, þar sem veiðarnar eiga sér stað, og það hagnýta sér jafnt leyniskyttur og skipuleggjendur ólöglegra safair-veiðiferða. Og fyrir réttan skilding er alltaf hægt að fá innfædda hjálparmenn, sem ekki láta vita. Bannið hefur að s jálfsögðu einnig I för með sér aukið álag og aukna sókn I þau veiðisvæði, sem heimilt er að sækja á — tU dæmis i Kenya — og það setur dýrastofna þe ss rlkis i aukna hættu. En bannið þarf ekki endi- lega að hafa i för með sér samdrátt i móttöku ferða- manna, sé rétt haldiö á spU- unum. Það getur verið sitt- hvað annað sem menn sækj- ast eftir. Og hinar óleyfUegu veiðiferðir gera hinum „stóra hvita veiöimanni” erfitt um vik vUji hann ferð- ast um að hætti nýlenduherr- anna, meö fjölmennt lið hjálpar- og burðarmanna. Stærsta austur-afrlska safari-ferðaskrifstofan, Ker, Down & Selby, býöur viö- skiptavinum slnum ekki að- fer sæll og glaður sjá um að búta nið- eins tU ráðstöfunar stórt lið þjálfaðra aðstoðarmanna og hraustra burðarmanna, heldur fá þeir einnig með sér damask dúka og kost til að njóta veitinga úti I guðs grænni náttúrunni — og nokkrar ferðaskrifstof ur hafa meira að segja boðiö hinum hvitu veiðimönnum „leiðsögufólk” af báðum kynjum, til að stytta þeim stundirnar á löngum nóttum. En sk ipulegg jend ur safari-ferðanna hafa nú búið sig undir kreppu — og sumir reyna þvi nýjar leiðir tU að laða ævintýramenn og konur tU Afrlku. i stað þess að skjóta dýrin með voidugum veiðirifflum er fólki nú gef- inn kostur á að skjóta þau með Unsum Ijósmynda og kvikmyndavéla. En það hentar þó ekki þeim byssuglöðu. Þegar vUlimerkur Austur-Afriku og Vestur-Afriku lokast þeim leggja þeir land undir fót, eins og einn vestur-þýskur, sem Spiegel hafði spurnir af. Sá færðisig um fet, fór suöur til Ródesíu, þar sem hann fær að skjóta að vUd, og fær meira að segja greitt fyrir bráðina. En þar drepur hann ekki ljón eða fUa, heldur þel- dökkar þjóðfrelsishetjur, og fær greitt frá Ian Smith fyrir hverja fellda bráö. —BS W IJ Það hefur kostað þessa finu frú milli 75 — 90 þúsund krónur á dag hvern dag veiðiferðarinnar að geta notið þeirrar blóðugu nautnar að sitja klofvega á dauðum fil. „Hinir stóru hvitu veiðimenn” færa innfæddum gjaldeyri, en ört hverfandi villidýrastofnum útrýmingarhættu.

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.